نمایشگاه کتاب تهران آغاز به کار کرد/ افتتاحیه با حضور رئیس مجلس و وزیر ارشاد

سی‌وششمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در مصلای امام خمینی (ره) از صبح امروز چهارشنبه، ۱۷ اردیبهشت‌ماه با شعار «برای ایران بخوانیم» آغاز شد و تا شنبه ۲۷ اردیبهشت‌ماه در دو بخش فیزیکی و مجازی به فعالیت خود ادامه خواهد داد.

نمایشگاه کتاب از ساعت ۱۰ صبح تا ساعت ۸ شب میزبان بازدیدکنندگان و علاقه‌مندان خواهد بود و در بخش مجازی نیز سامانه https://book.icfi.ir امکان خرید کتاب را در ۲۴ ساعت شبانه‌روز مهیا می‌کند.

یارانه اعتباری خرید کتاب (بُن کتاب) صرفا در بخش مجازی سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران قابل استفاده است و به‌ صورت «اعتبار خرید» به کد ملی متقاضیان اختصاص پیدا می‌کند.

امسال ۲۳۶۳ ناشر در نمایشگاه ثبت‌نام کرده‌اند که ۱۳۲۶ ناشر در بخش حضوری هستند و مجموع این ناشران در بخش مجازی، کتاب عرضه می‌کنند. ناشران در فضایی به وسعت ۷۵ هزار مترمربع در فضای مصلی جانمایی شده‌اند.

سی‌وششمین نمایشگاه کتاب تهران از بخش‌های کودک و نوجوان، ناشران عمومی، ناشران آموزشی، ناشران دانشگاهی، ناشران خارجی، ناشران دیجیتال و بخش بین‌الملل تشکیل شده است.

برخلاف دوره قبلی نمایشگاه کتاب، امسال کتابفروشان در نمایشگاه حضور ندارند، اما طبق اعلام سخنگوی نمایشگاه، امسال از روز ۲۸ اردیبهشت‌ماه به مدت پنج روز، امکان فروش به صورت جداگانه فقط برای کتابفروشان مهیا شده است و ضمن اختصاص یارانه‌ای جداگانه تا ۱۰ میلیارد تومان برای آن‌ها، فرصت خرید برای کسانی که یارانۀ خود را در نمایشگاه کتاب مصرف نکرده‌اند از کتابفروشان فراهم می‌شود.

پارکینگ مصلی محدودیت‌هایی را برای بازدیدکنندگان دارد. طبق اعلام پلیس راهور، تنها پارکینگ چهل‌سرا برای بازدیدکنندگان در نظر گرفته شده است، پس وسایل حمل‌ونقل عمومی، بهترین گزینه برای رفت‌وآمد به مصلای تهران هستند؛ دو ایستگاه مترو مصلای امام خمینی (ره) و ایستگاه شهید بهشتی در خطوط یک و سه نزدیک‌ترین ایستگاه‌ها به محل برگزاری نمایشگاه هستند که با توجه‌ به ترافیک سطح شهر، استفاده از مترو سریع‌ترین و مقرون‌ به‌صرفه‌ترین وسیله برای رسیدن به نمایشگاه است.

کشور «عراق» به عنوان میهمان ویژه این دوره از نمایشگاه کتاب انتخاب شده است که بنا بر اعلام مسئولان برگزاری نمایشگاه، حضورش با ۳۰ ناشر و چهره فرهنگی همراه خواهد بود.

امسال همزمان با نمایشگاه کتاب، نخستین فلوشیپ ادبی تهران نیز برگزار می‌شود.

مراسم افتتاحیه با حضور قالیباف و سید عباس صالحی

مراسم افتتاحیه نمایشگاه کتاب ساعت ۹:۳۰ امروز با حضور محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی و سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، احمد فکاک احمد وزیر فرهنگ و گردشگری عراق، محسن جوادی معاون فرهنگی وزارت ارشاد و رئیس سی و ششمین دوره نمایشگاه کتاب تهران و ابراهیم کریمی رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران برگزار شد.

