فداکاری بزرگی که حسین خانی‌بیک در دوران کاری‌اش انجام داد

بازیگرانی که بتوانند از عهده ایفای نقش‌های فرعی و کوچک به خوبی نقش‌های اصلی برآیند، بدون اینکه با نوع بازی‌شان بخواهند توجهات را از داستان یا شخصیت‌های اصلی به سمت خود جلب کنند، حضورشان برای هر فیلم و سریال باکیفیتی ضروری است.

حسین خانی‌بیک، بازیگر سینما و تلویزیون که سه‌شنبه شب ۳۰ مرداد در ۸۳ سالگی درگذشت، بیشتر با سریال‌هایش برای مردم شناخته می‌شد تا فیلم‌های سینمایی‌اش. او که متولد ۱۸ مرداد ۱۳۲۰ بود، کارش را در سال ۱۳۴۷ با تئاتر آغاز کرد. در گروهی تئاتری با هادی اسلامی، عباس جوانمرد، خسرو شکیبایی، سیروس گرجستانی و چند نفر دیگر همکاری می‌کرد و اولین بار در نمایشی به نویسندگی و کارگردانی هادی اسلامی روی صحنه رفت. تا سال ۱۳۵۵ مجموعا در ۱۳ نمایشنامه بازی کرد و توشه‌ای از تئاتر برای ادامه فعالیت خود برگرفت.

سال ۱۳۵۶ اولین تجربه تصویری‌اش جلوی دوربین فیلم سینمایی «باغ بلور» ناصر محمدی رقم خورد. در این فیلم با پرویز فنی زاده و مصطفی طاری همبازی بود. «باغ بلور» مایه‌های اجتماعی داشت و به شیوه‌ای رئالیستی داستانی درباره دختر و پسری را بازگو می‌کند که برای تشکیل زندگی به تهران می‌آیند، ولی با مشکلاتی مواجه می‌شوند. فیلم مهم بعدی کارنامه خانی‌بیک بعد از انقلاب ساخته شد و «دست شیطان» ساخته حسن زندباف نام داشت. «دست شیطان» تریلری جاسوسی درباره ورود ماموری امریکایی به ایران برای کسب اطلاعات از محل نگهداری گروگان‌های ماجرای اشغال سفارت امریکاست که گروهی از ماموران امنیتی ردش را می‌زنند و به دنبال دستگیری‌اش می‌روند. خانی‌بیک در این فیلم نقش یکی از ماموران ایرانی را در کنار هادی اسلامی بازی می‌کرد. بیشتر فیلم‌های سینمایی خانی‌بیک به دهه‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ تعلق دارد که در اغلب آن‌ها نقش‌های فرعی و کوتاهی داشت.

خانی‌بیک در تلویزیون کارش را با سریال مشهور «سربداران» (۱۳۶۳) آغاز کرد. بعد از آن در چند سریال دیگر بازی کرد تا سال ۱۳۷۳ که در سریال «پهلوانان نمی‌میرند» به ایفای نقش شیخ حسین با دوبله احمد رسول‌زاده پرداخت. «شلیک نهایی»، «روزی روزگاری»، «کوچک جنگلی»، «امام علی»، «سیمرغ»، «روشن‌تر از خاموشی» و «مختارنامه» دیگر سریال‌های مهمی بودند که خانی‌بیک در آن‌ها به ایفای نقش پرداخت.

شاید نقش‌های خانی‌بیک در این فیلم‌ها و سریال‌ها کمتر در خاطر کسی مانده باشد، اما او در نقش‌هایی که بازی می‌کرد اغلب پذیرفتنی بود. چه نقش مثبت، چه نقش منفی، خانی‌بیک بازیگری بود که تماشاگر را با خود همراه می‌کرد. بیان گرم و گیرایی داشت و در حرکاتش طمأنینه و وقاری جلب نظر می‌کرد که به نقش تشخص می‌داد. شاید به نظر برسد بازیگرانی مثل خانی‌بیک که نه به شهرت می‌رسند و نه هیچ‌گاه امکان ایفای نقش اصلی در فیلم‌ها و سریال‌ها نصیب‌شان می‌شود، در عالم فیلم و سینما کار مهمی انجام نمی‌دهند. اما واقعیت این است بازیگرانی که بتوانند از عهده ایفای نقش‌های فرعی و کوچک به خوبی نقش‌های اصلی برآیند، بدون اینکه با نوع بازی‌شان بخواهند توجهات را از داستان یا شخصیت‌های اصلی به سمت خود جلب کنند، حضورشان برای هر فیلم و سریال باکیفیتی ضروری است. خانی‌بیک از جمله این بازیگران بود. در دوران حرفه‌ای‌اش نقش‌های بزرگی به او نرسید، اما در نقش‌های کوچکی که ایفاگرشان بود، آنقدر خوب کارش را انجام داد که واهمه‌ای از اینکه خاطره زیادی از خودش به‌جا نگذارد نداشت. او پذیرفت در حرفه‌ای که همه به دنبال به چشم آمدن هستند، چندان دیده نشود تا کلیت اثری که در آن حضور دارد بهتر جلوه کند. هنر او در شجاعتش و خطر کردنش برای همین به چشم نیامدن بود. یادش گرامی.