ضرورت حفظ هویت خبری در عصر فناوری

به گزارش خبرنگار  سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، میثم محمد حسنی پژوهشگر حوزه رسانه در نشست علمی و تخصصی «روایت پیشرفت هوش مصنوعی» که پنجشنبه با حضور جمعی از اندیشمندان، محققان و فعالان حوزه رسانه در محل ساختمان این شبکه واقع در شهر قم برگزار شد، با نگاهی تحلیلی به نقش روزافزون هوش مصنوعی در فضای رسانه‌ای، خاطرنشان کرد: امروز هوش مصنوعی نه یک فناوری حاشیه‌ای بلکه یک مؤلفه فراگیر در همه ابعاد زندگی بشری از جمله اطلاع‌رسانی شده است و همین گستردگی اقتضا می‌کند که هدف رسانه یعنی اطلاع‌رسانی دقیق، متعهدانه و شفاف همواره فراتر از ابزارها مورد توجه قرار گیرد.

محمد حسنی با تشریح گستره نفوذ هوش مصنوعی در فرآیندهای رسانه‌ای گفت: امروزه این فناوری به شکل طبیعی در بسیاری از مراحل تولید محتوا از جمله خلاصه‌سازی مطالب، ترجمه متون، دسته‌بندی داده‌ها و ارائه محتوای متناسب با نیاز مخاطب ایفای نقش می‌کند و همین نشان می‌دهد که رسانه‌ها نمی‌توانند نسبت به آن بی‌تفاوت باشند.

این پژوهشگر حوزه رسانه با بیان اینکه بهره‌مندی از قابلیت‌های فنی هوش مصنوعی نه‌تنها می‌تواند به افزایش سرعت تولید محتوا منجر شود، بلکه می‌تواند کیفیت تحلیل و توزیع محتوا را نیز ارتقاء دهد، افزود: با این حال نباید به دام وابستگی کامل به این فناوری افتاد چرا که در چنین حالتی ابزار بر معنا غلبه پیدا می‌کند و این خطر فراموشی هویت رسانه‌ای را در پی دارد.

تجربه جهانی در مواجهه با هوش مصنوعی

این پژوهشگر حوزه رسانه با نگاهی به روند جهانی استفاده از هوش مصنوعی در صنعت رسانه اظهار داشت: در حال حاضر بسیاری از کشورها و مؤسسات رسانه‌ای پیشرو در جهان از تجربه و دانش تخصصی خود برای بهره‌گیری هدفمند از هوش مصنوعی در تولید و انتشار محتوا استفاده می‌کنند و این تجربه‌ها می‌تواند الگویی مناسب برای رسانه‌های داخلی باشد.

محمد حسنی ادامه داد: نمونه‌های متعددی از تولیدات رسانه‌ای در فضای مجازی به‌ویژه در حوزه موضوعات مهم سیاسی و دیپلماتیک نظیر مذاکرات به‌وضوح نشان می‌دهد که هوش مصنوعی در نگارش، پردازش و حتی هدایت افکار عمومی مورد بهره‌برداری قرار گرفته است و اگر ما در رسانه‌های دینی و انقلابی نتوانیم به‌صورت دقیق، هدفمند و با رویکرد اخلاق‌محور وارد این عرصه شویم از میدان رقابت و اثرگذاری عقب خواهیم ماند.

این پژوهشگر حوزه رسانه با اشاره به اهمیت «تعامل آگاهانه» با ابزارهای هوش مصنوعی تأکید کرد: کار با فناوری‌های نو تنها به دستور دادن خلاصه نمی‌شود؛ بلکه باید بتوان به شکلی دقیق، جامع و هدفمند به ماشین فرمان داد تا نتیجه مطلوب حاصل شود، زیرا خروجی این ابزارها تابع دقت، سبک و ساختار دستورات ماست.

محمد حسنی با بیان اینکه در طراحی فرمان‌های رسانه‌ای برای هوش مصنوعی باید نوع محتوا، مخاطب هدف، قالب بیانی، محدودیت‌های ارزشی و حتی ملاحظات سیاسی و فرهنگی لحاظ شود، گفت: تعامل صرفاً دستوری، بدون فهم از بافت و زمینه محتوا ما را به نتایج فاقد هویت می‌کشاند که این با رویکرد رسانه‌نگاری متعهد سازگار نیست.

