جوان آنلاین: شعار امسال سازمان جهانی گردشگری «گردشگری و صلح» است؛ بهره‌گیری از ظرفیت گردشگری یکی از راهبرد‌های مهمی است که اکثر کشور‌های دارای این ظرفیت برای معرفی جاذبه‌های خودشان و همچنین ارائه تصویر درست و دقیقی از آداب، رسوم و فرهنگ‌های موجود در محدوده سرزمینی‌شان از آن استفاده می‌کنند. مسئله گردشگری در کشور ما با کاستی‌ها و مشکلاتی همراه است که «جوان» در گفتگو با سیدمصطفی فاطمی، مدیرکل گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به مرور برخی از آن‌ها پرداخته است.
مهم‌ترین چالش‌های کشورمان در حوزه گردشگری چه مسائلی است؟
گردشگری کشورمان با چالش‌های زیادی روبه‌روست و به نوعی می‌توان گفت که وضعیتی بحران‌زده دارد. سرمنشأ چالش‌هایی را که در حوزه گردشگری وجود دارند می‌توان در چند بخش دسته‌بندی کرد؛ بعد از فروکش کردن شیوع ویروس کرونا رکود سنگینی بر حوزه گردشگری دنیا و کشور ما حاکم شد. اتفاقات بعدی که به سبب تحریم‌ها و تنش‌های منطقه‌ای و همچنین پروژه ایران‌هراسی که برخی از کشور‌های غربی آن را طراحی و دنبال می‌کنند، باعث شدند ما در زمینه گردشگری با کمبود گردشگر مواجه شویم و به‌تبع آن مشکلاتی هم برای برخی از زیرساخت‌های گردشگری مانند هتل‌ها و اقامتگاه‌ها ایجاد شد. این مسائل زمینه کاهش سرمایه‌گذاری در حوزه ساخت هتل و اقامتگاه‌ها را به وجود آوردند. از طرفی دیگر بحث حمل‌و‌نقل و زیرساخت‌های آن یکی از مسائل مهم و اثر‌گذار در حوزه گردشگری محسوب می‌شود که متأسفانه این مسئله هم یکی از مشکلات حوزه گردشگری کشورمان محسوب می‌شود. در حوزه حمل‌و‌نقل هوایی و زمینی که اغلب گردشگران برای جابه‌جایی از هواپیما، قطار و اتوبوس استفاده می‌کنند هم دچار کاستی‌هایی هستیم. متأسفانه بخشی از مقاصد گردشگری ما با مشکل جدی بحث حمل‌و‌نقل مواجهند.
هفته گردشگری امسال از سوی سازمان جهانی جهانگردی با عنوان «گردشگری و صلح» نامگذاری شده است. کشورمان چه برنامه‌ای در این زمینه دارد؟
علت نامگذاری گردشگری و صلح از سوی سازمان جهانی به این معناست که ما می‌توانیم از مسیر گردشگری به یک صلح پایدار دست پیدا کنیم. ما گردشگری را به چهار مدل صلح تقسیم‌بندی کرده‌ایم؛ یک گردشگری و صلح درونی است. وقتی که شخص به دامان طبیعت می‌رود یا به یک مکان زیارتی سفر می‌کند در معرض فضای مذهبی و معنوی قرار می‌گیرد، روح و ذهنش از کینه و نفرت خالی می‌شود، اما وقتی که ما در کشور خودمان سفر می‌کنیم تفاوت‌های زیادی در لباس، پوشش، زبان و مباحث دیگر وجود دارند که می‌توانند عامل تضاد باشند، ولی در بحث گردشگری همه این‌ها به عنوان جاذبه شناخته شده و ضمن ارزش پیدا کردن به عواملی برای ایجاد صلح تبدیل می‌شوند. این را با عنوان صلح در گردشگری اجتماعی می‌گویند و در مورد اقوام و ادیان کاملاً مشخص و روشن است و همین چیزی که دولت جدید تحت عنوان وفاق از آن یاد می‌کند در گردشگری می‌تواند محقق شود.
