ایکنا ــ استاد، چگونه وارد عرصه دوبله شدید؟
علاقه من به هنر به دوره دبستان بازمی‌گردد. در آن زمان در محله لاله‌زار زندگی می‌کردیم. این منطقه قبل از انقلاب اسلامی کانون فعالیت‌های هنری بود. در ادامه وقتی وارد دبیرستان شدم به خانه جوانان رفتم که قبل از انقلاب فعالیت‌های هنری را سامان‌دهی می‌کرد. در آنجا به تئاتر روی آوردم. در آن مقطع با بهروز وثوقی، یکی از هنرمندان قدیمی ایران، آشنا شدم و تا سال‌ها با او همکار بودم. در کنار دوبله دو فیلم سینمایی نیز در کنار هم بازی کردیم. درباره اولین فیلم‌هایی که دوبله کردم، حتی اجازه حرف زدن هم نداشتم، بلکه تنها افکت صدا می‌دادم، اما زمانی‌که با علی کسمایی آشنا شدم، اتفاقات خوبی برایم رخ داد و فعالیتم در این هنر شکل جدی به خود گرفت.
در کنار دوبله فعالیت‌های دیگری هم انجام داده‌ام، برای مثال در رادیو، تئاتر و سینما حضور جدی داشتم. بعد از انقلاب نیز فعالیت‌های هنری‌ام ادامه داشت و در چند فیلم بازی کردم اما همیشه دغدغه و عشق اول من دوبله بود. برای همین هیچ‌گاه دوبله را با هنر دیگری عوض نکردم. فعالیت در تئاتر به من کمک کرد تا در عرصه دوبله به موفقیت‌های خوبی دست یابم. حضور ۶۰ ساله‌ام در تئاتر یکی از عوامل موفقیت من بوده است.
ایکنا ــ این روزها جوانان مستعدی وارد هنر ـ صنعت دوبله شده‌اند، ولی نتوانسته‌اند جای بزرگان دوبله را بگیرند و هنرمندانی مانند حسین عرفانی یا بهرام زند هنوز جایشان در هنر دوبله خالی است. فکر می‌کنید آینده دوبله ایران چگونه خواهد بود؟
زمانی‌که من وارد دوبله شدم جمعیت تهران نهایتاً ۲ یا ۳ میلیون بود. حال حساب کنید در چنان مقیاسی تعداد جوانانی که به این هنر علاقه‌مند بودند، امکان بیشتری برای دستیابی به هدفشان داشتند. البته در شرایط فعلی جوانانی نظیر «کیکاوس یاکیده» هم حضور دارند که توانستند با تمام مشکلات وارد هنر دوبله شوند و خود را ثابت کنند. وقتی تعداد متقاضی کم است امکان استعدادیابی سهل‌تر است، اما وقتی تعداد بسیار است دیگر نمی‌توان انتخاب‌های خوبی را انجام داد. همین اتفاق به نظرم دلیلی است که تا این حد دوبلور‌های قدیمی صدایشان خاص باشد و فرد دیگری نتواند جای آن‌ها را بگیرد.
گاهی می‌شنوم که برخی می‌گویند پیشکسوت‌های دوبله به جوانان اجازه ورود به این هنر را نمی‌دهند. این گفته غیر منصفانه است، چون اگر نگاهی به افراد فعال در این هنر صنعت بیندازید، درمی‌یابید که جوانان بسیاری توانسته‌اند به صنعت دوبله ورود کنند و امروز جزء افراد موفق باشند، اما عموم افرادی که فرصت راهیابی به دوبله را پیدا نمی‌کنند، از این امر غافل‌اند که این هنر ـ صنعت محدودیت‌هایی هم دارد. در چنین فضای محدودی عده‌ای نمی‌توانند به آن ورود کنند و نباید آن را به معنای بی‌عدالتی دانست.
فعالیت در هنر دوبله نیازمند صبر و حوصله است. همانگونه که در ابتدا بیان کردم، من هم در آغاز فعالیتم تنها افکت صدا می‌دادم و به مرور توانستم به جای شخصیت‌های گوناگون سخن بگویم. البته در ابتدا شاید تنها چند کلمه می‌گفتم و به مرور فعالیتم بیشتر شد. امروز برخی از علاقه‌مندان به دوبله دوست دارند از همان ابتدای ورود به جای نقش اول حرف بزنند. در این زمینه خاطره جالبی دارم. روزی جوانی علاقه‌مند به دوبله از شهرستان با من تماس گرفت و گفت دوست دارد در این حوزه فعالیت کند. برای همین بلیت تهیه کرد تا به تهران بیاید و در استودیو جای شخصیت اول فیلم‌ها حرف بزند. این گفت‌وگو برای من غیرقابل درک بود، زیرا این جوان با اعتماد به نفس کامل و بدون تجربه چنین انتظاری داشت.
ایکنا ــ آیا دوبله ایران هنوز هم مانند گذشته حرف اول را در جهان می‌زند؟
دوبله ایران همچنان در صدر قرار دارد، زیرا زبان فارسی بسیار زیباست. در دنیا تنها دو زبان است که بهترین ویژگی را برای دوبله دارد. اول زبان فارسی و دوم زبان انگلیسی است. غیر از این دو زبان هر زبان دیگری در دوبله چندان با اثر مأنوس نمی‌شود، حتی زبان فرانسه که می‌گویند زیباترین زبان است هم در دوبله جذابیت لازم را ندارد. اگر به سریال‌های کره‌ای دقت کنید درمی‌یابید نسخه دوبله شده سریال از نسخه زبان اصلی کیفیت بهتری دارد.
