جوان آنلاین: «عاتقه» مستندی کوتاه، اما تأثیرگذار درباره زنی تنهاست که یکتنه میتواند معنای مقاومت و نفرت از رژیم صهیونیستی را تعبیر کند. شیرزنی لبنانی که در منطقهای جنگی در حال زندگی و کمک به رزمندگانی است که زیر بمباران مدام صهیونیستها همچنان ایستاده اند.
اهمیت مستند «عاتقه» از چند جهت در شرایط کنونی قابل تبیین است: نخست اینکه در شرایطی که بشار اسد سقوط کرده و به این بهانه طیفهای سیاسی مخالف نظام ایران بر طبل براندازی میکوبند و میکوشند محور مقاومت را شکستخورده نشان دهند، تصویر زنی تنها، اما غیور و آرمانخواه در مقابل فشار فیزیکی و روانی سختافزارهای اسرائیلی یک پیام بیشتر نمیتواند داشته باشد و آن اینکه مقاومت زنده است و دشمنی با رژیم غاصب صهیونیستی پایانپذیر نیست.
اهمیت و ارزش مستند «عاتقه» از حیث دیگر نیز قابل بحث است و آن اینکه در شرایطی که هنوز گروهی از فیلمسازان در حال گرفتن فاند و رانت داخلی و خارجی از فستیوالها هستند، یک مستندساز جوان به همراه تصویربردارش به دل جنگ میزند و همگام و همدل با رزمندگان و محور مقاومت در لبنان به نوعی جهاد فرهنگی و انتقال اطلاعات را از طریق رسانه و تصویر دنبال میکند.
مسعود دهنوی در «عاتقه» اندازه را نگه داشته و فارغ از اینکه در آن شرایط جنگی و سخت، حتی یک ثانیه فیلمبرداری نیز ارزش چند برابری پیدا میکند به ۱۳ دقیقه از این تصاویر بسنده و سعی کرده در کمترین زمان، بیشترین اطلاعات و مضامین انسانی و اجتماعی را به مخاطب منتقل کند.
«عاتقه» از نظر سبک مستندسازی یک مستند تکپرسوناژ و قهرمانمحور است که سوژه مستند خیلی زود به مخاطب معرفی میشود و از همینجاست که یقه او را میگیرد و تا پایان رها نمیکند. با وجود اینکه زبان مستند فارسی نیست، همه مردم جهان به راحتی رفتارهای مادرانه و شجاعانه عاتقه را درک و با او همراهی میکنند. از اینرو نمیتوان جغرافیایی برای مخاطب این مستند قائل بود و هر تماشاگر بیغرض و مرضی که به انسانیت و حقیقت علاقه داشته باشد، مخاطب واقعی و تارگت مستند محسوب میشود.
از دلایل این همراهیبرانگیزی و سمپاتیک شدن مخاطب با سوژه زن فیلم مسعود دهنوی این است که علاوه بر اینکه تصویری قهرمانگونه از او ترسیم کرده، اما سعی نکرده در پرداخت آن اغراقآمیز عمل کند و دچار بزرگنمایی شود. به عبارت سادهتر، مستندساز یک قهرمان انسانی روی زمین خلق کرده که مخاطب میتواند او را باور کند و در خلال رفتارها و گفتارهایش است که شجاعت و خاص بودنش معرفی و رونمایی میشود و با دیالوگ و کلیشه، تصویرسازی قهرمان خود را انجام نداده است. عاتقه مثل همه انسانها غذا درست میکند، موسیقی گوش میدهد و سیگار میکشد و زندگی عادی دارد، اما همین عادی بودن در آن شرایط غیرعادی که برای خیلیها مرگآور است، توانسته شمایل مادرانگی و قهرمانی این زن لبنانی را به تصویر بکشد و سندیت ببخشد.
پایان مستند با ترانه حماسی و تأثیرگذار عربی در رثای وطن و مقاومت پایان میپذیرد که ترجمه آن بدین شرح است:
دشمنت گریخت،ای وطنم
زور دنیا به تو نرسید
مردممان در مقابل جنون طوفان مقاومت کردند
ترس و خطر را به مبارزه طلبید
آنها میروند و ما میمانیم
زمین برای ماست و باقی خواهی ماند
بدانید که امروز قویتریم
قویتر از هر حماسهای …
source