کاتب مصحف‌الرضا(ع) قطعا امام هشتم است

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست علمی تولید اثر پژوهشی مصحف‌الرضا(ع) جمعه شب ۱۷ اسفند با سخنرانی مهدی صحراگرد؛ عضو‌ هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد در بخش محافل سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم برگزار شد.

در این نشست مهدی صحراگرد درباره پیشینه مجموعه آستان قدس رضوی مطالبی را بیان کرد و گفت: قدمت این مجموعه به بیش از ۱۲۰۰ سال می‌رسد و از جمله آثاری که در این مجموعه نگهداری می‌شود، قرآن‌های خطی است که طی سالیان متمادی واقفان در ادوار مختلف آنها را با هدف قرائت زائران و مجاوران این آستان مقدس به آن وقف کرده‌اند.

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: بخشی از این قرآن‌های خطی وقفی به آستان قدس، منتسب به ائمه(ع) و به این جهت در نگهداری از آنها وسواس زیادی به خرج داده شده است که از جمله این قرآن‌ها که اکنون می‌خواهیم پیرامون آن صحبت کنیم  قرآنی منتسب به امام‌ رضا(ع) است که ما اینجا آن را به نام  مصحف‌الرضا(ع) می‌شناسیم.

صحراگرد گفت: این قرآن در گنجینه قرآن آستان قدس نگهداری می‌شود و با یادداشتی که در برگه دوم آن مرقوم شده است می‌توان به این اطمینان رسید که دست خط آن مربوط به امام هشتم است و یا به بیان دیگر کاتب این قرآن، امام‌ رضا(ع) بوده است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد در ادامه افزود: امضا و مهرهایی نیز که بعضاً بر روی برخی اوراق آن به چشم می‌خورد بر این موضوع که این قرآن منتسب به امام‌ رضا(ع) است صحه می‌گذارد همچنان یکی از آنها، نشانگر آن است که شاه اسماعیل صفوی نیز آن را تأیید کرده است با این حال این قرآن هم همچون سایر نسخ قرآنی که به خط کوفی نوشته شده است فاقد نام و نشان است اما اشکال خطی به کار رفته در آن این موضوع را بسیار محتمل می‌سازد که خطی کوفی به سبک خط دوران حیات پربرکت امام رضا(ع) باشد.

وی با اشاره به اینکه این نسخه اخیراً و در سال جاری به کوشش بنیاد بین‌المللی فرهنگی، هنری امام رضا(ع)  نسخه‌برداری و بازنشر شده است، گفت: این نسخه پیشتر نزد علامه نوری بوده است و در سال 1338 هجری شمسی از طریق آیت‌الله میلانی و توسط تولیت آستان قدس رضوی خریداری شده و در این گنجینه از آن نگهداری می‌شود.

صحراگرد تأکید کرد: نسخه‌ای از این مصحف شریف که در گنجینه قرآن آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود از جزء 16 به بعد را داراست و ماقبل آن موجود نیست و از جمله خصوصیات ظاهری آن می‌توان به فاصله یک سانتیمتری میان خطوط اشاره کرد و  فاصله 3 سانتیمتری که  از حاشیه صفحه دارد  و نوع خط به کار رفته همچون نسخه قرآن موسوم به «قرآن آبی» است که صفحات آن به رنگ لاجورد است و خط کوفی آن به رنگ طلا به نگارش درآمده و اتفاقاً این نسخه نیز در گنجینه قرآن آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.

وی با اشاره به اینکه در گنجینه قرآن آستان قدس 2700 نسخه ناقص قرآن موجود است، اظهار کرد: یکی از این نسخ، همین قرآن است که در اصل 27 برگ از آن از علامه نوری به گنجینه منتقل شده است و 22 برگ نیز از اطراف و اکناف مجموعه آستان قدس رضوی و در پی اکتشافات مختلف کشف و به مجموعه ملحق شده است. در مجموع باید گفت که به نظر می‌رسد که این مصحف در 374 صفحه 16 سطری تنظیم و کتابت شده باشد که البته بخش اعظمی از آن در دست نیست.

صحراگرد در ادامه گفت: در یک کار پژوهشی جدولی تهیه شد تا نسخه اصلی این قرآن با نسخه بازآفرینی شده آن مورد مقایسه قرار گرفته و تفاوت‌ها و شباهت‌های آن به عنوان یک کار علمی عرضه شده و در اختیار عموم علاقه‌مندان قرار گیرد.

این عضو علمی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد در پایان گفت: درباره تذهیب این مصحف باید به این نکته اشاره کنم که از آرایه‌های تصویری بسیار کمی در آن استفاده شده است که البته باید به این مسئله توجه شود که این آرایه‌های تصویری و تذهیب و برخی تزئیناتی که در مورد این قرآن صورت گرفته است، عناصری است که بعدها به این مصحف اضافه شده است همچنان که تفاوتی حتی در قطر قلم به کار رفته در برخی سطور توضیحی اضافه شده به آن با متن اصلی وجود دارد و سرگذشت این مصحف را طی سده‌های 2 تا 5 هجری از نظر برخی عناصر دیگری که به آن اضافه شده است، رقم می‌زند.

انتهای پیام