مانع اجابت دعا بنده است

به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، دعا به تعبیر امام خمینی (ره) یکی از نعمت‌های خداوند بر انسان است، دعا کردن نیز شکرانه این نعمت است، نکته مهم در این میان آن است که علاوه بر شناخت و درک این نعمت زوایای آن را بشناسیم. امام خامنه‌ای در بسیاری از بیانات خود همواره بر التزام به دعا کردن تاکید دارند. ایشان توصیه دارند چه در امور جزئی و چه در امر کلی نباید از دعا کردن غافل شد. 

مجموعه بیانات امام خامنه‌ای در خصوص مفهوم و معنای دعا در کتاب «دعا از منظر حضرت آیه الله العظمی سید علی خامنه‌ای مدظله‌العالی رهبر معظم انقلاب اسلامی» گدآوری و تدوین شده که قسمت سوم آن را در ادامه می‌خوانید:

استجابت الهی، پاسخ خداست

هر وقت بخواهی، به‌وسیله دعا، درِ خزائن الهی را باز می‌کنی. ببینید! این، مسئله بسیار مهمی است. چرا انسان خود را از این وسیله مهمی محروم کند؟! همین‌که انسان با خدای متعال انس پیدا می‌کند، با خدا حرف می‌زند، این لطف الهی است و توفیقی است که خدا به انسان داده است. خود این «یا اللّه» متضمن اجابت پروردگار است.

اگر کسی توفیق دعا پیدا کند دعای با توجّه و با حال باید بداند مورد لطف پروردگار قرارگرفته است و اجابت در مرحله بعد است. دعا، یعنی خواستن و خدا را خواندن. خواستن، یعنی امیدواری. تا امید نداشته باشید، از خدا چیزی را درخواست نمی‌کنید. انسان ناامید که چیزی طلب نمی‌کند. پس دعا یعنی امید که ملازمِ با امید به اجابت است. این امید به اجابت، دل‌ها را مُشعل می‌کند و منوّر نگه می‌دارد.

اگر دیدیم در وقت دعا، در وقت تضرّع و در وقت توجّه و تقرّب، هیچ نشاط و حوصله دعا نداریم، علامتِ خوبی نیست. البتّه درستش هم می‌شود کرد. انسان می‌تواند با توجّه، با التماس و با خواستن، حال دعا را به‌طورجدی از خدا بگیرد. اولاً، وقتی شکر کردید، این شکر موجب ذکر می‌شود؛ متوجّه خدا می‌شوید؛ خودِ شکر انسان را ذاکر می‌کند. آنجا که توجّهِ لازم را در حال دعا داشته باشیم، دعا مستجاب خواهد شد؛ یا زود و یا دیر. امکان ندارد خدا به بندگانِ خود دستور بدهد دعا کنند، اما بنا بر اجابت آن نداشته باشد.

فرمود: «و سئلُوا اللّه مِن فضلِهِ»؛ از خدای متعال بخواهید و نیاز‌های خودتان را از او بطلبید. در دعای آبی حمزه ثمالی از قول امام سجاد علیه‌السلام این‌طور عرض می‌شود: «و لیس مِن صِفاتِک یا سیِّدِی أن تأمُر بِالسُّؤالِ و تمنع العطِیّهً و أنت المنّانُ بِالعطایا علی أهلِ مملکتِک»؛ تو به بندگانِ خودت دستور بدهی که از تو بخواهند، اما بنا داشته باشی که خواسته آنها را عملی نکنی؛ این امکان ندارد. وقتی خدای متعال به من و شما امر می‌کند که از او بخواهیم و طلب کنیم، معنایش این است که خدای متعال تصمیم دارد که آنچه را می‌خواهیم، به ما بدهد لذا در روایت است که: «ما کان اللّهُ لِیفتح… علی عبدٍ باب الدُّعاءِ و یُغلِق عنهُ باب الإِجابهً»