ایکنا ــ آیا با توجه به رواج شبکه نمایش خانگی و تلویزیون‌های اینترنتی، وضعیت دوبله رونق بیشتری پیدا نکرده است؟
با فراگیر شدن تلویزیون‌های اینترنتی دیگر جدیدترین فیلم‌های سینمایی هم دوبله می‌شوند. برای مثال فیلم اخیر «ویل اسمیت» با فاصله کمی از اکرانش دوبله شد که من جای ویل اسمیت حرف زدم. این اتفاق هم جنبه‌های مثبت دارد و هم جنبه منفی. ثمره مثبت این فعالیت‌ها در این است که میزان فعالیت و دوبله بالا می‌رود، اما اتفاق نامطلوب این است که گاهی اوقات جای یک بازیگر ممکن است چند نفر حرف بزنند، زیرا فیلم‌های گوناگون توسط شرکت‌های مختلف دوبله می‌شوند. مثلاً من یا استاد چنگیز جلیلوند با نماوا قرارداد داریم و تنها در فیلم‌هایی می‌توانیم دوبله کنیم که مربوط به این شرکت است، برای همین طبیعتاً فیلم‌هایی که در شرکت‌های دیگر دوبله می‌شود توسط دیگر صداپیشگان دوبله می‌شوند، البته تلویزیون از این قاعده مستثنی است، چون افرادی که با شرکت‌ها قرارداد دارند مجازند با تلویزیون همکاری کنند.
متأسفانه حجم دوبله به معنای درآمد فراوان دوبلورها نیست، زیرا دستمزد دوبلورها به شدت پایین است که گاهی حتی برای بسیاری از افراد قابل باور نیست. مثلاً دستمزد من برای دوبله هر فیلم ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان است. البته این میزان دستمزد برای پیشکسوت‌هاست و مبلغ پرداختی برای جوانانی که تازه وارد این هنر شده‌اند زیر 100 هزار تومان است. احترامی که مردم به ما دارند تمام کمبود‌ها را جبران می‌کند و با هیچ مبلغی قابل مقایسه نیست.
ایکنا ــ چرا در هنگام دوبله فیلم «محمد رسول الله» ساخته مصطفی عقاد بزرگانی نظیر شما، چنگیز جلیلوند و خسرو خسروشاهی حضور نداشتند؟
همه دوبلورها نمی‌توانند در یک اثر سینمایی حرف بزنند. زمان دوبله آن فیلم در ابتدای انقلاب بود و چنگیز جلیلوند در ایران نبود. من هم مشغول دوبله اثر دیگری بودم، ولی به یاد دارم منوچهر اسماعیلی، مدیر دوبلاژ الرساله، از من دعوت کرد، ولی متأسفانه به دلیل تداخل کاری نتوانستم در آن فیلم حرف بزنم. البته علاقه‌مند بودم در دوبله این فیلم حضور داشته باشم.
ایکنا ــ در آثار ارزشی جای چه شخصیت‌های حرف زده‌اید و کدام اثرتان را بیش از بقیه دوست دارید؟
دقیقاً به یاد ندارم در چند اثر مذهبی دوبله کرده‌ام، اما تعدادشان مطمئناً کم نبوده است. البته در آثار دفاع مقدسی بسیار حرف زده‌ام که چند مورد از آن‌ها ساخته ابراهیم حاتمی‌کیاست. یکی از خاطرات من مربوط به فیلم‌های حاتمی‌کیاست. در سکانسی از فیلم قهرمان نماز می‌خواند که این صحنه با صدای من ضبط شد و حاتمیکیا می‌خواست این بخش از فیلم را حذف کند اما دوبله من باعث شد که این بخش در فیلم باقی بماند.
همچنین، چند سال پیش در سریال «فرار از زندان» حرف زدم. این سریال نه تنها در جهان، بلکه در ایران هم طرفداران بسیاری داشت. وقتی این مجموعه دوبله شد من برای مراسمی به گرگان رفتم. وقتی از من برای حضور در روی صحنه دعوت به عمل آمد همه حضار یک‌صدا با نام مایکل (قهرمان اصلی سریال فرار از زندان) مرا تشویق کردند. این خاطره برایم خیلی جالب بود که چگونه یک اثر می‌تواند مخاطبان را شیفته خود کند. بعد از این مجموعه، سریال‌های مطرح دیگری هم دوبله شد، ولی هیچ کدام نتوانست موفقیت فرار از زندان را به دست آورد.
ایکنا ــ در پایان اگر نکته‌ای دارید بفرمایید.
جا دارد از تلاش‌های اهالی رسانه برای معرفی دوبلورها تشکر کنم، چون قبل از انقلاب کمتر کسی دوبلورها را می‌شناخت، اما بعد از انقلاب به مدد گفت‌وگوها و پوشش‌های خبری اهالی رسانه دوبلورها به مردم معرفی شدند. ما تا وقتی زنده‌ایم کار می‌کنیم، زیرا دوبله بازنشستگی ندارد، همانگونه که سینما هیچ‌گاه متوقف نمی‌شود. همچنین در این هنر عشقی نهفته است که هر فردی گرفتار آن شود دیگر نمی‌تواند آن را رها کند.
source