رسانه ابزاری برای ترویج بهداشت اخلاقی است به ویژه در این رابطه فیلم‌ها و سریال‌ها قادرند نقش قابل توجهی ایفا کنند. متاسفانه در شرایط فعلی در شبکه نمایش خانگی آنچه شاهدیم چندان گواه بر این امر نیست.
در سلسله گفت‌وگوهای ایکنا با رویکرد «اخلاق و سبک زندگی» با اهالی سینما و تلویزیون برآنیم تا به آسیب‌شناسی این موضوع بپردازیم و در پایان به ارائه راهکارها برسیم.
در بخش پایانی از این سلسله مصاحبه‌ها با محسن جاهد، تهیه‌کننده و نویسنده سینما که در پرونده خود آثاری چون «اکباتان» و «ناسپاس» را دارد، درباره کارکرد دستگاه نظارتی بر سکوها و ترویج ناهنجارهای فردی و اجتماعی نظیر پرخاشگری در تولیدات سینمایی و پلتفرم‌ها صحبت کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
ایکنا – بهداشت اخلاقی یکی از نکات مهم در حوزه رسانه است. به‌ویژه در فیلم و سریال این موضوع بسیار حائز توجه است. این روزها شاهد رونق تولید در پلتفرم‌ها هستیم. درباره الزام وجود بهداشت اخلاقی در تولیدات این حوزه توضیح دهید.
متأسفانه آنگونه که شایسته است بهداشت اخلاقی را در تولیدات پلتفرم‌ها پررنگ نمی‌بینیم چراکه اکثر تولیدات روی موضوعاتی توجه دارد که شاید دغدغه عموم مردم کشورمان نیست. همچنین در بسیاری از موارد خشونتی که در مجموعه‌های این حوزه دیده می‌شود بی‌پروا بوده و رواجش به‌هیچ‌وجه برای جامعه خوشایند نیست. در این رابطه نیز، من دولت را مقصر اصلی می‌دانم چون نبود معیار مشخص در امر نمایش باعث شده، هر بخش برای خود، سازی مجزا بزند.
چرا معیارهای نظارتی در سینما باید متفاوت با پلتفرم‌ها باشد؟ آیا دستورات دینی و اخلاقی در سینما، تلویزیون یا شبکه نمایش خانگی تفاوتی با یکدیگر دارد؟ اگر مغایرتی وجود ندارد چرا باید تا به این حد تفاوت را در فضای تولید این سه حوزه شاهد باشیم؟ البته منظور این نیست که تلویزیون نیز باید فضایی مانند پلتفرم‌ها داشته یا اینکه پلتفرم‌ها مانند سیما باشند؛ این اندازه تفاوت به‌هیچ‌وجه مقبول و درست نیست.
ایکنا – پایبندی به اخلاق در تولیدات نمایشی به‌ویژه در حوزه شبکه نمایش خانگی تا چه حد قادر است سبب رقم خوردن اتفاقات خوب در جامعه باشد؟
وجود اخلاق در حوزه فرهنگ و هنر ربطی به دین و مذهب ندارد. بسیاری از اخلاقیات کشور ما ریشه در دستورات دینی دارد اما به‌طورکلی در تمام دنیا روی اخلاقیات در حوزه نمایش تأکید ویژه شده است. با این توضیح جدا از معیارهای دینی حتماً اخلاقیات انسانی باید جزئی مهم و ویژه در تولیدات نمایشی باشد. این خصیصه در شبکه نمایش خانگی شکلی پررنگ‌تر به خود می‌گیرد زیرا مخاطبان حوزه جدید نمایش عمدتاً جوانان هستند.
آن چیزی که امروز در کلیت تولیدات پلتفرم‌ها می‌بینیم خشونت و پرخاشگری است که خانواده را مورد هجمه قرار می‌دهد. اگر دقت کنید متوجه می‌شوید در اکثر تولیدات، اعضای خانواده نسبت به هم رفتاری پرخاشگرانه دارند. این موضوع الگوسازی نامناسبی را در جامعه رقم‌زده و فرهنگ عمومی را در درازمدت با خطر مواجه می‌کند. 20 سال پیش رفتاری که اعضای خانواده با یکدیگر داشتند بر پایه احترام متقابل شکل گرفته بود اما امروز به راحتی می‌بینیم که فرزندان در مقابل والدین خود پرخاشگری می‌کنند.
