نمایشگاه کتاب افتتاح شد

قالیباف در این مراسم اظهار کرد: در ابتدا پیشاپیش میلاد با سعادت امام رضا (ع) را به یکایک حضار و همه ملت ایران و محبان اهل بیت تبریک و تهنیت می‌گویم.

وی ضمن گرامی داشت اولین سالگرد شهادت شهدای خدمت به ویژه شهید آیت الله سید ابراهیم رئیسی، بیان کرد: یاد همه عزیزانی را که در آن حادثه تلخ از این جهان رخت بستند، گرامی می‌داریم. از سال ۵۶ و قبل از انقلاب توفیق دوستی با شهید رئیسی را داشتم، در این مدت جز مجاهدت، صداقت و خدمت از وی چیزی ندیدم، به ویژه آنکه وی در دوران ریاست جمهوری بسیار فعال و همواره در میدان بود.

رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه، گفت: از همه دست اندرکارانی که هر سال نمایشگاه کتاب را برگزار می‌کنند، تقدیر و تشکر می‌کنم. ناشران و نویسندگان در بخش‌های اداری زحمات زیادی می کشند که این چند روز این امکان برقرار شود.

قالیباف گفت: موضوع تربیت در هر فرهنگی به ویژه در فرهنگ اسلامی بسیار مهم و اساسی است. تربیت به فرموده امام راحل، اساس دنیا و عالم است. اگر تربیت انسان انجام نشود، از هر شیطانی مضرتر است. اگر تربیت صحیح و مفید باشد، برای انسان و جامعه از هر چیزی مفیدتر است. بدون شک بحث کتاب و کتابخوانی ارتباط مستقیمی با بحث تربیت دارد.

شاخص اصلی پیشرفت کشور، فرهنگ است

وی ادامه داد: در نظام اسلامی ما، کتاب و کتابخوانی انسان را در نقطه‌ای قرار می‌دهد که در موضع صحیح زندگی خود قرار گیرد و بیشترین ابتکار و خلاقیت را داشته باشد. افتخار ما به عنوان یک ایرانی آن تمدن کهن و به عنوان یک مسلمان در تمدن اسلامی این است که معجزه پیامبر اکرم (ص) قرآن کریم بود.

رئیس مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: بدون شک کتاب یک عمق راهبردی در فرهنگ اسلامی و ایرانی ما دارد و باید آن را اساسی بدانیم و به آن توجه کنیم. در این ۱۷ سال اخیر، نام گذاری‌های شعار سال با تاکید بر اقتصاد بوده و رهبر انقلاب بارها بر آن تاکید فرمودند و کاملاً درست است، اما یادمان نرود که رهبر انقلاب چندین نوبت همزمان با تاکید بر اقتصاد، بر توجه به مقوله فرهنگ هم تاکید کردند. مهم‌ترین شاخص رشد، فرهنگ است.

قالیباف تاکید کرد: باید به فرهنگ توجه کنیم. شاخص اصلی پیشرفت کشور، فرهنگ است. حتی در اقتصاد هم که اولویت ماست، همه می‌دانیم که اقتصاد ما از ناترازی ها در بخش‌های مختلف از جمله انرژی و آب رنج می‌برد و در همین جا هم و برای رفع مشکلات اقتصادی هم ما نیازمند فرهنگ به ویژه فرهنگ تولید، فرهنگ کار و فرهنگ مصرف هستیم.

شاخص اصلی کشور برای رشد اقتصادی فرهنگ است

قالیباف در ادامه، گفت: شاخص اصلی کشور برای رشد اقتصادی فرهنگ است. فرهنگ عمومی کشور هم وابسته به کتاب و کتابخوانی است. توجه و اولویت مجلس در قانون گذاری ها به خانواده است. فرهنگ کتابخوانی در خانواده به ویژه برای زنان و مادران که پایه‌های اصلی خانواده هستند، بیشترین اثر را در تربیت دارد.

