روایت ایرانی از مقاومت و زندگی آوارگان فلسطینی

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ همه چیز از سه سال پیش شروع شد. زمانی که توئیت یک خبرنگار، فضای جامعه جهانی را پیرامون حق حاکمیت مردمان فلسطین بر سرزمین آبا و اجدادی‌شان در یک پیام ساده از قول پیرمردی که سند و کلید خانه پدری خود که در آن متولد و بزرگ شده بود را به عنوان سندی درباره حق خاک و سرزمین فلسطین و تعلق آن به مردمان فلسطین در چند جمله کوتاه و یک تصویر به ثبت رساند.

این همان قدرت رسانه و ضریب نفوذ و اثرگذاری بالای آن در عصر و زمانه معاصر است. ابزاری که بدون رد و بدل کردن یک گلوله و یا آتش گشودن توپ، تانک و خمپاره در بستری از جنس نرم خبر، جهانی را به آتش می‌کشد. اینبار جنس آن آتش، جنس پرسش و دلیل منطقی انسانی بود که حاکمیت مبتنی بر غصب قریب به هشت دهه اشغالگری صهیون بر سرزمین فلسطین را با یک عکس و چند جمله کوتاه زیر سوال برد و ذهن تمام مردمان بیدار، آگاه ،مسئول و طرفدار حق و حق‌طلبی را برای پاسخ به همان چند جمله کوتاهش تا ماه‌ها به خود معطوف کرد.

فلسطین به زودی به صاحبینش باز خواهد گشت

متن و تصویر آن توئیت بسیار ساده بود. پیرمردی کلید خانه پدری و سند متعلق به آن مِلک و خانه را رو به دوربین خبرنگار گرفت و با صدایی که بویی از گذار سن نمی‌داد و صلابت، قدرت و افتخار در پس نُت‌های گرفته تنها حس برآمده از صدای پیرمرد بود؛ گفت: «صهیونیست‌ها در حالی خود را مالک سرزمین من می‌دانند که عمر کلیدی که می‌بینید از عمر حکومت آنها بیشتر است. فلسطین به زودی به صاحبینش باز خواهد گشت.»

بیش‌ از ۷۶ سال از سیاست پلید کشور استعمارگری چون انگلیس پس‌از جنگ شش روزه اعراب و رژیم غاصب صهیونیستی در سال ۱۸۴۸ میلادی؛ از زمانی‌ که ۷۰۰هزار فلسطینی تنها طی یک‌ شب توسط نیروهای این کشور استعمارگر از سرزمین آبا و اجدادی خود آواره شده‌اند و در نخستین اردوگاه آوارگان اراضی اشغالی کشور فلسطین به‌ عنوان «خان یونس» ساکن شده‌اند؛ می‌گذرد.

حاصل بیش‌ از ۷۶ سال مبارزه در برابر تعدی و اشغال‌گری توسط ملت مظلوم فلسطین؛ در کنار صرف واژه‌ها و فعلیت عزت، شرافت و شهادت؛ کاشت بذر و پرورش نهالی به‌ نام «مقاومت» و «پایداری» است.

امروز در پس گذار بیش ‌از ۷۶ سال از آن تاریخ (۱۹۴۸ میلادی)، آن نهال به درختی تناور و تنومندی بدل شده که ثمره آن میوه‌های مکتب و نهضتی به ‌نام «مقاومت» است.

اردوگاه آوارگان «خان یونس» به‌ عنوان نخستین اردوگاه پذیرای فلسطینیان از زمین نیاکان خود رانده شده به شمار می‌رود و در ادامه این نگاه استعماری و کوچاندن به زور مردمان فلسطین از دیار و موطن خود، شاهد تأسیس اردوگاه‌های دیگری چون «صبرا و شتیلا»؛ «جبالیا» و چند اردوگاه دیگر بودیم که در پس گذار قریب به هشت دهه از تاریخ مردمان این سرزمین در برابر تفکر استعماری انگلیس و در ادامه ایالات متحده‌ امریکا ایستاده‌اند.

