چیزهایی هست که از لیلا حاتمی نمی‌دانید/۵ فیلم مهم او که باید حتما ببینید

همشهری نوشت:حاتمی بعد از «تصور» در «پیرپسر» اکتای براهنی بازی کرد که هنوز اکران نشده و پخش آن از یک شبکه ماهواره‌ای تقریبا اکرانش را در داخل کشور منتفی کرده. فیلم دیگر حاتمی که بعد از «تصور» در آن به ایفای نقش پرداخته، «زمانی برای ابدیت» ساخته مهدی نوروزیان، فیلمساز بریتانیایی ایرانی‌تبار است. نیکی کریمی تهیه‌کننده این فیلم است و با اینکه پارسال خبر اتمام مراحل فنی فیلم رسانه‌ای شد، هنوز خبری از اکران آن نیست. البته فیلم «قاتل و وحشی» ساخته حمید نعمت‌الله را پشت خط اکران دارد که در دولت سیزدهم گره از کار آن باز نشد و باید دید آن در دولت جدید تصمیم تازه‌ای درباره آن اتخاذ می‌شود یا نه.

از نیمه دوم دهه ۱۳۹۰ به این‌سو، حاتمی جز «قاتل و وحشی» به نماش درنیامده فیلم مهمی نداشته و قرار است در فیلم جدیدی به نام «خاتی» به کارگردانی فریدون نجفی که کارگردان فیلم‌های کودک است بازی کند. «خاتی» مخفف خاتون است و گویا مثل دو فیلم دیگر نجفی حال و هوای کودکانه دارد. سعید آقاخانی هم نقش روبه‌رو حاتمی در این فیلم را دارد. حاتمی در ۵۱ سالگی همچنان یکی از ستاره‌های مسلم سینمای ایران است. خبر حضور حاتمی در این فیلم را غنیمت دانستیم که ۵ نقش‌آفرینی مهم او را در سینما مرور کنیم.

رگ خواب (حمید نعمت‌الله، ‌۱۳۹۵)
مینا بعد از جدایی از همسرش از نظر عاطفی شکننده است و از نظر مالی تحت فشار. او که به دنبال شغل و سرپناهی می‌گردد تحت تاثیر محبت‌های کامران، مدیر رستورانی که در آن کار می‌کند، قرار می‌گیرد و به او وابسته می‌شود. اما کامران مردی نیست که مینا تصورش را دارد. کم‌کم مینا به شکل زندانی کامران در ساختمانی که شبیه قلعه‌های نفرینی گوتیک است درمی‌آید. شاید اگر بازیگر دیگری جای حاتمی بود، فیلم با توجه به خط روایی نامعقولش، احتمالا آنقدر مورد توجه قرار نمی‌گرفت. شکنندگی ذاتی مؤکد در چهره و حرکات و فیگور حاتمی است که تماشاگر را به دنبال کردن سرنوشتش متقاعد می‌کند. بازی در این نقش جایزه بهترین بازیگر زن نقش اول را از سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر برای او به ارمغان آورد.

در دنیای تو ساعت چند است؟ (صفی یزدانیان، ۱۳۹۲)
گلی بعد از بیست سال زندگی در فرانسه به ایران و زادگاهش رشت‌ برمی‌گردد. فرهاد، همبازی کودکی گلی و عاشق محجوب او در جوانی که هنوز در میان‌سالی عشق گلی را در سر دارد، در رشت به استقبالش می‌رود، اما گلی اصلاً او را به یاد نمی‌آورد. حال‌وهوای رشت و شیمی رابطه گلی و فرهاد (با بازی علی مصفا) در میان اغلب منتقدان و تماشاگران استقبال عجیبی از فیلم را رقم زد. گلی با فراموشی‌اش عشق فرهاد را عملا انکار می‌کند، اما بی‌اعتنایی او به مرد عاشق پس زننده نیست و تماشاگر را از او متنفر نمی‌کند که این هم از قدرت و جذبه حاتمی می‌آید.

جدایی نادر از سیمین (اصغر فرهادی، ۱۳۸۹)
سیمین می‌خواهد برای زندگی به خارج برود، اما همسرش نادر که پدری مبتلا به نسیان دارد، حاضر نیست همراه او مهاجرت کند. راه‌حل جدایی است، اما آمدن راضیه، ‌ زنی از طبقه پایین، به خانه نادر برای مراقبت از پدر او باعث بروز اتفاقاتی می‌شود و سیمین و نادر حالا، جز مهاجرت و جدایی، مشکل دیگری هم دارند. سیمین زنی مستقل از طبقه متوسط و معلم زبان است که در دادگاه حاضر نیست نادر را به ناروا متهم به چیزی کند. می‌گوید تنها مشکل او با نادر این است که حاضر به مهاجرت نیست؛ البته در ادامه مشخص می‌شود که نادر و سیمین مثل هر زوج دیگری بیش از اختلاف بر سر مهاجرت با هم مشکل دارند. سیمین آیکونیک‌ترین نقش‌آفرینی حاتمی در سینماست.

بی‌پولی (حمید نعمت‌الله، ‌۱۳۸۷)
شکوه و ایرج (با بازی بهرام رادان) زوج جوانی‌اند که درگیر یک دوره بیکاری و بی‌پولی می‌شوند و سعی در حل مشکلات دارند، اما تلاش آن‌ها اوضاع را پیچیده‌تر می‌کند. حاتمی نقش دختری ساده‌دل را بازی می‌کند که ساده‌دلی‌اش به حماقت‌های شوهرش بال و پر می‌دهد. شکوه نگاه تخت و تک‌بعدی‌ای به جهان دارد و همین خصلت او مکمل بلندپروازی‌های بی‌فرجام شوهرش برای پول درآوردن است. حاتمی برای بازی در این نقش از بیست و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را دریافت کرد.

لیلا (داریوش مهرجویی، ۱۳۷۵)
لیلا و رضا (با بازی علی مصفا) تازه عروس و دامادی هستند که بچه‌دار نمی‌شوند. بعد از کلی دوا و درمان بی‌نتیجه، مادر رضا که اصرار به بچه‌دار شدن پسرش دارد، از لیلا می‌خواهد که رضایت دهد رضا زن دوم بگیرد و بعد از بچه‌دار شدن از زندگی آنها خارج شود. لیلا اول این شرط را می‌پذیرد، ولی بعدا نمی‌تواند این وضع را تحمل کند. بعد از جدایی رضا از همسر دومش، رضا خانواده لیلا را راضی می‌کند که با دخترش به دیدار او برود. اولین نقش مهم حاتمی در سینما که قبلا در دو فیلم پدرش مرحوم علی حاتمی، «کمال‌الملک» (۱۳۶۲) و «دلشدگان» (۱۳۷۰)، بازی کرده بود. با این فیلم سینمای ایران صاحب بازیگر قابل و حرفه‌ای شد که بیش از دو دهه است در میان بازیگران درجه اول سینمای ایران حضوری مستمر داشته است.

۲۲۰۵۷