وی افزود: رسالت اصلی حکومت اسلامی، تفکر و اندیشه ورزی و گسترش دانایی است. امسال مقام معظم رهبری تاکید بر موضوع کتاب و نهج البلاغه داشتند که باید در تصمیمات خود باید به این امر توجه داشته باشیم. نهج البلاغه معارف بلندی دارد و نیاز همیشگی ماست و مبتنی بر عقلانیت اسلامی و انقلابی و عدالت است. همه ما باید در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و در زمینه‌های مختلف از نهج البلاغه درس بگیریم که در این صورت از سیاست زدگی و دنیازدگی دور می‌شویم.

رئیس قوه مقننه بیان کرد: بنده در دوره‌ای که توفیق خدمت در شهرداری تهران را داشتم، سعی کردم دغدغه فرهنگی داشته باشم و با نگاه فرهنگ پایه، به حوزه‌های کاری خود توجه کنم. به موضوع کتاب و کتابخوانی در آن دوره توجه شد. مجموعه بزرگ باغ کتاب در بخش‌های مختلف ایجاد شد. سعی کردیم در کمک به اصحاب نشر و نویسندگان، تا جایی که امکان دارد به آنان کمک کنیم.

قالیباف تصریح کرد: حتماً خود را مکلف می‌دانیم که در عرصه کتاب و توجه به آن گامی اساسی برداریم. حتی ما در حوزه دانشجویی و دانشگاهی، به ایجاد یک یک کتابخانه دیجیتالی در علوم پایه که همه در سراسر کشور به آن دسترسی داشته باشند، توجه داشتیم.

ممیزی‌های بعضاً غیرشفاف و طولانی شده‌اند

وی گفت: طبیعتاً ما چالش‌هایی مثل شمارگان پایین چاپ به دلایل مختلف از جمله اقتصادی داریم. اول باید مشکل اقتصادی را حل کنیم تا سایر مشکلات و دلایل شمارگان پایین چاپ حل شود. ممیزی‌های بعضاً غیرشفاف و طولانی شدن این فرایند هم مشکل دیگری است که منجر به شمارگان پایین چاپ شده است. همچنین عدم رعایت حقوق مؤلف و ناشر هم از دیگر مشکلات این مسئله است که برای رفع این مشکل، نیاز به قانون داریم.

در توزیع کتاب دچار مشکلاتی هستیم

قالیباف با اشاره به اینکه کاهش سرانه مطالعه از موضوعاتی است که باید در اولویت حل کنیم، تصریح کرد: در توزیع کتاب هم دچار مشکلاتی هستیم که باید حل شود. تردید نکنیم که کتاب و کتابخوانی در حال و روز فعلی ما که مشکلات اقتصادی داریم، بسیار مهم است. در سبد خانوار به همان میزان که معیشت و خوراک و سلامت مهم است، فرهنگ و مقوله کتاب و کتابخوانی هم مهم است.

نقش کتاب در تمدن ایران پیش و پس از اسلام

سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم با اشاره به فرمایشات رهبری مبنی بر کتاب مبدا و عصاره تمدن‌سازی است گفت: درباره جایگاه کتاب صحبت‌های زیادی شده است، اما بهترین سخن را مقام معظم رهبری فرموده‌اند، همان جا که ایشان کتاب را مبدأ و عصاره تمدن‌سازی می‌دانند. اگر به تمدن‌های مختلف بشری نگاه کنیم، صدق این مطلب مشخص است، تمدن یونان و ادبیات نمایشی و فلسفی و مجموعه آثار یونان یا فرهنگ و تمدن چینی در سال‌های مختلف بر اساس کتاب بوده است و یا تمدن هند که بر بستر کتاب حرکت کرده و جلو آمده است.

وی افزود: در مورد تمدن ایران پس از اسلام هم همین است، اگر شاهنامه خلق نمی‌شد، بین ایران پیش از اسلام و ایران پس از اسلام نیز پیوند برقرار نمی‌شد و ما درگیر بین ایران پیش از اسلام و ایران پس از اسلام بودیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در ایران باستان و تمدن اسلامی کتاب نقش مهمی دارد. تمدن اسلامی بر بال‌های مسجد و کتابخانه شکل گرفت و حرکت کرد.

