زبان فارسی، میراث ۱۲۰۰ سال که هویت ملت‌ها را شکل می‌دهد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، محمدسرور مولایی در نشست «وضعیت‌شناسی جایگاه زبان فارسی در افغانستان» گفت: زبان فارسی با بیش از ۱۲ قرن آثار مکتوب، همچنان قابل فهم و ارزشمند است. این گنجینه ۱۲۰۰ ساله، حاصل تلاش‌ها و تجربیات بشری است که درک هستی‌شناسانه انسان را بازتاب داده و متأسفانه مورد بی‌مهری قرار گرفته است. این بی‌توجهی ناشی از نحوه برخورد ما با زبان فارسی در مدارس، دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها است.

وی زبان فارسی را گران‌بهاترین میراث نیاکان دانست و گفت: اگر زبان را از ما بگیرند، یکی از ارکان اصلی هویت‌مان از دست می‌رود؛ چرا که بخش مهمی از تفکر و تجربه بشری در این زبان منعکس شده است.

عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود: زبان فارسی مانند هوا و آب، فراوان و ضروری است، اما اگر آلوده یا قطع شود، آنگاه ارزش واقعی آن را درک خواهیم کرد. این زبان، رکن اساسی هویت سه کشور ایران، افغانستان و تاجیکستان است و تاریخچه‌ای غنی دارد که بدون آگاهی از آن، نسل امروز و فردا نمی‌توانند به جایگاه و اهمیت آن پی ببرند.

مولایی گفت: تنها به داشتن شعری از سعدی بر سر در سازمان ملل نباید افتخار کنیم، چرا که سعدی از فرهنگی برآمده که اعضای یک پیکر بودن را تبلیغ می‌کرد. مشکلات فرهنگی امروز ناشی از فاصله گرفتن از این اصل است.

وی با اشاره به اسناد معتبر تاریخی افزود: زبان فارسی که به عنوان “فارسی نو” شناخته می‌شود، ۱۲۰۰ سال قدمت دارد و نخستین‌بار در خراسان به عنوان زبان مردم ظهور کرد. در دوره سامانیان، این زبان به طرز شگفت‌انگیزی رشد کرد؛ رودکی در این دوره در تمامی قالب‌های شعری سرود و آثار علمی و عملی متعددی به فارسی نوشته شد که نیازهای مختلف جامعه را پوشش می‌داد.

مولایی گفت: با وجود عربی بودن زبان کتاب مقدس قرآن، زبان فارسی جایگاه خود را حفظ کرد و به لطف ترجمه‌های متعدد قرآن و تولید متون علمی و آموزشی به زبان مردم، ماندگار شد. زبان فارسی امروز به عنوان زبان دوم تمدن اسلامی شناخته می‌شود و در میان اقوام مختلف، از جمله ترک‌ها، ازبک‌ها، عرب‌ها و هندی‌ها، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است.

وی افزود: در دوره سامانیان، علمای خراسان ترجمه قرآن به فارسی را به رسمیت شناختند و این امر به باروری درخت زبان فارسی کمک شایانی کرد. مردم ایران، افغانستان و تاجیکستان اگر به ارزش و ریشه‌های زبان خود آگاه شوند، می‌توانند آن را حفظ کنند و گسترش دهند.

مولایی درباره وضعیت زبان فارسی در افغانستان گفت: با وجود تلاش‌هایی برای تضعیف زبان فارسی و تبدیل آن به یک زبان قومی، این زبان همچنان زبان مدنی افغانستان است و جایگاه خود را حفظ کرده است. اختلاف در کتابت زبان فارسی میان ایران و افغانستان نیز ناچیز است و نویسندگان افغانستانی در حفظ نثر فارسی نقش مهمی ایفا کرده‌اند.

وی افزود: زبان فارسی در افغانستان زبان همه اقوام است و تلاش‌ها برای حذف یا تضعیف آن از سر جهل است. حتی در شرایطی که سیاست رسمی طالبان زبان پشتو را اولویت می‌دهد، فارسی همچنان زبان اصلی مخاطبان و عرصه مدنیت است و این جایگاه را حفظ خواهد کرد.