شیطنت رسانه‌ها و سیاست‌های خصمانه دولت‌ها هم از این موانع هستند؟
بله، در این زمینه ما بحثی تحت عنوان گردشگری و صلح جهانی را داریم که سومین مدل از همان تقسیم‌بندی است که قبلاً به آن اشاره کردم. در واقع وقتی که ملت‌ها با هم ارتباط داشته باشند و به کشور‌های یکدیگر رفت‌و‌آمد کنند با واقعیت‌هایی هم به درستی آشنا می‌شوند و کمتر تحت تأثیر حکام و رسانه‌ها و افرادی قرار می‌گیرند که به هر حال سیاست‌های خصمانه را دنبال می‌کنند. چهارمین مدل این تقسیم‌بندی بحث گردشگری و صلح با طبیعت است که این مسئله نیاز ضروری امروز کشور ماست و به همان بحث آموزشی که اشاره کردیم، نیاز دارد.
تأثیر تحریم‌های ظالمانه‌ای که علیه کشورمان اعمال می‌شود، بیشتر متوجه چه بخش‌هایی است؟
تحریم‌های ظالمانه کشور‌های غربی علیه کشورمان باعث عدم ارتباط مالی بانک‌های بین‌المللی با شبکه بانکی کشورمان شده و این مسئله یکی از آن مشکلاتی است که حوزه گردشگری ما از آن رنج می‌برد. این مسئله در کنار نکاتی که قبلاً اشاره کردم، باعث شده در حال حاضر گردشگری کشورمان در یک رکود نسبی قرار بگیرد.
با توجه به رویکرد دولت چهاردهم و شعار گردشگری چگونه می‌توانیم برای ارائه تصویری واقعی از کشورمان بهره ببریم؟
موضوع شعار سال و مطرح شدن بحث صلح در گردشگری یکی از موضوعاتی است که می‌تواند بخشی از این مشکلات را با توجه به رویکرد دولت جدید برطرف کنند. در واقع گردشگری می‌تواند چهره واقعی ایران را به دنیا نشان دهد، نه آن چیزی که در رسانه‌های عمدتاً غربی به عنوان ایران به مردم ارائه می‌شود. امیدواریم با رویکرد جدیدی که دولت دارد و شعاری که سازمان جهانی گردشگری اعلام کرده است یک رویه جدید را در بحث گردشگری کشورمان شاهد باشیم.
در زمینه بحث آموزش گردشگران و دستورالعمل‌هایی که باید مورد توجه قرار بگیرند، اقدامی صورت می‌گیرد؟
ما در حوزه‌های دیگری مانند بحث آموزش با مشکلات چندوجهی مواجه هستیم. واقعیت این است که هم گردشگران نیاز به آموزش دارند و هم مردم مناطق گردشگرپذیر. در بحث آموزش گردشگران ما یکسری کد‌های اخلاقی گردشگری داریم و هر گردشگر برای ورود به یک مکان، روستا یا شهری یا حتی طبیعت باید اصول رفتاری گردشگری را رعایت کند. احترام گردشگر به فرهنگ جامعه میزبان جزو این اصول رفتاری است. توجه به مسائل زیست‌محیطی و بازگرداندن زباله یکی از آن مسائل مهم است که در حوزه آموزش‌های گردشگری باید مورد توجه قرار بگیرند. در حوزه آموزش مردم محلی و میزبانان هم به آموزش نیاز داریم. چگونگی برخورد با گردشگر، یک مسئله آموزشی بسیار مهم است، چه اینکه باید بدانیم تأثیر‌گذاری یک گردشگر فقط آن لحظه‌ای که در مکان گردشگری حضور دارد، نیست، بلکه ذهنیت و نوع رفتاری که با گردشگر می‌شود در برگشت هم مهم است، چون آن گردشگر می‌تواند معرف فرهنگ ما باشد می‌تواند سفیر کشور، شهر یا روستای ما باشد. به همین دلیل است که از منظر بحث آموزش باید دقت و تلاش زیادی داشته باشیم. متأسفانه گردشگری در کشور هنوز به شیوه سنتی در حال انجام است، از این‌رو ما نیاز به آموزش‌های همگانی در این حوزه داریم.
source