وی افزود: شاهنامه این قدرت را داد تا ایرانیان هم به تاریخ قبل از خود اقتدا کنند و هم به تاریخ ایران پس از اسلام و ما درگیر و دار اختلاف بین ایران قبل از اسلام و پس از اسلام نیفتیم.

تمدن‌ها برای پایداری نیاز به کتاب دارند

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: اگر در ایران بعد از اسلام شاهنامه خلق نمی‌شد، زبان فارسی پایدار نبود. اگر تمدنی بخواهد شکل بگیرد و پایدار بماند، نیاز به کتاب دارد، کتاب صرف نظر از شکل و ظاهر، یک تفکر منسجم است به جای تفکر پیتزایی، فست فودی و لحظه‌ای که عملاً تفکر محسوب

نمی‌شود. اگر کشور و جامعه‌ای میل به ماندگاری دارد تا در تفکر اندیشه‌های رقیب و مهاجم هضم نشود، جز با کتاب قدرت ماندگاری نمی‌یابد.

وی افزود: تمدن هم کالبد دارد و هم جان، جان تمدن‌ها به حوزه کتاب وابسته است. باید باور داشته باشیم، جامعه جز با کتاب قدرت ماندگاری پیدا نمی‌کند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: دغدغه کتاب دغدغه توسعه اجتماعی است. اگر می‌خواهیم توسعه اجتماعی رخ دهد، احتیاج به تولید کتاب خوب و مصرف کتاب خوب داریم. نمایشگاه فرصتی بر ای این دغدغه است.

صالحی گفت: نمایشگاه کتاب ایران یک باشگاه بزرگ اجتماعی است، ما نیاز داریم که باشگاه‌های موجود را حفظ کرده و باشگاه‌های جدی خلق کنیم. ایران امروز نیاز به همگرایی و همراهی دارد، هرچه بیشتر این همگرایی را نشان دهیم، راه ایران را هموارتر کرده‌ایم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: اگر توسعه ایران را می‌خواهیم، باید به کتاب بیشتر فکر و در راه توسعه این این فر هنگ در ایران بیشتر تلاش کنیم.

ثبت‌نام در نمایشگاه نشان تعلق ناشران به این رویداد است

محسن جوادی رئیس سی و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در آئین افتتاحیه نمایشگاه گفت: نمایشگاه کتاب تهران نه تنها ویترینی برای صنعت نشر بلکه آیینه‌ای از دغدغه‌های فرهنگی، ظرفیت‌های ملی و افق‌های بین المللی است.

وی افزود: فرآیند آماده‌سازی نمایشگاه از بهمن ماه سال گذشته آغاز شد، این آمادگی گسترده با همراهی صنوف نشر و دیگر نهادهای فرهنگی مرتبط با ثبت نام ۲۳ هزار و ۶۳۲ ناشر داخلی و خارجی شامل یک هزار و ۵۸۴ ناشر از تهران و ۸۰۰ ناشر از استان‌ها طی کرد که نشان از اعتماد و تعلق خاطر ناشران به نمایشگاه و نیز اهمیت آن در چرخه فرهنگی کشور دارد.

سرپرست معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در این دوره بیش از ۲۷۰ هزارعنوان کتاب در دو بخش حضوری و مجازی عرضه شده‌اند که از این تعداد بیش از ۲۷۰ عنوان از آنها چاپ اول و حدود ۶۵ هزار عنوان آثار منتشر شده در سال ۱۴۰۳ هستند، چنین آماری نشان دهنده حیات پر تحرک نشر ایران است، در شرایطی که بسیاری از صنایع با رکود مواجه‌اند نشر همچنان می‌کوشد حرف نو بزند.

عرضه ۱۳۵ هزار کتاب الکترونیک در نمایشگاه اهتمام دولت برای گسترش عدالت فرهنگی است

وی ادامه داد: در بخش مجازی امکان دسترسی به ۱۳۵ هزار عنوان کتاب الکترونیک فراهم شده که دستاوردی کم نظیر در تاریخ نمایشگاه محسوب می‌شود، این گام نشانه‌ای از اهتمام ما به عدالت فرهنگی و فراهم کردن دسترسی عادلانه برای تمام هموطنان به ویژه در مناطق کم برخوردار است.

