در تاریخ سینمای جهان بیش از 200 فیلم درباره حضرت مسیح (ع) ساخته شده است و هنوز هم تولید چنین کارهایی ادامه دارد. اما در جهان اسلام تنها فیلم «الرساله» توانسته مخاطب جهانی داشته باشد در حالی‌که سینما قادر است مأمنی برای فیلم‌هایی با محوریت پیامبر اسلام باشد. پیرامون این کم‌کاری خبرنگار ایکنا با مهدی صباغ زاده، کارگردان سینما گفت‌وگویی انجام داده که در ادامه با آن همراه می‌شویم.
ایکنا ـ در سینمای ایران درباره حضرت رسول (ص) بسیار کم‌کار بوده‌ایم. در این میان معدود کارهایی نظیر «راه بهشت» که شما کارگردانش بودید یا فیلم «محمد رسول الله» ساخته مجید مجیدی استثناهایی هستند. درباره این مسئله توضیح دهید.
قبل از اینکه به این سال پاسخ دهم می‌خواهم به نحوه ساخت فیلم «راه بهشت» اشاره کنم تا در ادامه به جواب سوال شما برسم. فیلمنامه «راه بهشت» توسط آقای انصاری تهیه‌کننده کار به دستم رسید. در این فیلم سینمایی شبکه سحر نیز به عنوان سرمایه‌گذار حضور داشت. فیلم به لحاظ مادی بودجه کافی در اختیارش نبود اما به‌هرحال سعی کردم با توجه به امکاناتی که در اختیار داشتم فیلمی قابل‌اعتنا در این رابطه بسازم به‌ویژه که قصه به پیامبر اسلام ربط پیدا می‌کرد.
حاصل کار فکر می‌کنم اتفاق خوبی را رقم زد چون در جشنواره فیلم فجر توانست جایزه ویژه «مصطفی عقاد» را به خود اختصاص دهد. موفقیت «راه بهشت» تابع عشق و ایمانی بود که با آن همراه بود. در یک منطقه بسیار گرم دکورهای مکه را ساختیم و فکر می‌کنم حاصل کارمان نیز توانست نظر مخاطبان را به سمت خود جذب کند. یکی از دشورای‌های این فیلم درآوردن جنگ احد در فیلم بود، چون نیاز به امکانات بسیاری داشتیم اما به‌هرحال توانستیم از آن چیزی که در اختیاران بود بهره برده و صحنه مورد نظر را قابل‌قبول خلق کنیم. جالب است در همان زمانی که این فیلم ساخته می‌شد فیلم «محمد رسول الله» مجیدی هم جلوی دوربین رفته بود اما امکانات این دو فیلم قابل قیاس با یکدیگر نبود.
از مجموع این توضیحات می‌خواهم نتیجه بگیرم نقش امکانات در تولید آثار تاریخی بسیار مهم است به ویژه در شرایط فعلی که هزینه‌های تولید چند برابر شده است. در گذشته اگر می‌شد با صرفه‌جویی فیلمی تاریخی تولید کرد دیگر این امکان در زمان حال مهیا نیست. در چنین فضای از بخش خصوصی هم نمی‌توان انتظار داشت پیش‌قدم در ساخت این قبیل آثار شود چون توان و بودجه لازم را ندارد و تنها بخش دولتی است که می‌تواند در این حوزه قدم بردارد.
ایکنا ـ درباره حضرت رسول (ص) آیا تنها می‌توان به زندگی ایشان نظر کرد یا اینکه طرق دیگری هم در این رابطه وجود دارد؟
به نکته درستی اشاره کردید؛ تصویرگری از زندگی حضرت رسول (ص) تنها مسیر برای پرداختن به ایشان نیست. ما می‌توانیم روش‌های متعددی برای ساخت فیلم در این حوزه داشته باشیم. برای مثال داستان‌های معاصری که در این رابطه ساخته می‌شود قادر است یکی از راهکارها باشد. منظور اینکه بیاییم تأثیر رسول مهربانی را در زندگی روزمره خود نشان دهیم. همچنین کار در حوزه کودک به ویژه پویانمایی هم می‌تواند یکی از راهکارهای دیگر در این مسیر باشد.
