به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام محمدمهدی خان‌محمدی شاعر آئینی در نشست «نقش شعر و شاعر در تثبیت هویت شیعی» که به همت انجمن علمی هنر و ادبیات دانشگاه باقرالعلوم(ع) روز یکشنبه ۳۱ فروردین‌ماه در سالن شهید بهشتی(ره) این دانشگاه برگزار شد، به تبیین ابعاد گوناگون نقش شعر در هویت‌بخشی به مکتب اهل‌بیت(ع) پرداخت و از شاعران دینی خواست تا با تکیه بر اخلاص، قدرت شعری خود را نیز ارتقاء دهند.
این شاعر برجسته آئینی اظهار داشت: امروز ما وظیفه‌ای تاریخی برای حفظ هویت شیعی داریم و این مسئولیت تنها با اخلاص محقق نمی‌شود بلکه لازم است که شاعر دینی قدرتمند باشد؛ چراکه قدرت شعری ابزار تأثیرگذاری و ماندگاری پیام است.
شعر به هنگام، رساترین فریاد هویت
حجت‌الاسلام خان‌محمدی در بخش پایانی سخنان خود به موضوع «به‌هنگام بودن» شعر پرداخت و آن را یکی از ارکان اثرگذاری دانست و گفت: موضع‌مندی شاعر بسیار حیاتی است، اگر فرزدق آن شعر معروف را در زمانی دیگر می‌سرود هرگز تأثیر فعلی را نداشت.
وی افزود: بسیار دیده‌ایم که اتفاقاتی مهم در تاریخ و فرهنگ شیعی روی می‌دهد اما به دلیل نبود شعر به‌هنگام آن رویدادها بدون بازتاب مؤثر می‌مانند، شاعر شیعی باید بتواند نبض زمان را در دست گیرد و پیام خود را در دقیق‌ترین لحظه به گوش مخاطب برساند.
دعبل خزاعی؛ شاعر مقتدر آیینی با فرم و معنا
حجت الاسلام خان‌محمدی در ادامه با اشاره به جایگاه برجسته دعبل خزاعی در تاریخ شعر شیعی، اظهار کرد: دعبل نمونه بارز شاعری است که علاوه بر اخلاص از قدرت کم‌نظیر ادبی برخوردار بود، او به گونه‌ای شعر می‌سرود که گاهی یک غزل عاشقانه را به‌نحوی به کربلا گره می‌زد که حتی بسیاری از شاعران قوی نیز از رسیدن به آن عاجزند.
وی افزود: در اشعار دعبل آرایه‌هایی از جمله «دوخوانشی» دیده می‌شود که به واسطه تفاوت‌های اعرابی معناهای مختلفی می‌یابند و این خود نشان از عمق فنی و فرمی شعر او دارد، تناسبات طولی و ساختار هنری اشعار دعبل نیز در انتقال پیام‌های عاشورایی تأثیرگذار بوده است.
شعر کودک و انتقال مفاهیم دینی از راه فرم
این شاعر آیینی در بخش دیگری از سخنان خود به نقش شعر کودک در تثبیت هویت دینی اشاره کرد و گفت: برخی شاعران مانند «عبدی» توانسته‌اند از منظر فرمی با کودکان ارتباطی موثر برقرار کنند، شعرهای او سرشار از عناصر زبانی مناسب سنین پایین است و در عین حال حامل معارف دینی است.
حجت الاسلام خان‌محمدی خاطرنشان کرد: ما نباید تنها به محتوا توجه کنیم بلکه باید از لحاظ فرم، زاویه دید، عناصر بیانی و ساختار هنری نیز در سطح بالایی باشیم؛ چراکه زبان شعر نیازمند مهارت‌های ویژه‌ای است.
شاعر برزخ‌نشین میان مٌلک و ملکوت است
حجت الاسلام خان‌محمدی با نگاهی عرفانی به جایگاه شاعر در جهان‌بینی اسلامی تصریح کرد: شاعران در فرهنگ‌های گوناگون همواره به عنوان واسطه‌های معنا معرفی شده‌اند، در فلسفه یونانی آنان را پیام‌آوران معنا می‌دانستند و در فرهنگ اسلامی نیز شاعر دارای جنبه‌ای الهامی است.
وی با تأکید بر نقش ارتباط معنوی با امامان معصوم(ع) در ارتقای مرتبه شعری، گفت: دعبل اشعار خود را به پیشگاه امام(ع) عرضه می‌کرد، این اتصال با امام(ع) معارف الهی را به‌صورت سیالی در شعر او جاری می‌ساخت، شاعری که با امام(ع) در ارتباط باشد در مسیر سیر و سلوک معنوی قرار می‌گیرد و شعر او نیز از همین چشمه‌سار معنویت تغذیه می‌کند.
از قدرت شعر تا حفظ هویت
حجت‌الاسلام خان‌محمدی بر این نکته تأکید کرد: «اخلاص» شرط لازم شاعر دینی است اما «قدرت» شرط کافی است، شعر فاقد قدرت زبانی و ساختار هنری حتی اگر مخلصانه باشد نمی‌تواند بار هویت دینی را به مقصد برساند و بدون ارتباط با امام(ع) و بدون موضع‌گیری به‌موقع شعر دینی به صورت شعاری سطحی در خواهد آمد.
وی در پایان خواستار تربیت شاعرانی که بتوانند بار هویت شیعی را در دنیای رسانه‌ای امروز با سلاح هنر و شعر به دوش کشند و آن را به آیندگان برسانند.
مهدی الهی
source