به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، با توجه به وجود منشأ واحد قانون‌گذاری؛ یعنی شارع مقدس(خدا) در بین ادیان الهی یا به طور مشخص ادیان ابراهیمی، در میان احکام شرعی اشتراکات زیادی میان اسلام و دو دین یهودیت و مسیحیت وجود دارد؛ هرچند که برخی از احکام یهودیت و مسیحیت برای مسلمانان نسخ شده است و در موارد بسیاری، جزئیات مربوط به مناسک و عملهای دینی تغییر کرده است.
اما با این همه، اشتراکات فراوان در کلیات و تشابهات فقهی میان این سه دین بزرگ جهانی، نشان میدهد دستورالعمل‌های نجات‌بخش برای نوع انسان در بیشتر موارد یکسان است، زیرا خداوند یک مسیر را به‌عنوان دین برای تربیت و پرورش انسان‌ها در نظر گرفته است و این همان معنا و تجلی عبارت قرآنی کل دینٍ اسلاما است.
روزه و ماه رمضان:
روزه از جمله اعمال عبادی است که خداوند به آن امر فرموده است که در آن، انسان در طول مدت معین و ساعات خاصی از شبانه روز، از خوردن و آشامیدن و مانند آنیعنی هر آنچه موجب تلذذ یا پرداختن به امور دنیوی می‌شود – در برخی موارد حتی از صحبت کردن یا روشن کردن چراغ – باید امساک و خودداری نماید.
روزه در گام اول عبارت است از حفظ شکم و شهوت از خوردن و آشامیدن و بهره گیری از غرایز اما در گام بعد حفظ زبان، گوش، چشم، دست و پا و سایر اعضا و جوارح از گناهان را دربرمی‌گیرد.
در واقع همه این ممنوعیتها بهانه‌ای است تا زمینه گناه از بین رفته و انسان اول از دنیا و بعد از هوای نفس خود فاصله گرفته و بیشتر متوجه خدا شده و بتواند به غیب عالم توجه پیدا کند؛ علی علیه السلام می فرماید: «روزه دل با ارزش تر از روزه زبان و روزه زبان، باارزش تر از روزه شکم است».
در قرآن کریم نیز میخوانیم:
«یا ایّها الذین اَمنُوا کُتِبَ علیکم الصّیام کما کُتِبَ علی الذّین من قبلکم لعلّکم تتقّون» (بقره/183)
ای افرادی که ایمان آورده اید، روزه بر شما نوشته شد همان گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند، نوشته شده، تا پرهیزگار شوید.”
قرآن کریم با اشاره به اشتراک روزه برای همه ادیان الهی، بیان می کند، این عمل عبادی از ابتدا در برنامه تربیتی انسان قرار داده شده است و هدف آن، تقویت تقوای الهی و قدرت پرهیزکاری در انسان است.
این آیه از قرآن دلیل وجوب روزه در اسلام است و تأیید می‌کند که در ادیان پیشین نیز به فرمان الهی قرار گرفته بود. روزه در یهودیت نیز هم به تنخ یا عهد عتیق برمی‌گردد و هم به تورات شفاهی؛ در مسیحیت نیز روزه را به عنوان اعمال عبادی برشمرده و آن را به عهدین (عهد عتیق و عهد جدید) مستند می‌کنند.
این آیه از قرآن نشان میدهد چنانچه ما در اسلام، روزه واجب، روزه مستحب، روزه مکروه و روزه حرام داریم، در ادیان پیشین نیز به همین ترتیب اقسام مختلف روزه و احکام خاصی برای روزه وجود داشته است.
آنچه امروز در دو دین مسیحیت و یهودیت به نام روزه وجود دارد، در اصل و اساس درست و بر مبنای فرمان الهی است اما تفاوتهای موجود میتواند دو دلیل داشته باشد.
دلیل اول ممکن است نتیجه تحریفات دینی و انحرافات در شعب یک دین باشد. اما دلیل دوم نیز تغییراتی است که خود شارع مقدس خواسته است تا با توجه به تغییرات نسلی و تمدنی بشر یا حکمتهای دیگر در بین ادیان اعمال نماید. به طور مثال برخی ممنوعیتها در روزه که در ادیان پیشین وجود داشته است، در اسلام برداشته شده است.
در یادداشتهای بعدی به صورت دقیق تر روزه را در سه دین اسلام، مسیحیت و یهودیت و سایر ادیان الهی و بشری مورد بررسی قرار میدهیم. اگر چه تا پیش از این به بررسی روزه در ادیان ابراهیمی پرداخته شده است اما نکته مهم در این بررسی‌ها این است که در خلال این بازخوانی‌های تطبیقی بتوانیم نتایج علمی یا عملی برای تعالی بشر بدست آوریم.
به ویژه در جهانی که انسان از معنا و معنویت دور شده است، لازم است پیروان ادیان الهی و ابراهیمی، با تمسک به اصول تربیتی خدا برای انسان، خود و جامعه بشری را به سمت معنویت، غیب و پالودگی نفس دعوت کنند.
محمدحسین پیشاهنگ
source