«تعارض» فیلمی روانشناسانه که خوب قلاب می‌اندازد

جوان آنلاین: به نظر می‌رسد فیلمسازان جوان سینمای ایران بیشتر برای ایده‌های بکر و ساخت فیلم در بستری غیرمرسوم تلاش می‌کنند. در شرایطی که جریان اصلی سینمای ایران را شبه‌کمدی‌های بی‌مصرف احاطه کرده است، گاه فیلم‌هایی هم ساخته می‌شود که این توانایی را دارد که مخاطب را تحت تأثیر متن و ساختار قرار بدهد. فیلم تعارض ساخته محمد رضا لطفی نمونه‌ای بارز از این گونه آثار است، نکته‌ای که باعث می‌شود این فیلم متفاوت به نظر برسد نگاه فیلمسازش به سینماست. لطفی توانسته با قواعدی استاندارد فیلمی غیرمتعارف بسازد، اثری برخلاف مسیر مرسوم کلاسیک، تعارض می‌تواند یک اثر ذهنی باشد؛ سوژه‌ای که از سوبژکتیو به ابژکتیو رسیده است. بر خلاف همیشه که سینما از واقع گرایی به ذهن تبدیل می‌شود در تعارض سوژه و روایت داستان حتی فرمی که در آن به کار رفته از ذهن به واقعیت، یعنی آنچه رویت می‌شود رسیده است. این فیلم در نگاه اول یا بهتر بگویم در دو یا سه سکانس اول شاید مخاطب را دچار کلافگی کند، اما قلاب این فیلم خیلی زود می‌تواند مخاطب خودش را صید کند. مخاطبی که می‌خواهد خودش را از آثار آپارتمانی یا کمدی جدا کند، حتماً می‌تواند مخاطب جدی این فیلم باشد. تعارض فیلمی برای مخاطب خاص نیست و فیلمساز تلاشی برای متفاوت بودن فیلم نکرده، چراکه این فیلم از ایده خاصیت خاص بودن را به خود گرفته، ایده‌ای که دغدغه فیلمسازش را به مخاطب نشان می‌دهد. 
کاملاً مشخص است سینما برای لطفی مهم است. او آن‌قدر سینما را جدی گرفته که توانسته با یک ایده بکر به جهانی تازه برسد، جهانی درگیرکننده که مخاطب را وارد آن می‌کند. رضا تمدن با جهانی موازی مواجه است و خود را در موقعیت‌های مختلف قرار می‌دهد. فیلمساز رضا را به درستی به مخاطب معرفی می‌کند. ساختار که همان تکنیک یا فرم می‌تواند باشد به کمک مضمون آمده و به همین دلیل می‌توانیم فیلم تعارض را به عنوان یک اثر سینمایی با ساختاری تامل برانگیز بپذیریم. فیلمی که محتوایش از فرم می‌آید، فرمی که جهان اکسپریمنتال فیلم را به ساختاری محکم پیوند زده است. بنابراین فیلمساز مبنای فیلمش را نمی‌خواهد مدرن کند و این فیلم ادعای مدرن بودن را ندارد. 
می‌توانیم به این فیلم از زاویه دیگر نگاه کنیم؛ فیلمی روانشناسانه که شخصیت اصلی‌اش ما را به جهان ذهنی خودش می‌برد و ما برای ۸۰ دقیقه در تعلیق جهان فکری رضا گرفتار می‌شویم. رضا به درستی قصه زندگی یا ذهنی‌اش را جلو می‌برد و این همراهی مخاطب با اثر همزیستی جهان فکری با رضاست، یعنی مخاطب در سکانس‌هایی نسبت به رضا دلسوزی می‌کند و گاهی رضا همان مخاطب است. موضوع روانشناختی اثر ربط منطقی با عالم ذهن دارد و جهان موازی از حقایق مهمی است که بشر به آن گرفتار شده، اما لطفی در بازنمایی کلی یک فرد که با یک مشکل روانی مواجه است به مخاطبش هم هشدار می‌دهد. عالم ذهن و افکار موازی نزدیک‌ترین الگو‌هایی هستند که می‌توانند ما را در موقعیت‌های مختلف قرار بدهند. ایده دوربین مداربسته و ارتباط آن با جهان اثر کاملاً منطبق است. فیلم یک هنر و تجربه کامل است که فیلمسازش هم هنر را می‌شناسد و هم ترسی از تجربه کردن ندارد. علاقه فیلمساز به فرم‌گرایی و فضای تجربی در راستای ارائه یک اثر مهم روانشناسانه از نکات مهم این فیلم محسوب می‌شود و همین‌طور تکنیک در ساختار است که فیلم تعارض را به یک اثر خاص تبدیل کرده است. 
یک نکته مهم اینکه فیلم تعارض چند روزی است که اکران شده، اما انگار نشده چرا؟ فقط هشت سینما فیلم را اکران کرده‌اند و آن هم یا تک سانس یا در بدترین ساعت که مردم به سینما نمی‌روند. این گونه از فیلم‌ها با سرمایه‌هایی هر چند کم، اما مستقل ساخته می‌شوند و حتماً باید به سود دهی برسند یا پول ساخت فیلم برگرد، د، اما انگار سیاست‌های سینمایی کشور به نفع کمدی سازان است و بس.