محسن جوادی، رئیس سی و ششمین دوره نمایشگاه کتاب تهران طی سخنانی در این مراسم گفت: نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نه فقط ویترینی برای صنعت نشر، بلکه آیینه‌ای از دغدغه‌های فرهنگی، ظرفیت ملی و افق‌های فرهنگی است.

وی با اشاره حضور ناشران با بیش از ۱۷۸ هزار عنوان کتاب که حدود ۶۵ هزار عنوان آن چاپ اول است، گفت: چنین آماری نشان‌دهنده حیات و تحرک نشر ایران است. در شرایطی که بسیاری از صنایع با رکود مواجه هستند، نشر همچنان می‌کوشد حرف تو بزند.

رئیس نمایشگاه کتاب با بیان اینکه در بخش مجازی امکان دسترسی به ۱۳۵ هزار عنوان فراهم شده است، افزود: این موضوع دستاوردی کم‌نظیر در تاریخ نمایشگاه محسوب می‌شود، این گام نشانه‌ای از اهتمام ما به عدالت فرهنگی و فراهم کردن دسترسی عادلانه برای تمام هموطنان به ویژه در مناطق کم‌برخوردار است.

جوادی با اشاره به رویکرد این دوره در واگذاری امور به صنف، خاطرنشان کرد: این تغییر صرفا یک جابه‌جایی اداری نیست بلکه تمرینی در دموکراسی فرهنگی است؛ تلاشی برای تقویت مشارکت، مسئولیت‌پذیری و اعتمادسازی به بدنه نشر است.

معاون فرهنگی وزیر ارشاد در ادامه گفت: نگاه بین‌المللی نمایشگاه امسال پررنگ‌تر از گذشته است. حضور بیش از ۵۰ متقاضی خارجی برای دریافت غرفه، مشارکت ناشرانی از کشورهای مختلف و نیز حضور رسمی کشور عراق به عنوان مهمان ویژه نشان‌دهنده ظرفیت دیپلماسی فرهنگی نمایشگاه کتاب تهران است. بر این باوریم که فرهنگ می‌تواند بیش از هر ابزار دیگری درهای گفت‌وگو، همدلی و همکاری بین ملت‌ها را بگشاید. در همین راستا برای نخستین بار برنامه فلوشیپ (کتابانه) به اجرا درآمد.

جوادی اظهار کرد: در حوزه حمایت از خرید کتاب با درک دشواری معیشتی و برای حمایت از مصرف‌کنندگان فرهنگی، یارانه خرید کتاب را تا ۲۵ درصد افزایش داده‌ایم.

وی خاطرنشان کرد: ما در این نمایشگاه، صرفا دنبال تجربه‌های گذشته نبودیم؛ بلکه تلاش کردیم تا نمایشگاه را به پلتفرمی برای تعامل میان صنعت نشر، مخاطب، فناوری و جامعه فرهنگی ایران بدل کنیم. با درک ضرورت بازنگری در سیاست‌های فرهنگی، نمایشگاه کتاب فرصتی برای بازاندیشی در باب نسبت کتاب و جامعه، نسبت دولت و صنعت نشر و نسبت فرهنگ و فناوری است.

ابراهیم کریمی رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران نیز در این مراسم گفت: هرساله در اردیبهشت‌ماه بوی خوش کتاب شهرمان را عطرآگین می‌کند. با گذشت ده‌ها سال از عمر نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به نظر می‌رسد بدون این نمایشگاه، شهر ما چیزی کم دارد، با این حال در این سال‌ها کتاب حال و روز خوشی نداشته و ندارد. 

وی ادامه داد: رقبای قدری به میدان آمده‌اند و آنچنان فکر و ذکر مردم را مشغول کرده‌اند که نقش کتاب در جامعه ما کمرنگ‌تر از گذشته شده است. این رقبای قدر را در کنار مشکلات اقتصادی سال‌های اخیر و چندشغله شدن بسیاری از مردم که کمتر وقتی برای مطالعه برای کتاب می‌گذارد، بگذارید.

کریمی با بیان اینکه با وجود توصیه‌های مکرر به کتابخوانی هیچ اتفاق مثبتی در این حوزه رخ نمی‌دهد، افزود: اگر اتفاقی رخ می‌داد متوسط تیراز کتاب‌ها به دویست و سیصد نسخه نمی‌رسید.