و اللّه اکرم من ذلک؛ خدای متعال کریم‌تر از آن است که باب دعا را باز کند، اما باب اجابت را ببندد. اگر دل توانست با یاد خدا خود را معطّر و مزیّن کند، بدون تردید اجابت الهی برای او میسّر خواهد شد؛ «أُدعُونی أستجِب لکُم». هیچ دعایی بی استجابت نیست. استجابت به معنای این نیست که خواسته انسان حتماً برآورده خواهد شد ممکن است برآورده بشود، ممکن است به علل و مصالح و موجباتی برآورده هم نشود، اما استجابت الهی هست. استجابت الهی، پاسخ و توجّه و التفات خداست؛ و لو آن خواسته‌ای که من و شما داریم که‌ای بسا خیال می‌کنیم این خواسته به نفع ماست، اما به زیان ماست تحقّق هم پیدا نکند؛ اما «یا الله» شما بی‌گمان لبّیکی به دنبال خود دارد.

در أبواب کتب روایی دارد: «کراههً العجلهً فِی الدُّعاءِ و تعجِیلِ الِانصِرافِ مِنهُ و استِعجالِ الإِجابهً» یعنی در دعا عجله نکنید. اگر چیزی را خواستید و در زمانی که شما خواستید برآورده نشد، نگویید که خدای متعال دعای مرا مستجاب نکرد؛ نه. «ألأُمُورُ مرهُونهً بِأوقاتِها».

در روایت دارد: بنی‌اسرائیل بعدازآنکه خدای متعال وعده داد آنان را نجات خواهد داد، چهل سال دعا کردند و بالاخره شد. کار بزرگی هم انجام شد. غرق فرعون و پیروزی موسی بر فرعون، امری نیست که چهل سال تلاش، برای آن زیاد باشد. عجله نکنید! با توجّه، خدا را بخوانید و هرچه می‌خواهید از خدا بخواهید که در بعضی از دعاها، این معنا را دارد. در دعایی این‌گونه وارد است که «إِلهِی طُمُوحُ الآمالِ قد خابت إِلّا لدیک و معاکِفُ الهِممِ قد تعطّلت إِلّا علیک»

یعنی آرزو‌های زیاد در هر دری و نزد هرکسی که مطرح گردد، مردود می‌شود، مگر در پیشگاه تو. در پیشگاه تو، خواسته‌های زیاد هم برآورده می‌شود. البتّه اجابت الهی از طرف پروردگار، هیچ قید و شرطی ندارد؛ این ما هستیم که با اعمال خودمان مانع اجابت می‌شویم؛ ما هستیم که موجب می‌شویم دعای ما مورد اعتنا قرار نگیرد که خود همین، یکی از معارفی است که می‌توان از دعا استفاده کرد و یکی از خصوصیات دعا، همین است.

یعنی معنای کرم الهی و رحمت الهی و قدرت محیطه الهی این است که اگر می‌گوید بخواهید، اراده فرموده است که آن خواسته را اجابت کند. این همان وعده الهی است که در همین آیه‌ای که در اوّل خطبه تلاوت کردم، صریح این معنا را بیان می‌کند: «و إِذا سألک عِبادی عنِّی فإِنِّی قریبٌ أُجیبُ دعوهً الدّاعِ إِذا دعانِ».

هرگاه بندگان من درباره من از تو سؤال کنند که کجاست، بگو‌ای پیامبر، من نزدیکم و پاسخ می‌گویم و دعوت و خواسته آن‌کسی را که از من می‌خواهد و مرا می‌خواند، اجابت می‌کنم. هرکس خدا را بخواند، پاسخی در مقابلش هست: «لِکُلِّ مسألهً مِنک سمعٌ حاضِرٌ و جوابٌ عتِیدٌ»؛ هر سؤالی از خدا، هر خواسته‌ای از خدا، یک پاسخ قطعی در مقابل دارد. این خیلی مهمی است و باید بندگان مؤمن خدا آن را خیلی قدر بدانند.

انتهای پیام/161