ایکنا ـ با توجه به شرایطی که بر سینما حاکم است تلویزیون را محل مناسبی برای ساخت فیلمی درباره پیامبر می‌دانید یا اینکه سینما هم قادر است در این رابطه ایفاگر نقش باشد؟
بعد از انقلاب می‌توانید فیلمی تاریخی مثال بزنید که توانسته باشد فروش خوبی داشته باشد؟ تنها فیلمی که به نظرم می‌رسد «مست عشق» است. این فیلم به دلیل بازیگران مطرح و خارجی که داشت اتفاق خوبی را در فروش رقم زد اما تنها این فیلم توانست در گیشه موفق باشد ولی دیگر این اتفاق تکرار نشد! برعکس این اتفاق را در تلویزیون شاهد هستیم. سریال‌های تاریخی که در تلویزیون ساخته‌شده با مخاطب خوبی رو‌به‌رو شده است. «مختارنامه»، «امام علی»، «ولایت عشق» و… از جمله این تولیدات هستند. با این توضیح اگر می‌خواهیم اثری با محوریت حضرت رسول جلوی دوربین ببریم بهترین عرصه تلویزیون است.
ایکنا ـ جدا از مشکلاتی که برای ساخت فیلم تاریخی برشمردید موانع دیگری هم در این رابطه وجود دارد؟
متأسفم که این نکته را می‌گویم؛ رانت‌خواری باعث شده تا همه فیلمسازان شرایط لازم را برای کار کردن در این حوزه را نداشته باشند. چرا فیلمسازی نظیر من که سابقه طولانی در امر تولید آثار سینمایی دارد و تجربه ساخت فیلم تاریخی هم دارد نتواند فیلم دلخواه خود را در این حوزه جلوی دوربین ببرد. من دوست دارم اگر امکانات در اختیارم باشد فیلمی با محوریت حضرت رسول (ص) بسازم چون اولاً کار کردن در این حوزه دلبستگی قلبی من است. دوم اینکه چنین کاری قادر است مخاطب جهانی داشته باشد. برای نمونه فیلم «محمد رسول الله» ساخته مصطفی عقاد را مثال می‌زنم. این کار توانست مخاطب جهانی داشته باشد و هنوز هم بعد از سال‌ها تماشای آن لذت‌بخش است.
نکته دیگری که روی آن تأکید دارم به نقش مدیران در این رابطه مربوط می‌شود؛ مدیران سینمایی ما چندان با حوزه‌ای که در آن مشغول به کار هستند آشنا نیستند برای همین نیز تنها شعارهای خوبی در این رابطه داده می‌شود ولی کمتر شاهد اتفاقات عملی هستیم.
تمام مسائلی که مطرح کردیم به ساخت آثار سینمایی مربوط می‌شود اما می‌خواهم کمی هم درباره پخش صحبت کنم. اگر فیلم «الرساله» یا همان «محمد رسول الله» ساخته مصطفی عقاد توانست در دنیا موفق باشد تنها دلیلش عوامل هالیوودی آن نبودند بلکه پخش جهانی که برای کار وجود داشت توانست چنین اتفاقی را رقم بزند. ما نیز در کنار امکانات باید پخش‌کننده‌های خوب جهانی داشته باشیم تا بتوانیم اتفاقی که دنبال آن هستیم را رقم بزنیم. این خواسته اتفاقی دور از انتظار نیست که نتوانیم به آن دست یابیم تنها کافی است بتوانیم ارتباط خوبی با مراکز پخش در دنیا برقرار کنیم.
ایکنا ـ در انتهای این گفت‌وگو پیشنهاد شما برای اینکه بتوان آثار سینمایی با محوریت حضرت رسول (ص) تولید کرد، چیست؟
جدا از تمام امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری توصیه می‌کنم حوزه‌های علمیه نیز در ساخت چنین فیلم‌هایی مشارکت داشته باشند زیرا اگر این اتفاق رخ دهد مطمئناً بسیاری از موانع از بین خواهد رفت البته برای رسیدن به چنین خواسته‌ای نیاز است مراکز دینی این نکته را بپذیرند که هنر هفتم نیز قادر است ابزاری تأثیرگذار در جهت تبلیغات آموزه‌های اسلامی باشند، این نکته اگر پذیرفته شد مطمئن باشید بسیاری از مشکلات از بین خواهد رفت.
در خاتمه ذکر نکته‌ای را ضروری می‌دانم؛ در جهان از سوی اسلام‌ستیزان تبلیغات گسترده‌ای صورت می‌گیرد تا چهره‌ای مخدوش از اسلام و حضرت رسول (ص) در دنیا ترسیم شود. برای همین سینما قادر است در این میان نقشی چشمگیر از خود ارائه دهد چون با کارهای نمایشی می‌توان به خوبی چهره رئوف اسلام و حضرت رسول (ص) را پیش روی جهانیان قرار داد.
گفت‌وگو از داوود کنشلو
انتهای پیام
source