اردوگاه‌هایی که امروز از آنها جز نامی باقی نمانده و ائتلاف صهیونی-آمریکایی- انگلیسی طی بیش از 450 روز اخیر از آغاز حماسه طوفان الاقصی از این اردوگاه‌ها که خانه اجباری میلیون‌های فلسطینی کوچانده شده به زور از خاک و دیار اجدادیشان (سرزمین مقدس فلسطین) است جز تلی از خاک و خاکستر با بیش از 450 هزار شهید باقی نمانده است.

در این میان تنها صرف واژه «مقاومت و ایستادگی» است که سبب شده تا آنچه حق مسلم این ملت است یعنی سرزمین آبا و اجدادیشان را از دست رژیم غاصب صهیونیستی بازپس گیرند.

اما آیا مقاومت، مبارزه و ایستادگی برای گرفتن حق تنها با زور جنگ و اسلحه ممکن خواهد بود؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت خیر! در این میان سلاح هنر، قلم و تصویر نیز در کنار مبارزه و ایستادگی در برابر ظلم و ظالمان فاعل آن می‌تواند حریف دیگری از میدان نبرد در مسیر حق‌خواهی و حق‌طلبی باشد.

این همان حقیقت مهم و میدان نبرد جنگ نرمی است که نمایشگاه عکس – روایت «کلیدهایی که عمرشان از اسرائیل بیشتر است» بر پیشانی فعالیت خود قرار داده است.

روایت عکاس ایرانی از چهار اردوگاه آوارگان فلسطینی

نمایشگاه عکس – روایت «کلیدهایی که عمرشان از اسرائیل بیشتر است» حاصل عکاسی وهب رامزی از عکاسان خوش‌نام کشورمان از فلسطینیان ساکن در چهار اردوگاه آوارگان فلسطینی در لبنان است که سوم دی‌ در موزه هنرهای معاصر فلسطین افتتاح و تصاویر و روایت‌های خود را پیشاروی قضاوت مخاطبان قرارداد.

نمایشگاه عکس – روایت «کلیدهایی که عمرشان از اسرائیل بیشتر است» علاوه بر حضور یک عکاس ایرانی در اردوگاه فلسطینی‌ها، ویژگی دیگری دارد و آن هم‌نشینی عکس در کنار روایت سوژه‌ها است. اتفاقی که بنا به گفته برگزارکنندگان این رویداد هنری به زودی و در آینده نزدیک از ترکیب عکس‌ها و روایت‌های این نمایشگاه، کتابی با عنوان «بازگشت» به قلم ساجده ابراهیمی به چاپ خواهد رسید.

نمایشگاه عکس – روایت؛ بنا دارد تا تصویر و روایتی از امید و پایداری مردمانی را به مخاطبان ارائه دهد که با وجود دهه‌ها دوری از سرزمین مادری، همچنان کلید خانه‌های خود را به‌ عنوان نماد حق بازگشت، حفظ کرده‌اند.

اهمیت، ارزش و اثرگذاری این نمایشگاه به حدی بود که در مراسم افتتاحیه آن (سوم دی) «ناصر ابوشریف»؛ نماینده جنبش جهاد اسلامی فلسطین در ایران، سیدامیر جاوید؛ قائم مقام رئیس حوزه هنری در امور بین‌الملل، مجید شاه‌حسینی؛ مدیر فرهنگستان هنر، محمدمهدی دادمان؛ رئیس حوزه هنری، عبدالحمید قدیریان؛ پیشکسوت هنرهای تجسمی در کنار سیدحسام حسینی؛ مدیر مرکز هنری‌ رسانه‌ای سلوک به عنوان بانی این نمایشگاه، وهب رامزی؛ عکاس نمایشگاه  و ساجده ابراهیمی راوی عکس‌ها جملگی حضور داشتند.

سفر به اردوگاه‌های آوارگان فلسطینی دو هفته بعد از طوفان الاقصی

خبرنگار ایکنا با وهب رامزی؛ عکاس این مجموعه که از هنرمندان خوش‌نام حوزه عکاسی و مستندسازی کشورمان است به گفت‌وگو نشسته که در ادامه از خاطر شما می‌گذرد.