بایدها و نبایدهای کار با هوش مصنوعی

این پژوهشگر حوزوی با تأکید بر اهمیت مرزگذاری‌های فنی و اخلاقی در تعامل با هوش مصنوعی خاطرنشان کرد: یکی از نکات اساسی در طراحی دستورالعمل‌های حرفه‌ای، توجه هم‌زمان به «بایدها» و «نبایدها» است به‌گونه‌ای که حدود استفاده، سطح دخل و تصرف و مرزهای معنایی به روشنی تعریف شوند.

وی افزود: رسانه‌هایی که در مسیر تولید محتوای اخلاق‌محور حرکت می‌کنند باید در نگارش دستورات کاری برای هوش مصنوعی به وضوح مشخص کنند چه محتوایی مجاز است و چه محتوایی خارج از چارچوب رسالت رسانه‌ای و تعهد دینی قرار دارد، چرا که بدون این ملاحظات، ابزار به جای آنکه خدمت‌رسان باشد تبدیل به چالشی برای هویت رسانه خواهد شد.

امکان تولید گزارش‌های تحلیلی از داده‌های خام

محمد حسنی با اشاره به ظرفیت منحصربه‌فرد هوش مصنوعی در پردازش حجم انبوهی از داده‌ها گفت: امروزه می‌توان با بهره‌گیری از این فناوری داده‌های خام را با ساختاری تحلیلی و روشمند به گزارش‌های خبری، محتوای تحلیلی و حتی روایت‌های چندرسانه‌ای تبدیل کرد.

وی ادامه داد: این قابلیت که در گذشته نیازمند ساعت‌ها تلاش انسانی و تحلیل تخصصی بود اکنون در کوتاه‌ترین زمان ممکن با کمک سامانه‌های هوشمند تحقق‌پذیر است و رسانه‌ها می‌توانند با بهره‌گیری از آن، هم در کمیت و هم در کیفیت محتوای خود جهش ایجاد کنند.

این کارشناس رسانه با تأکید بر پویایی سریع و شتابناک فضای هوش مصنوعی گفت: هیچ ابزار ثابتی در این عرصه وجود ندارد و موفقیت رسانه‌ها در استفاده از فناوری وابسته به میزان به‌روزرسانی و تطبیق مستمر آن‌ها با تحولات این حوزه است.

وی افزود: رسانه‌هایی که آرشیو ابزارها، افزونه‌ها، قابلیت‌های نرم‌افزاری و روش‌های نوین استفاده از هوش مصنوعی را به‌طور منظم بازنگری و ارتقاء نمی‌دهند در عمل از قطار پیشرفت عقب خواهند ماند و نمی‌توانند پاسخ‌گوی مخاطبان هوشمند و جویای نوآوری باشند.

حسنی با اشاره به زیرساخت‌های زبانی هوش مصنوعی توصیه کرد: بهترین نتایج از ابزارهای هوشمند زمانی به دست می‌آید که دستورات به زبان اصلی این سامانه‌ها – که عمدتاً انگلیسی است – نوشته شود، زیرا این زبان، بیشترین انطباق معنایی را با ساختار الگوریتم‌ها دارد.

وی افزود: وقتی دستورالعمل‌ها به زبان انگلیسی طراحی و ارسال شود، سامانه هوش مصنوعی می‌تواند با دقت و سرعت بیشتر، مقصود کاربر را درک کرده و خروجی‌هایی ساختارمند، حرفه‌ای و متناسب با هدف ارائه دهد؛ موضوعی که در نگارش محتواهای رسانه‌ای حساس اهمیت مضاعف دارد.

هوش مصنوعی؛ از میان‌بردارنده مرز زبان‌ها

پژوهشگر رسانه با اشاره به نقش انقلابی هوش مصنوعی در حوزه ترجمه و انتقال معنا گفت: همان‌گونه که فناوری اینترنت مرزهای جغرافیایی را درنوردید، هوش مصنوعی نیز توانسته با قابلیت‌های ترجمه دقیق، روان و هدفمند موانع زبانی را در عرصه رسانه از میان بردارد.

وی ادامه داد: با وجود این فناوری، اکنون امکان آن وجود دارد که محتوای تولیدشده در یک نقطه جهان بی‌درنگ و با کیفیت مطلوب به زبان‌های مختلف منتشر شود و همین امر فرصت کم‌نظیری برای رسانه‌های دینی، انقلابی و بین‌المللی فراهم کرده تا پیام خود را بدون دغدغه‌های ترجمه سنتی به گوش مخاطبان جهانی برسانند.