نبوی: چه کنیم تا کره شمالی نشویم؟ / جامعه در حال تصمیم گیری برای گذر از وضعیت حاضر است /علوم سیاسی به زندگی مردم توجه کند

گروه اندیشه: سید عبدالامیر نبوی، عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، گفت: به نظر می‌رسد تحولات و سبک زندگی هم نشان می‌دهد که جامعه دارد به تدریج تصمیم خود را برای گذر از این وضعیت فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و شاید سیاسی می‌گیرد. نه اینکه انقلابی شود، بلکه قواعد را به تدریج از طریق زندگی روزمره دگرگون می‌کنند.

عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی با تأکید بر اینکه باید جلوی حرکت به سمت کره شمالی شدن ایران را بگیریم، گفت: به نظر می‌رسد تحولات و سبک زندگی هم نشان می‌دهد که جامعه دارد به تدریج تصمیم خود را برای گذر از این وضعیت فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و شاید سیاسی می‌گیرد. نه اینکه انقلابی شود، بلکه قواعد را به تدریج از طریق زندگی روزمره دگرگون می‌کنند. این دوگانه عملاً به چشم دیده می‌شود.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از جماران، دکتر سیدعبدالامیر نبوی، در آیین صد و بیست و چهارمین سالگرد تأسیس مدرسه علوم سیاسی در ایران، گفت: سال 97 که افتخار حضور در هیأت مدیره انجمن علوم سیاسی را داشتم، صحبت این بود که موضوع همایش آن سال چه چیزی باشد. تصمیم گرفتیم با توجه به روندهای جاری و به خصوص بحران سال 96 عنوان «ایران آینده، دشواره‌ها و تصمیمات حیاتی» را بگذاریم. یعنی با توجه به روندهای جاری در کشور و حوادث تلخ سال 96 معلوم است ایران آینده دارد شکل می‌گیرد؛ دشواری‌ها و دشواره‌هایی وجود دارد و نیازمند تصمیمات حیاتی است.

عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی تصریح کرد: تحولات ریز و درشت سال‌های بعد، از جمله سال 98 و 1401 و اتفاقات ریز محلی که این وسط افتاد، نشان می‌دهد که این عنوان هنوز چقدر جاری و زنده است. گفته می‌شود تحولات مهم سال‌های 78 و 88 بیشتر صبغه سیاسی داشته است که غلط نیست؛ تحولات سال 96 و 98 بیشتر صبغه اقتصادی داشته است که غلط نیست؛ تحولات سال 1401 صبغه فرهنگی و اجتماعی بیشتری داشته است که غلط نیست. اما همزمان در تمامی این اتفاقات یک روند مشترک دیده می‌شود؛ سیاست سرکوب آهنین، فیلترینگ قوی، برخورد با معترضان، منتقدان، مجازات‌های دسته‌جمعی. پس می‌بینیم غلبه صبغه اعتراضات در حال تغییر است اما نوع برخورد نه‌تنها همچنان ادامه می‌یابد، بلکه شدیدتر می‌شود.

وی افزود: حدود دو هفته بیش در همایش انجمن مطالعات غرب آسیا اعلام کردم که ایران تبدیل به روسیه خاورمیانه شده است یعنی جایگاه ژئوپلیتیک ممتاز، سیستم نظامی قوی و سیستم اقتصادی بسیار ضعیف و رو به ضعف بیشتر و شکننده‌ دارد. دوستان بحث‌شان این بود که چه کار کنیم جلوی روسیه شدن بیشتر ایران را بگیریم؛ حرفم آنجا این بود که روسیه شده‌ایم و باید جلوی حرکت به سمت کره‌شمالی شدن را بگیریم. چون عملکرد سیستم و دولت نشان می‌دهد که درباره ایران آینده تصمیم خود را گرفته‌اند و قرار نیست که صداها شنیده شود و نشان داده چگونه قرار است با دشواری‌ها در این مسیر برخورد کند.

نبوی تأکید کرد: به نظر می‌رسد تحولات و سبک زندگی هم نشان می‌دهد که جامعه دارد به تدریج تصمیم خود را برای گذر از این وضعیت فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و شاید سیاسی می‌گیرد. نه اینکه انقلابی شود، بلکه قواعد را به تدریج از طریق زندگی روزمره دگرگون می‌کنند. این دوگانه عملاً به چشم دیده می‌شود. در واقع دوگانه‌ها زمانی در زندگی عینی پیش می‌آید که افراد ناچار هستند موضع خود را مشخص کنند و این حالت و در واقعیت به تدریج، خوب یا بد، در حال شکل گرفتن است.

