وقتی سعودی‌ها درباره ساسانیان فیلم می‌سازند

جوان آنلاین: عربستان سعودی نیز مانند کشور ترکیه با پشتیبانی فکری از خارج از مرز‌ها در حال تولید فیلم و سریال‌های به اصطلاح استراتژیک است تا بتواند نظر بخشی از مخاطب عرب‌زبان منطقه و حتی جهان را به آثار خود جلب کند. 

عربستان سعودی سعی کرده در این سال‌ها ورودی جدی به تولید فیلم داشته باشد، اما از آنجا که صرفاً در این‌باره قرار است پول سعودی‌ها کار کند به نظر می‌رسد در بحث محتوا این کشور افسار تولید سینمایی را به جایی خارج از مرز‌های خود سپرده باشد. با این حال ممکن است این کشور مانند ترکیه که تا ۱۰ سال پیش هیچ ردپا و سابقه‌ای در تولید فیلم و سریال نداشت، اما به یک‌باره بازار مخاطب خود را در منطقه و جهان پیدا کرد، بتواند با فکر و نیروی انسانی خارجی گام‌هایی در این عرصه بردارد. 

 وقتی مسئولان ایرانی از تجربه مرحوم سلحشور استفاده نکردند

اولین سریال فاخر ایرانی که در منطقه و جهان نگاه‌ها را به خود خیره کرد، سریال حضرت یوسف (ع) مرحوم فرج‌الله سلحشور بود، اما از آنجا که این اثر با یک نگاه و پشتوانه استراتژیک دولتی در ایران ساخته نشده بود و صرفاً یک حرکت آتش به اختیار فردی بود، نتوانست تبدیل به یک پروژه ادامه‌دار بزرگ تولید فیلم و سریال در ایران شود و ترکیه خیلی زود در این عرصه با هوشیاری که به خرج داد یا برایش به خرج دادند بدون هیچ سابقه‌ای قطب سریال‌سازی در منطقه را از آن خود کرد. جالب است که ایران هنوز با وجود سابقه و امکانات و نیروی انسانی عظیمی که در اختیار دارد، نتوانسته از تجربه موفق یوسف پیامبر بهره‌برداری کند و یک قطب در تولید فیلم و سریال فاخر در منطقه و جهان شود. این تأخیر و سستی، اما در بیرون از مرز‌های ایران از سوی برخی کشور‌های تازه به دوران رسیده مانند عربستان به شکلی معکوس در حال شکل گرفتن است. سعودی‌ها مثل ما منفعل نمانده‌اند و با اینکه سابقه و نیروی انسانی ماهری ندارند، اما در حال آزمون و خطا در این عرصه هستند. تولید فیلمی با عنوان «جنگجوی صحرا» با موضوع جنگ میان اعراب و ایران با هزینه سرسام‌آور ۱۵۰ میلیون دلاری از ورود جدی سعودی‌ها به این عرصه حکایت دارد. 

 جنگ ایران و اعراب از زاویه دوربین سعودی‌ها 

عربستان سعودی با به‌کارگیری تیمی از بازیگران مطرح هالیوودی فیلمی به نام «جنگجوی صحرا» ساخته که روایتی بحث‌برانگیز از دلایل بروز جنگ بین ایران و اعراب در دوره ساسانیان ارائه می‌دهد. 

خبر ساخت فیلم «Desert Warrior» (جنگجوی صحرا) نخستین بار در نوامبر ۲۰۲۱ به‌عنوان یک فیلم تولید شده با مشارکت به MBC Studios، بخش تولیدی مورد حمایت عربستان سعودی اعلام شد. 

این فیلم توسط روپرت وایات، اریکا بینی، دیوید سلف و گری راس نوشته شد و روپرت وایات کارگردانی آن را نیز برعهده دارد و جمعی از بازیگران شناخته شده هالیوودی از جمله آنتونی مک‌کی و بن کیگزلی در کنار عایشه هارت، شارلتو کوپلی، غسان مسعود، در این فیلم مقابل دوربین رفته‌اند. 