رامزی در گفت‌وگو با ایکنا درباره نمایشگاه «کلیدهایی که عمرشان از اسرائیل بیشتر است» گفت: این مجموعه نمایشگاهی مبتنی بر عکس و روایت است که مخاطبان در مواجهه با آثار این نمایشگاه شاهد هم‌نشینی عکس و روایات مرتبط با آن هستند.

وی ادامه داد: حدود دو هفته بعد از آغاز حماسه «طوفان الاقصی» بسیار دوست داشتیم که به فلسطین برویم اما می‌دانیم که این امر در حال حاضر شدنی نیست و امیدواریم که هرچه زودتر با آزادی قدس شریف شاهد این تجربه حضور ناب و بکر در قبله‌گاه نخست تمام مسلمانان و عاشقان واقعی این آزادی در کنار صاحبان اصلی این سرزمین باشیم.

حضور و دیدار با فلسطینیان در چهار اردوگاه

رامزی با اشاره به آنکه بیشترین دلیل دوست داشتنش برای رفتن به فلسطین دیدن مردمان این سرزمین از نزدیک بود تصریح کرد: بسیار دوست داشتم انسان فلسطینی که چند دهه است درباره او می‌شنویم را اینبار از نزدیک ملاقات کنم. حال بعد از این ملاقات از نزدیک با صراحت می‌گویم که شناخت ما از انسان فلسطینی تنها در حد کلیشه‌های رسانه‌ای است؛ در حالی که دیدن آنها از نزدیک و شناخت واقعی احساس، غرور و سبک زندگی‌شان برای هر ناظری که آنها را از نزدیک می‌بیند بسیار متفاوت‌تر از تصاویر رسانه‌ای و اخباری است که درباره آنها مخابره می‌شود و در عین حال بسیار عبرت‌آموز و حیرت‌انگیز است.

وی با اشاره به آنکه آنچه که در نهایت مهیا و مقرر شد آن بود که ما برای دیدن اردوگاه‌های آوارگان فلسطینی به لبنان برویم خاطرنشان کرد: با فاصله کمی از آغاز حماسه هفت اکتبر (طوفان الاقصی) به لبنان رفتیم و در اردوگاه‌های «برج البراجیا»؛ «شتیلا»؛ «برج شمالی» و «رشیدیه» حاضر شدیم و در سفر فشرده‌ای این چهار اردوگاه و فلسطینیان ساکن آنها را از نزدیک دیدیم.

دیدار با مادر شهید 81 و مجاهدی 77 ساله از نسل اول آوارگان فلسطینی

عکاس مجموعه عکس – روایت «کلیدهایی که عمرشان اسرائیل بیشتر است» درباره نوع انتخاب سوژه و آنچه که مضمون روایت عکس‌های او در این سفر و دیدار از اردوگاه‌های آوارگان فلسطینی بود گفت: این نمایشگاه از چهار بخش تشکیل شده ‌است و در قالب این چهار بخش، سیری روایی را با مخاطبان در میان می‌گذارد. «آوارگی»؛ «مقاومت»؛ «زندگی» و «بازگشت» عناوین چهار بخش این نمایشگاه را تشکیل می‌دهند. البته رسیدن به نام‌ها و خط روایی بعد از برگشتن از سفر، شنیدن قصه فلسطینی‌ها و ملاقات با آنها بود که خروجی آن به این نگرش روایی چهارگانه بدل شد.

وی با اشاره به آنکه در این سفر نسل اول فلسطینیان را آنجا دیدیم یادآور شد: افرادی که در این آوارگی از زمان توطئه انگلیسی برای راندن مردمان فلسطینی از سرزمین مادری خود در تاریخ ۱۸۴۸ میلادی به عنوان نسل اول فلسطینیان از سرزمین خود به زور بیرون رانده و آواره شدند. عکس و متن روایت خاطرات آنها در همین نمایشگاه وجود دارد. خانمی با 81 سال سن که مادر مادر شهید بودند و مجاهدی 77 ساله که با آنها ملاقات داشتیم و خاطرات خود را از آوارگی و بیرون راندنشان از فلسطین را برای ما نقل کرده‌اند.

