بازگشت قطره چکانی امانتهای ۹۰ ساله از آمریکا؛ دلایل طولانی شدن روند چیست؟

به گزارش تابناک حدود ۹۰ سال پیش با موافقت دولت وقتِ ایران، الواح هخامنشی از کشور خارج و برای مطالعه و بررسی به دانشگاه شیکاگو «امانت» سپرده شد.

حال بخشی دیگر از این الواح بعد از بازگشت رئیس جمهور از سفر سازمان ملل، به ایران برگردانده شده است. ماجرایی که در سال‌های گذشته هم دقیقاً بعد از سفر رئیس جمهور به نیویورک اتفاق می‌افتاد و این بار نیز همان اتفاق، تکرار شده است.

 مسعود پزشکیان صبح امروز سه‌شنبه با حضور در محل موزه ملی ایران ضمن بازدید با مدیران وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و نیز جمعی از فعالان این حوزه، از بخشی از الواح هخامنشی بازگردانده شده به کشور هم، رونمایی کرد.

این الواح در فاصله سال‌های ۱۳۱۱ تا ۱۳۱۴ در مجموعه تخت جمشید در یک محل کشف شدند، اما به دلیل فقدان دانش بازخوانی آنها در کشور، طی توافقی به موسسه شرق‌شناسی آمریکا ارسال شدند تا مورد بازخوانی قرار گرفته و اطلاعات ارزشمند آنها استخراج شود.

این الواح حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره نظم، ساختار و کارکردهای حکومت، خدمات اجتماعی از قبیل بیمه و خدمات ارائه شده به اقشار مختلف اجتماعی از جمله زنان باردار و افراد ناتوان، اطلاعات دیگر زیست اجتماعی، عمومی و خصوصی و اطلاعات عمومی کشور است.

تا کنون ۶ هزار و ۸۶۸ قطعه از این الواح طی ۶ مرحله در سال‌های ۱۳۲۷، ۱۳۳۰، ۱۳۸۴، ۱۳۹۸، ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ به کشور بازگشته است و قرار است مابقی الواح که شامل ۸ هزار و ۱۰۰ قطعه است نیز در مدت ۵ سال آینده به کشور بازگردانده شوند.

این الواح قرار است از فردا در دید عموم قرار گیرد.

سوال مهمی که در این باره قابل طرح است و باید  به آن پرداخته شود این است که چرا این الواح یکجا تحویل ایران نمی‌شود و از روش قطره چکانی در بازگرداندن آنها استفاده می شود؟ آیا برای این کار دلیلی از سوی طرف مقابل وجود دارد یا از سوی ایران پیگیری خاصی انجام نشده است؟

سال گذشته شبکه فرانس ۲۴، در گزارشی، از نقش درگیری حماس و اسرائیل در سال ۱۹۷۹ به همراه تحریم های ظالمانه علیه ایران، به عنوان دلایل پیچیدگی بازگشت این لوح ها خبر داده بود.

روایت فرانس ۲۴ از دلایل کندی روند بازگردانی

در گزارش فرانس ۲۴ آمده است؛ بخش بزرگی از این لوح ها در سه دسته بین سال‌های ۱۹۴۷ و ۲۰۰۴بازگردانده شد؛ قبل از اینکه بقیه الواح، با شکایت بازماندگان آمریکایی در درگیری ۱۹۹۷ حماس و اسرائیل مسدود شوند.

شاکیان با طرح حمایت تهران از حماس، خواستار توقیف این الواح و فروش آنها به مبلغ ۷۱و نیم میلیون دلاری شدند که ایران در این پرونده به پرداخت آن محکوم شده بود.

این دادرسی اما در فوریه ۲۰۱۸ به پایان رسید و تصمیم دادگاه عالی ایالات متحده توقیف آثار را ممنوع کرد.

اما بار دیگر اعمال مجدد تحریم های آمریکا علیه جمهوری اسلامی از اوت ۲۰۱۸، بازگشت آثار باستانی به ایران را پیچیده کرد.