علوم سیاسی به چه دردی می خورد؟

وی ادامه داد: سؤال این است که علوم سیاسی ایران این وسط چه‌کاره است؟ چه نسبتی دارد؟ و باید چه کار کند؟ از نظر من بخشی از انتقاداتی که به رشته علوم سیاسی می‌شود که به چه درد جامعه ایران می‌خورد، همین جا مشخص می‌شود که علوم سیاسی باید نسبت خود را با سبک زندگی روزمره و واقعیت‌های جامعه معاصر ایران مشخص کند. سال 82 کتابی با عنوان «فرهنگ لغات زبان مخفی» منتشر شد که نشان می‌داد خبرهایی در جامعه ایران هست و جوانان دارند تفاوت‌هایی را رقم می‌زنند که نسل پدر و مادرهای آنها متوجه این کلمات نمی‌شوند. وقتی با همکارانم صحبت کردم متوجه شدم تنها یک نفر از وجود چنین کتابی خبر دارد و آن را خوانده است. در واقع دوری محققان علوم سیاسی از واقعیت‌های عینی که بخشی از آن بر زبان نسل جدید جاری است، عمیق‌تر شده است.

عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی تأکید کرد: علوم سیاسی باید تصمیم بگیرد چه کار کند و چگونه به جامعه ایران کمک کند که این گذار سهل‌تر، کم‌دردسرتر و با آسیب کمتر به تمامیت ارضی و استقلال کشور رخ دهد. تنها راهی که به ذهن من می‌رسد این است که علوم سیاسی سعی کند به ذهن و زبان نسل جدید نزدیک شود و درک کند که این نسل جوان چه انتظارات، نیازها و آرزوهایی دارد و به چه امکاناتی نیاز دارد. برای اینکه این نقش ایفا شود، باید تاریخ‌زدگی علوم سیاسی کمتر شود. تاریخ مهم است اما رشته علوم سیاسی تاریخ‌زده است.

وی ادامه داد: ما الآن در مورد آنچه در صفویه گذشته می‌دانیم؛ در مورد قاجاریه، پهلوی و جنگ تحمیلی هم همین‌طور، اما نمی‌دانیم نسبت آن با زندگی کنونی ما چیست؟ توجه بیش از حد به رشته روابط بین‌الملل موضوع دیگری است که در علوم سیاسی باید به آن توجه کرد. علوم سیاسی از روابط بین‌الملل اشباع شده است. دانستن درباره روابط بین‌الملل خوب است اما نمی‌دانیم چه نسبتی با زندگی ما دارد. توجه بیش از حد به مباحث فلسفه و اندیشه موضوع دیگر است. علوم سیاسی بیش از حد اندیشه‌زده و فلسفه‌زده شده است. توهمات چپ‌گرایی که استقلال و تمامیت ارضی کشور را با این ذهنیت که نظر همه محترم است، تحت‌الشعاع قرار داده و موضوع دیگری است.

نبوی اظهار داشت: همه اینها مهم است، اما در وضعیتی که ما رگه‌های قوی فسادها و دولت کارآمد می‌بینیم، در وضعیت اقتصادی سیاسی ایران، علوم سیاسی ناچار است به داستان زندگی ایرانیان در سال 1402 بیشتر توجه کند. روندهای جاری را درک کند و در چهارچوب این روندها نسبت خود را با جامعه مشخص و برای ایرانِ آینده گمانه‌زنی و فرضیه‌پردازی کند و توصیه‌هایی برای اینکه این گذار آسیبی به تمامیت ارضی و استقلال کشور نزند، داشته باشد.

وی در پایان گفت: در این شرایط انجمن‌های مدنی که بتوانند به‌ صورت مستقل مباحث را بررسی کنند و وفادارانه به تمامیت ارضی و استقلال کشور پایبند باشند، نقش دیگری پیدا می‌کنند. البته اینکه این گذار امروز یا 10 سال دیگر رخ خواهد داد را نمی‌شود دقیقاً گمانه‌زنی کرد چرا که متغیرهای متعددی مؤثر است و تحولات آینده برآیند این متغیرها خواهد بود.

216216