رئیس سی و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران گفت: رویکرد کلیدی ما در این دوره واگذاری مسئولیت‌های اجرایی به صنوف نشر بود، این تغییر صرفاً یک جابجایی اداری نیست بلکه تمرینی در دموکراسی فرهنگی است.

وی افزود: حضور بیش از ۵۰ متقاضی خارجی برای دریافت غرفه، مشارکت ناشرانی از کشورهای مختلف و حضور رسمی عراق به عنوان مهمان ویژه این رویداد نشان دهنده ظرفیت دیپلماسی نمایشگاه کتاب است.

جوادی ادامه داد: درهای گفتگو، همدلی و همکاری با کشورهای دیگر از طریق این رویداد گشوده می‌شود.

وی افزود: در همین راستا برای نخستین بار برنامه فلوشیپ (کتابانه) به اجرا در آمده برنامه‌ای برای تقویت ارتباط ناشران ایرانی با بازارهای بین المللی کتاب که با استقبال بسیار خوبی مواجه شد.

افزایش ۲۵ درصدی یارانه کتاب

سرپرست معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: همزمان بخش تخصصی فناوری‌های نشر نیز برای نخستین بار راه اندازی شد تا عرصه‌ای برای معرفی نوآوری‌ها ابزارهای هوشمند و راهکارهای فناورانه در خدمت نشر فراهم آید. این بخش پیوندی میان سنت کتابت و افق‌های فناوری برقرار می‌سازد.

وی افزود: در حوزه حمایت از خرید کتاب با درک دشواری‌های معیشتی و برای حمایت از مصرف کنندگان فرهنگی یارانه خرید کتاب را ۲۵ درصد افزایش داده‌ایم این یارانه‌ها به صورت هدفمند و از طریق برهای الکترونیکی در اختیار گروه‌های مختلف قرار گرفته‌اند. معلمان دانش آموزان و خانواده‌ها در اولویت بهره‌مندی از این تسهیلات قرار داشته‌اند.

جوادی گفت: حضور اهالی فرهنگ، هنر و دانشگاه در نمایشگاه نه تنها فضای نمایشگاهی را پویاتر می‌کنند، بلکه گفتمان فرهنگی جامعه را عمق می‌بخشد. امسال برای این عزیزان فضاها و برنامه‌های ویژه‌ای در نظر گرفته‌ایم تا ضمن تکریم آنها، امکان بهره‌مندی بیشترشان از فضای نمایشگاه فراهم شود.

نمایشگاه کتاب پلتفرمی برای تعامل نشر و مخاطب

وی ادامه داد: در کنار فعالیت‌های فروش و عرضه کتاب امسال نزدیک به دو هزار درخواست نشست علمی و تخصصی به دبیرخانه نمایشگاه ارسال شده است. این آمار گواهی است بر نیاز جامعه ما به گفت‌وگو بازاندیشی و تعامل از این فرصت برای نقد تحلیل و شکل دادن به افق‌های فکری آینده بهره خواهیم گرفت.

رئیس سی و ششمین نمایشگاه کتاب تهران گفت: در این نمایشگاه صرفاً به دنبال تکرار تجربه‌های گذشته نبوده‌ایم؛ بلکه تلاش کرده‌ایم تا نمایشگاه را به پلتفرمی برای تعامل میان صنعت نشر و مخاطب، فناوری و جامعه فرهنگی ایران بدل کنیم با درک ضرورت بازنگری در سیاست‌های فرهنگی نمایشگاه کتاب فرصتی برای بازاندیشی در باب نسبت کتاب و جامعه نسبت دولت و صنعت نشر و نسبت فرهنگ و فناوری است.

