ماه شوّال دهمین ماه از سال قمری است که احکام و اعمال مخصوص خود را داراست.
ماه شوال یا شَوّال المُکَرَّم در واقع دهمین ماه از ماه‌های قمری در گاه‌شماری اسلامی و پس از ماه رمضان است و همانطور که می‌دانید نخستین روز این ماه عید فطر است.
از احکام مرتبط با ماه شوال در باب صوم و حج سخن گفته‌اند.
علت نامگذاری ماه شوال به این نام چیست؟
شوال به معنای بار برداشتن به قصد رفتن به جایی است و با توجه به اینکه در زمان نامگذاری ماه‌های قمری، این ماه در فصل سیر و شکار رفتن عرب‌ها قرار گرفت، شوال نامگذاری شده است.
طبق آنچه اهل لغت بر آن معتقدند عرب در زمانی که شتر شیرش بسیار کم شده باشد و یا خشکیده باشد می‌گوید:
شَوَّلَت الإبِل
همچنین هنگامی که شکم شتر به پشتش بچسبد
پیامبر اکرم (ص) در حدیثی وجه نامگذاری ماه رمضان را این می‌دانند که گناهان مؤمنین در آن می‌سوزد (رَمَضَ: سوخت) و ماه شوال ماهی است که گناهان آنها و تبعاتش برطرف می‌شود و بنوعی هیچ گناهی باقی نمانده است (شالَت فیه ذنوبُهم)
فضیلت و احکام روزه ۶ روز از ماه شوال
حضرت محمد (ص) مسلمانان را به روزه گرفتن ۶ روز از ماه شوال، تشویق فرموده است.
اما در روایات اینچنین آمده است که رسول الله (صلی الله علیه و آله) فرمودند:
«من صام رمضان ثم أتبعه ستا من شوال کان کصیام الدهر»
هرکه ماه رمضان را روزه بگیرد، سپس در پی آن شش روز از ماه شوال را روزه بگیرد؛ اجرش همچون روزه گرفتن در تمام دهر (زمانه) می‌باشد.
مراد از دهر (زمانه) دراین حدیث سال می‌باشد به این معنی که تمام سال را روزه گرفته باشد. پس اگر کسى بطور دوامدار هر سال همین شش روز را روزه بگیرد به این معناست که تمام زمانه و یا عمرش را روزه گرفته است؛ و همچنین روایت کرده‌اند که رسول الله (صلی الله علیه و آله) فرمود:
«جعل الله الحسنة بعشر أمال‌ها فشهر بعشرة أشهر وصیام ستة أیام بعد الفطر تمام السنة»
خدای متعال یک حسنه را به ده برابر گردانیده است، بناءً یک ماه (ماه رمضان) برابر به ده ماه بوده، و ۶ روز بعد از فطر را روزه گرفتن یک سال را پُره می‌سازد؛ و در لفظی چنین آمده است:
«صیام شهر رمضان بعشرة أشهر، وصیام ستة أیام بشهرین فذلک صیام السنة»
روزه داشتن ماه رمضان برابر به ده ماه بوده، وروزه داشتن شش روز برابر به دو ماه است، اینست روزه گرفتن همۀ سال.
پرسش‌های رایج درباره روزه ۶ روز ماه شوال
- این ۶ روز از چه وقت آغاز و چه وقت به پایان می‌رسد؟
این ۶ روز از روز دوم شوال آغاز و تا آخرین روز شوال ادامه دارد.
زیرا روز اول شوال عید فطر است که آن روز را روزه گرفتن جایز نیست و در حدیث ثوبان اینچنین آمده است که «وصیام ستة أیام بعد الفطر».
- آیا باید روزه ۶ روز شوال به صورت پی در پی گرفته شود یا به صورت پراکنده امکان پذیر است؟
روزه ۶ روز از ماه شوال سنت ثابتی از پیامبر صلی الله علیه وسلم است و هر شخصی می‌تواند آن را به صورت پراکنده یا متوالی بگیرد، زیرا رسول خدا (ص) روزه این روز‌ها را ذکر کرد، اما پراکنده یا متوالی بودن آن را ذکر نکرد. براین اساس مقصود آنست که از ماه شوال ۶ روز را روزه گرفته شود، برابر است که از اول ماه باشد یا از میان و یا از آخر آن، چه پیاپی باشد و چه جدا جدا، به اینگونه که یک روز روزه بگیرد و یک روز بخورد، یا اینکه دو و یا سه روز روزه بگیرد باز چند روز بخورد باز باقی ایام آن شش روز را روزه بگیرد. مهم آنست که ۶ روز را پُر کند.
- آیا جایز است قبل از اینکه قضای رمضان گرفته شود فرد ابتدا ۶ روز از شوال را روزه بگیرد؟
اگر فرد اجر وارد شده در حدیث پیامبر را می‌خواهد باید ابتدا روز‌هایی را که از رمضان روزه نگرفته قضا کند سپس ۶ روز از شوال را روزه بگیرد تا حدیث پیامبر صلی الله علیه و سلم بر او منطبق شود و پاداش نصیبش شود.
- آیا جایز است که روزه ۶ روز از شوال به همان نیت قضای رمضان گرفته شود؟
جایز نیست، زیرا روزه شوال مرتبط با رمضان است و ۶ روز روزه شوال گرفته نمی‌شود مگر بعد از قضای روزه‌های رمضان و اگر روزه ۶ شوال قبل از قضای رمضان گرفته شود اجر وارد شده در حدیث پیامبر نصیب شخص نمی‌شود.
source