وی در ادامه درباره مشکلات پیش روی ناشران و کتابفروشان توضیح داد: با کم شدن حجم نقدینگی در این حوزه به دلیل تورم بالا، کتاب شاید تنها کالایی باشد که قابلیت تطبیق قیمت‌ها متناسب با تورم را ندارد.

رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با اشاره به مسئله مالیات افزود: مقاومت بدنه سازمان مالیاتی کشور در اجرای درست معافیت مالیاتی ناشران و کتابفروشان و الزام به ارائه به دفاتر، ما خادمان کتاب را مجبور می‌کند تا بیش از مبالغ احتمالی، مالیات برای حسابداری هزینه کنیم. همچنین با وجود همراهی شورای شهر تهران در بحث کاربری فرهنگی، تهدیدات گاه و بیگاه شهرداری‌های برخی مناطق، مانع فعالیت همکاران ما شده است.

وی گفت: اخیراً کاهش معافیت حق بیمه سهم کارفرمایان مطابق قانون برنامه هفتم از ابتدای ١٤٠٤، تاثیر جدی بر فعالیت‌های جامعه نشر و کتابفروشی می‌گذارد. تکثیر غیرقانونی کتاب‌های پرفروش ناشران، بساط‌گستران سیستمی در خیابان‌ها و مبحث جامع پدیده رو به رشد تولید کتاب‌های نازل و کم‌ارزش از دیگر چالش‌های ماست.

کریمی در ادامه بیان کرد: سال‌هاست که در اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران شعاری سرلوحه کارهای ماست که ما از ادارات و سازمان‌های مختلف چیزی نمی‌خواهیم و تنها انتظار داریم که با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد تولید و عرضه کتاب از ما چیزی نگیرند.

رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران خطاب به رئیس مجلس و وزیر ارشاد گفت: جناب آقای قالیباف و جناب آقای صالحی در سال‌های گذشته در چنین اوقاتی اکثراً دولتمردان محترم سخنان ما را می‌شنیدند و وعده حل و فصل مشکلات را می‌دادند، ولی متاسفانه پس از پایان نمایشگاه همه آنها به بوته فراموشی سپرده می‌شد. 

وی بیان کرد: از شما می‌خواهم تقاضا کنم اجازه ندهید امسال هم در بر این پاشنه بچرخد و اگر صلاح می‌دانید دستور دهید بلافاصله پس از پایان این نمایشگاه کارگروهی متشکل از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، وزارت اقتصاد و دارایی، شورای شهر تهران، آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اتحادیه ناشران و کتابفروشان تشکیل شود تا بتواند با ایجاد هماهنگی بین دوایر و سازمان‌های مختلف به حل و فصل مشکلات فوق الذکر پرداخته و امنیت شغلی لازم را برای ادامه کار ما ناشران و کتابفروشان فراهم آورد.

همچنین احمد فکاک احمد وزیر فرهنگ و گردشگری عراق در سخنانی گفت: نویسنده‌ها نمی‌میرند و از دنیا نمی‌روند. آن‌ها وجدان بیدار بشری هستند که با فکر و اندیشه برای ملت‌ها می‌نویسند.

وی با بیان اینکه اگر نویسنده‌ها نبودند جهان از بین می‌رفت، ما در خیالات زندگی می‌کردیم و اغنیا و ثروتمندان عزل می‌شدند، افزود: نویسندگان زندگی شرافتمندانه را تاسیس کردند. زندگی بهتری به بشریت دادند، آن‌ها یاد دادند که می‌شود با صلح و صفا زندگی کرد.

به گفته احمد فکاک احمد، در نمایشگاه‌های کتاب نباید تمرکز روی کتاب باشد، بلکه باید روی اندیشه نویسنده کتاب متمرکز شد. نویسنده‌ها زنده هستند و از طریق خواندن نوشته‌های آن‌ها، با آن‌ها صحبت می‌کنیم. شعرهای آن‌ها را می‌خوانیم، حفظ می‌کنیم و به شکل ترانه درمی‌آوریم.

