قصه راه یافتن کامپیوتر به حوزه علمیه در «نور Doc»/ ماجرای همیشگی تقابل سنت و مدرنیته 

جلال یقموری کارگردان و تهیه کننده سینمای مستند درباره مستند «نور Doc» در گفت‌وگو با خبرنگار میزان گفت: یک قسمت از این مستند تولید شده و سه قسمت از آن باقی مانده که منتظر حمایت هستیم تا بتوانیم این سه قسمت را نیز به سرانجام برسانیم. 

یقموری درباره موضوع این مستند توضیح داد: مستند «نور Doc» قصه راه یافتن کامپیوتر به حوزه علمیه در سال ۱۳۶۷ است. در زمانی که تنها سه موسسه بزرگ، شرکت ملی نفت، دانشگاه تهران و بانک ملی کامپیوتر داشتند، توسط چند دانشجو و طی فراز و فرودهای زیادی این وسیله به حوزه علمیه راه پیدا می‌کند. ورود این چند دانشجو به حوزه علمیه هم به خاطر انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاه‌ها رقم می‌خورد. این افراد برای ادامه تحصیل چون دانشگاه تعطیل بوده و پیشینه مذهبی داشتند، به حوزه علمیه قم می‌آیند. 

وی ادامه داد: ایده چنین کاری توسط دکتر طالب‌پور ارائه شد که بتوانند با انجام چنین کاری مورد حمایت قرار بگیرند تا روی احادیث و بحارالانوار کار کنند. در قم با چند نفر و برخی نهادها مثل دفتر تبلیغات و دفاتر برخی مراجع صحبت کردند ولی به نتیجه‌ای نرسیدند و با آقای خاتمی که وزیر ارشاد وقت بود، دیدار کردند و قرار می‌گذارند که در مرحله اول روی ۱۰ جلد از بحارالانوار کار خود را پیش ببرند. برای انجام چنین کاری نیرو و کامپیوتر نیاز بوده و به همین دلیل کامپیوتر دانشگاه تهران را قرض می‌گیرند و برای این کار به آیت الله محفوظی نامه می‌نویسند که خود همین موافقت ایشان با گرفتن کامپیوتر هم حاوی قصه جالبی‌ست. تلاش می‌کنند و قابلیت سرچ موضوعی و کارهای شاخصی را انجام می‌دهند و وقتی پروژه را ارائه می‌دهند، برای تمام ۱۱۰ جلد قرارداد می‌بندند. در این پروسه چند نقطه شاخص وجود دارد. برای صرفه جویی در هزینه و کمبود امکانات و برای گنجاندن ۱۱۰ جلد بحارالانوار در دیسکت‌های کمتر انجام می‌دهند که به آن کدینگ اطلاعات می‌گویند که در آن زمان اتفاق مهمی به حساب می‌آمد و همچنین قابلیت سرچ را اضافه و یک فرمت برای آن اختراع می‌کنند. این بخش کدگذاری ۸ سال بعد توسط شرکت مایکروسافت به عنوان زبان html بیرون می‌آید و تبلیغات زیادی روی آن می‌شود در حالی که این افراد به علت نبود امکانات یک نوع زبان html برای خود طراحی کرده بودند درست پیش از آن که زبان html توسط مایکروسافت به دنیا معرفی شود. 

کارگردان این مستند افزود: از آنجا که در آن بازه زمانی داده‌های اینترنتی فارسی علمی و اسلامی در فضای اینترنت کم بود و در برخی از مواقع تصاویر اروتیک نمایش داده می‌شده و باید مفید بودن این کار را برای علما توجیه می‌کردند؛ اساسا ورود مرکز کامپیوتری نور به فضای اینترنت در آن زمان حاوی چالش‌های زیادی بود. 

این مستندساز در بخش دیگری از صحبت‌های خود مطرح کرد: این اتفاقات تا سال ۶۸ ادامه دار بود و در همان سال آیت الله موسوی اردبیلی در نماز جمعه به این حرکت اشاره کردند و توسط آیت الله شبیری با بیت رهبری صحبت شد تا برای ارائه کار خود به محضر آقا بروند و دقیقا از سال ۶۸ که مورد حمایت رهبری قرار می‌گیرد وارد فاز جدیدی می‌شود. در همان موقع نورمگز هم به راه می‌افتد که بعدتر مورد مقبولیت آکسفورد و… قرار می‌گیرد و در آن عضویت می‌گیرند و قسمت آخر هم به سایر محصولات و ورود به هوش مصنوعی و دانش میان رشته‌ای علوم انسانی دیجیتال پرداخته می‌شود. 

یقموری در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره یکی از چالش‌هایی که با آن مواجه بوده است، بیان کرد: یکی از چالش‌هایی که با آن درگیر بودم؛ تهیه آرشیو بود که حتی از خود مرکز گسترش هم برای دریافت آرشیو از صدا و سیما نامه گرفتم و پس از هفت هشت ماه معطلی در نهایت آرشیوی ندادند و به سختی توانستم از جای دیگر آن‌ها را پیدا کنم. 

جلال یقموری در پایان درباره وضعیت هر چهار قسمت از این مستند گفت: بخش اول این مستند با حمایت مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و مرکز کامپیوتری نور تولید شد و در حدود ۶۰ دقیقه به تقابل مدرنیته و سنت می‌پردازد که بسیار جذاب است و قصه پر کششی دارد. سه قسمت دیگر این مستند تولید شده و تدوین و برخی از مراحل پس تولید مانده که امیدوارم با توجه و حمایت همین مرکز کامپیوتری نور بتوانیم این سه قسمت را هم به سرانجام برسانیم.

انتهای پیام/