یکی دیگر از مشکلات اخلاقی در برخی از تولیدات نمایشی پلتفرم‌ها به مثلث‌های عشقی برمی‌گردد که در این حوزه وجود دارد. خانواده ایرانی چارچوب‌ها و قواعد خاص خود را دارد که با فرهنگ دیگر کشورها تفاوت دارد بنابراین برای جذب مخاطب نمی‌توان تن به هر کاری دارد. بخشی از لغزش‌های اخلاقی که پیش‌آمده از آنجا نشات می‌گیرد که برخی فیلمسازان ما در پی الگوبرداری از کارهای موفق خارجی هستند. همین مسئله سبب شده سریال‌های اجتماعی یا خانواد‌گی به لحاظ معنایی، نزدیکی با زندگی ایرانی – اسلامی نداشته باشد.
ایکنا – در گذشته نه‌چندان دور، نقدهایی پیرامون تولیدات خارجی به‌ویژه سریال ترکی مطرح می‌شد مبنی بر اینکه این قبیل آثار کانون خانواده را هدف قرار داده‌اند. این انتقادات در بسیاری از مواقع درست بود اما چه چیزی عوض شده که امروز می‌بینیم همان سریال‌های ترکی دوبله شده و از شبکه‌های نمایش خانگی پخش می‌شود؟
متأسفانه این مشکل وجود دارد. این تصور که می‌توان با سانسور تصویری و کلامی پیام را تغییر داد اشتباه محض است زیرا معنا و مفهوم اصلی سریال تغییری نمی‌کند. بنابراین پیشنهاد می‌کنم وقتی قرار است مجموعه‌ای خارجی برای پخش در پلتفرم‌ها انتخاب شود حتماً درباره مضمون آن کار هم توجه لازم صورت گیرد. این امر قابل انجام است تنها کافی است متخصصان آشنا با فرهنگ جامعه، برای انتخاب تولیدات نمایشی فراهم باشد.
ایکنا – مشکل دیگری که وجود دارد به اشاعه برخی رفتارهای ناشایست در تولیدات شبکه نمایش خانگی برمی‌گردد که در این شبکه وجود دارد. برای نمونه؛ استعمال دخانیات به‌ویژه سیگار کشیدن یکی از رایج‌ترین اتفاقات در بسیاری از سریال‌های نمایشی شبکه نمایش خانگی شده است درحالی‌که امروز در بسیاری از کشورها این رفتار مذموم شمرده می‌شود. پیرامون این موضوع توضیح دهید.
به نکته درستی اشاره کردید. متأسفانه درحالی‌که در دنیا تلاش می‌شود به هر طریق ممکن مصرف دخانیات کاهش پیدا کند ما در فیلم‌ها و سریال‌ها با نشان دادن بیش‌ازاندازه این رفتار ناپسند آن را بین جوانان خود تبلیغ می‌کنیم! وقتی مخاطب نسل جوان می‌بیند قهرمانش رفتارهایی چون سیگار کشیدن را دارد او نیز آن رفتار را تقلید می‌کند. نکته تأسف‌آورتر اینکه در برخی از آثار حتی استعمال مواد مخدر هم نشان داده می‌شود! من معتقدم نشان دادن مواد مخدر در آثار نمایشی سبب عبرت مخاطب نمی‌شود بلکه در بسیاری از مواقع باعث از بین رفتن قبح آن رفتار هم خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
در انتها روی یک نکته به صورت ویژه تأکید دارم. آن‌هم حمایت از امر تولید در پلتفرم‌ها است چون وقتی یک حوزه از نمایش مورد استقبال قرار می‌گیرد تأثیرات مثبتش به تمامی عوامل سینما و تلویزیون تعمیم پیدا خواهد کرد. برای همین نقدهایی که مطرح شد به معنای محدود کردن شبکه نمایش خانگی نیست بلکه باید از آن حمایت بیشتری کرد تا مخاطب جذب تولیدات وطنی شود اما این موضوع نباید بهانه‌ای شود تا ما بهداشت اخلاقی را در جامعه خود فراموش کنیم.
گفت‌وگو از داوود کنشلو
انتهای پیام
source