مشکلات اقتصادی وقتی برای مطالعه مردم نمی‌گذارد

ابراهیم کریمی رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در آئین افتتاحیه سی و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران گفت: هرساله در اردیبهشت ماه بوی خوش کتاب به کمک گل‌های تازه بسته بهاری آمده و شهرمان را عطر آگین می‌کند. با گذشت ده‌ها سال از عمر نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به نظر می‌رسد بدون این نمایشگاه شهر ما چیزی کم دارد، با این حال در این سال‌ها کتاب حال و روز خوشی نداشته و ندارد، رقبای قدری به میدان آمده و آنچنان فکر و ذکر مردم را مشغول کرده‌اند که نقش کتاب در جامعه ما کمرنگ‌تر از گذشته شده است.

وی ادامه داد: این رقبای قدرتمند را بگذارید در کنار مشکلات اقتصادی سال‌های اخیر و چند شغله شدن بسیاری از مردم که کمتر وقتی برای مطالعه برای آنان می‌گذارد. نتیجه این می‌شود که با وجود توصیه‌های مکرر به کتابخوانی هیچ اتفاق مثبتی در این حوزه رخ نمی‌دهد که اگر می‌داد، متوسط تیراژ کتاب‌ها به ۲۰۰-۳۰۰ نسخه نمی‌رسید.

رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران گفت: از مشکلات پیش روی ناشران و کتابفروشان می‌توان به جمله کم شدن حجم نقدینگی در این حوزه به دلیل تورم بالا اشاره کرد. کتاب شاید تنها کالایی باشد که قابلیت تطبیق قیمت‌ها متناسب با تورم را ندارد.

وی افزود: در کشور ما مقاومت بدنه سازمان مالیاتی کشور در اجرای درست معافیت مالیاتی ناشران و کتابفروشان و الزام به ارائه دفاتر، ما خادمان کتاب را مجبور می‌کند تا بیش از مبالغ احتمالی، مالیات برای حسابداری هزینه کنیم. همچنین با وجود همراهی شورای شهر تهران در بحث کاربری فرهنگی تهدیدات گاه و بیگاه شهرداری‌های برخی مناطق مانع فعالیت همکاران ما شده است.

کریمی گفت: اخیراً کاهش معافیت حق بیمه سهم کارفرمایان مطابق قانون برنامه هفتم از ابتدای ۱۴۰۴، تأثیر جدی بر فعالیت‌های جامعه نشر و کتابفروشی می‌گذارد.

تکثیر غیرقانونی کتاب از مشکلات ناشران است

وی افزود: تکثیر غیرقانونی کتاب‌های پرفروش ناشران از دیگر مشکلاتمان به شمار می‌رود. بساط گستران سیستمی در خیابان‌ها و مبحث پدیده رو به رشد تولید کتاب‌های نازل و کم ارزش ما را با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند.

رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران گفت: سال‌هاست که در اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران شعاری سرلوحه کارهای ماست که ما از ادارات و سازمان‌های مختلف چیزی نمی‌خواهیم، تنها انتظار داریم که با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد تولید و عرضه کتاب از ما چیزی نگیرند.

وی ادامه داد: در سال‌های گذشته در چنین اوقاتی اکثراً دولتمردان محترم سخنان ما را می‌شنیدند و وعده حل و فصل مشکلات را می‌دادند، ولی متأسفانه پس از پایان نمایشگاه همه آنها به بوته فراموشی سپرده می‌شد.

کریمی گفت: می‌خواهم از شما مسئولان حاضر در این مراسم تقاضا کنم اجازه ندهید امسال هم در بر این پاشنه بچرخد و اگر صلاح می‌دانید دستور دهید، بلافاصله پس از پایان این نمایشگاه کارگروهی متشکل از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، وزارت اقتصاد و دارایی شورای شهر تهران، آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بالطبع اتحادیه ناشران و کتابفروشان تشکیل شود تا بتواند با ایجاد هماهنگی بین دوایر و سازمان‌های مختلف به حل و فصل مشکلات فوق‌الذکر پرداخته و امنیت شغلی لازم را برای ادامه کار ما ناشران و کتابفروشان فراهم آورد.