میل و اشتیاق هفت نسل از آوارگان برای بازگشت

رامزی در ادامه این گفت‌وگو با بیان آنکه بعد از شنیدن روایت‌ها و خاطرات این افراد که نسل اول آوارگان بودند با خود فکر کردیم که این دست از خاطرات و اهمیت بازگشت به سرزمین آبا و اجدادی مربوط به ‌همین نسل اولی‌هایی است که از سرزمین آبا و اجدادی‌شان رانده شدند گفت: گمان می‌کردیم که در میان نسل‌های بعدی باید این نوع از خاطرات و رویای بازگشت به سرزمین مادری کم‌رنگ‌تر باشد.

وی با تاکید بر آنکه اما به ‌واقع آنچه را که دیدیم عکس این اتفاق بود تصریح کرد: همینجا صادقانه می‌گویم که ما همه فلسطینیان در چهاراردوگاه آن را ندیدیم و با همه آنها صحبت نکردیم، اما تلاش کردیم که در قالب چهار اردوگاهی که حضور داشتیم همه گوشه‌های زندگی این مردمان را در پس غربت و آوارگی آنها طی قریب به 80 سال را روایت کنیم. حیرت‌انگیز آنجا بود که نسل نوجوان و جوانی هم که در این اردوگاه‌ها بودند با همان شدت و میل نسل اولی‌ها رویای بازگشت به سرزمین مادری خود، فلسطین را داشتند. سرزمینی که هیچگاه در زندگی خود آنجا را ندیده‌اند.

لذت زندگی با چمدان‌های بسته و رویای بازگشت

عکاس مجموعه عکس – روایت «کلیدهایی که عمرشان اسرائیل بیشتر است» درباره موضوع‌ها و سوژه‌هایی که برای عکاسی این مجموعه انتخاب کرده است گفت: رنگ اردوگاه‌ها؛ دیوارها و دیوارنوشت‌های اردوگاه‌ها؛ گرافیتی‌ها، نقاشی‌های دیواری؛ شعارها و مردمانی که حضور داشتند، نشان‌دهنده آن بود که برای چند نسل رؤیای بازگشت؛ رویایی دست‌نیافتنی نیست و آن‌ها با همین رؤیا زندگی می‌کنند. در عین حال از مقاومت نیز دست برنمی‌دارند. بارها و در مکان‌های مختلف اردوگاه‌ها، خانواده‌هایی را دیدیم که چمدانشان را بسته و آماده بازگشت به سرزمین‌های مادری، آبا و اجدادی خود بودند. دیدن اینها از نزدیک بسیار درس‌آموز؛ عبرت‌ساز؛ عجیب و حیرت‌انگیز بود.

این هنرمند عکاس و مستندساز گفت: در مجموعه عکس‌های این نمایشگاه شاهد حضور هفت نسل از آوارگان فلسطینی کنار یکدیگر هستیم. اگر تاریخ 75 سال آوارگی و غربت را برای گذار و تولد هر نسل 10 سال در نظر بگیریم، این نمایشگاه راوی زندگی تا نسل هفتم کودکانی که در این شرایط به دنیا آمده‌اند، زندگی کرده‌اند و رؤیای بازگشت به سرزمین آبا و اجدادی‌شان که این روزها بیش‌ از هر زمانی محقق شده و زنده به ‌نظر می‌رسد را به تصویر کشیده‌ایم.

رامزی درپایان با اشاره به آنکه در این نمایشگاه 70 قطعه عکس و 18 روایت متن‌نوشت کنار آنها وجود دارد یادآور شد: در حقیقت این نمایشگاه فشرده شده کتابی با عنوان «بازگشت» است که به ‌زودی منتشر خواهد شد.

نمایشگاه عکس – روایت «کلیدهایی که عمرشان از اسرائیل بیشتراست» تا 20 دی در موزه هنرهای معاصر فلسطین؛ شنبه تا چهارشنبه از ساعت 10 تا 19 و پنجشنبه و جمعه از ساعت 10 تا 17 میزبان علاقه‌مندان است.

گزارش از امین خرمی

انتهای پیام