وزیر فرهنگ و گردشگری عراق بیان کرد: کتاب‌های نفیسی مانند آثار ابن سینا، شمس تبریزی و مولانا در شرق جهان نوشته و در دانشگاه‌های غرب تدریس می‌شود. کتابخانه‌های جهان از دستاوردها و نوشته‌های شرقی‌ها استفاده می‌کنند.

وی در پایان ضمن تشکر از سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران، دوستان و همکاران ایرانی و انتشاراتی‌ها و اصحاب نشر گفت: فروشنده‌های کتاب و صاحبان انتشاراتی‌ها تجار کتاب نیستند بلکه آن‌ها اندیشه‌ها را به جوامع بشری منتقل می‌کنند.

سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با خیر مقدم به حاضران گفت: درباره جایگاه کتاب حرف‌های زیاد و دقیقی گفته شده، اما یکی از تعبیرات دقیق و کوتاه برای مقام معظم رهبری است که می‌گویند: «کتاب مبدا و عصاره تمدن‌سازی است»؛ این تعبیر کوتاه دقیق‌ترین و گویاترین تعبیر درباره کتاب است.

وی با اشاره به تمدن‌های مختلف و آثار مکتوب این تمدن‌ها، گفت: اگر به تمدن‌های مختلف بشری نگاه کنیم، کاملا صدق این مطلب، مکشوف است. تمدن‌های هند، چین و یونان بر بستر کتاب حرکت کرده و جلو آمده‌اند. روح تمدن کتاب بوده است.

صالحی در ادامه گفت: تمدن اسلامی با قرآن حرکت جامعه‌سازی را آغاز کرد؛ مسجد و کتابخانه دو بال تمدن‌سازی بوده و تمدن اسلامی بر این دو بال حرکت کرده است. در ایران پس از اسلام، کتاب نقش محوری بسیاری داشته که اگر چنین نبود، شاهنامه خلق نمی‌شد. شاهنامه این قدرت را داد تا ایرانیان هم مزیت‌های دین اسلام را حفظ کنند و هم به تاریخ کهن اقتدا کنند، اگر شاهنامه خلق نمی‌شد ما در گیرودار اختلاف بین ایران قبل از اسلام و پس از اسلام می‌ماندیم.

وی افزود: تمدن‌ها هم کالبد دارند و هم جانی به حوزه کتاب وصل است. اینکه تمدن شکل بگیرد و توسعه پیدا کند، جز با کتاب میسر نیست. نگاه به کتاب نباید نگاهی صرفا به قالب باشد؛ بلکه نگاه باید به تفکر منسجم باشد. تفکر فست‌فودی و لحظه‌ای، عملا تفکر نیست. اگر کشور و جامعه‌ای می‌خواهد بماند و حذف نشود، باید در اندیشه و دغدغه کتاب باشد. کسانی که دغدغه توسعه اجتماعی دارند، دغدغه کتاب دارند. کتاب صرفا نباید دغدغه وزارت فرهنگ و نشر باشد بلکه باید دغدغه اجتماعی و توسعه اجتماعی باشد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطرنشان کرد: نمایشگاه فرصتی برای بیان دغدغه این حوزه است. نمایشگاه کتاب تهران غیر از اینکه به اقتصاد نشر کمک می‌کند و کارنامه سالانه را نشان می‌دهد، یک باشگاه بزرگ اجتماعی ایران است و ما به باشگاه بزرگ اجتماعی نیاز داریم و باید باشگاه جدید خلق کنیم. در ایران به همبستگی و هم‌افزایی نیاز داریم. هرقدر باهم بودن را بیشتر نشان دهیم، پیشرفت را هموارتر می‌کنیم. نمایشگاه فرصتی اجتماعی برای مردم ایران است. 

صالحی در پایان با اشاره به شعار نمایشگاه «بخوانیم برای ایران» گفت: این شعار در ادامه همان کلام قابل توجه رهبر ایران است. اگر توسعه ایران را می‌خواهیم، اگر آینده ایران را می‌خواهیم و اگر پیشرفت ایران را می‌خواهیم و اگر ناکام گذاشتن دشمنان را می‌خواهیم، به کتاب بیشتر فکر کنیم و برای توسعه و اعتلای فرهنگ ایران تلاش کنیم.