در آنچه به صورت رسمی درباره داستان فیلم «جنگجوی صحرا» منتشر شده، آمده که این فیلم درباره یک یاغی مرموز است که پس از کمک به پادشاه و شاهزاده فراری در صحرا، خود را به دشمن خسروپرویز امپراتور ایران باستان در دوره ساسانیان تبدیل می‌کند. 

 نگاه سعودی‌ها به ساسانیان 

داستان فیلم که بر اساس برداشت‌های تاریخی غیرمستند است از جایی شروع می‌شود که خسروپرویز پادشاه ایرانی (با بازی بن کیگزلی) از نعمان سوم (غسان مسعود) پادشاه لخمی‌ها که زیردست او بودند، می‌خواهد دخترش به نام هند (عایشه هارت) را در اختیار او بگذارد، اما با خودداری نعمان، خسروپرویز دستور قتل او را صادر می‌کند و در ادامه شخصیت هند به خونخواهی پدرش با متحد کردن قبایل عرب در جنگ ذوقار شکست سختی را به ساسانیان تحمیل می‌کند. 

 این فیلم یکی از اولین فیلم‌های بزرگ به زبان انگلیسی است که توسط MBC Studios تولید شده و پرهزینه‌ترین فیلمی است که تاکنون در عربستان سعودی ساخته شده است. کمپانی MBC این فیلم را به عنوان یک نقطه عطف برای صنعت فیلمسازی نوپا در این منطقه تلقی می‌کند و گفته می‌شود تعداد گروه تولید روزانه این فیلم حدود ۴۵۰ تا ۵۰۰ نفر بوده است. 

فیلمبرداری اصلی در سپتامبر ۲۰۲۱ در صحرای نئوم عربستان سعودی آغاز شد و فوریه ۲۰۲۲ به پایان رسید. این فیلم یک دوره پس‌تولید طولانی داشت و هنوز تاریخ دقیق اکران آن اعلام نشده است. 

 بریز و بپاش سینمای عربستان 

ایسنا در این‌باره می‌نویسد: منابع تاریخی گمانه‌زنی‌های مختلفی از دلیل حذف شدن معمان سوم پادشاه لخمی‌ها توسط خسروپرویز ارائه می‌دهند و به مسیحی شدن نعمان به عنوان یکی از دلایل حذف او توسط خسروپرویز اشاره می‌کنند، زیرا تغییر آیین این پادشاه عرب به معنای هم‌کیش شدن او با رومیان، دشمنان بالفعل یا بالقوه ایران در آن زمان بوده است. 

برخی دیگر نیز دلیل احضار نعمان از سوی خسروپرویز را سلاح‌ها و جنگ‌افزار‌هایی می‌دانند که گویا نعمان به عنوان پادشاهی زیردست و مدافع منافع ساسانیان در میان اعراب، دور از چشم خسرو و مرزبانانش فراهم آورده و ذخیره کرده بوده است. 

فیلم «جنگجوی صحرا» که با بودجه‌ای گزاف توسط عربستان سعودی تولید شده، نمایانگر تلاشی برای بازنویسی تاریخی بحث‌برانگیز و ارائه تصویری با قرائت عربی از ایران باستان است که به عنوان رقبای سنتی یکدیگر مطرح می‌شدند. برخی رسانه‌ها گزارش داده‌اند این فیلم با بهره‌گیری از بازیگران مطرح هالیوود و استفاده از داستانی غیرمستند، چهره‌ای متفاوت و تحریف شده از جنگ‌های اعراب و ایرانیان را به نمایش می‌گذارد و همه منتظرند اولین نمایش‌های فیلم برای سنجش این موضوع برقرار شود. با توجه به سطح بالای تولید و بودجه عظیم این پروژه به نظر می‌رسد این فیلم مخاطبان زیادی در مقیاس جهانی جذب کند. 

با توجه به اینکه این فیلم هنوز اکران نشده باید منتظر ماند و دید داستان در نسخه نهایی فیلم چگونه و از چه زاویه‌ای روایت می‌شود. هنوز تاریخ اکران فیلم «جنگجوی صحرا» اعلام نشده، اما احتمالاً این فیلم پیش از اکران عمومی در یکی از جشنواره معتبری، چون برلین، کن و ونیز بازاریابی شود.