در این همایش، احمد واعظی ذاکر اهلبیت (ع) با موضوع «ویژگیهای اجرای حماسی و جایگاه حماسه در سیره مداحان و پیرغلامان»، علیرضا دلبریان راوی دفاع مقدس با موضوع «حماسه و عزت در سیره شهدا»، ولی الله کلامی و مهدی رسولی ذاکران اهلبیت (ع) با موضوع «جلوههای حماسه در اشعار حسینی»، مهدی فضائلی عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب با موضوع «ایران قوی، الزامات و بایستهها و نقش ستایشگران»، حجتالاسلام استاد محمدکاظم راشد یزدی با موضوع بیان مضامین اخلاق، ابوذر بیوکافی و اکبر شیخی با موضوع «استفاده از ظرفیت اشعار کلاسیک در قالب نوحه خوانی» و حجتالاسلام محمد میرزامحمدی با موضوع «جلوههای حماسه حسینی در مقتل حسینی» مطالبی بیان کردند.
همچنین «کارگاه صدا در مداحی» با حضور محمد هادی وحید دستجردی و «کارگاه نغمهپردازی» با حضور اکبر شیخی، یوسف رحیمی و سید علی اکبر حسینپور برگزار شد.
تشرف دسته جمعی ستایشگران به آستان امام هشتم یکی از برنامههای جنبی این همایش بود که با مداحی ولی الله کلامی، مهدی رسولی، سعید کرمعلی، مصطفی مروانی، محسن محمدی پناه، مهدی ترکاشوند و مهدی تدینی در ایوان مقصوره مسجد گوهر شاد انجام شد.
رونمایی از یادنامه و مستند «آقای شمس» و پویش «نشان حبیب» و کتاب نینواخانی از دیگر برنامههای این همایش بود.
اختتامیه همایش با مراسم یادبود رئیس جمهور شهید و روضه خوانی و با سخنرانی محمد مهدی مجاهد (معاون هماهنگی، پیگیریهای ویژه و خدمات مدیریت دفتر رئیس جمهور شهید رئیسی) و روضهخوانی حاج علی ملائکه وحضور خادمین حرم امام رضا (ع) به پایان رسید.
چهار هجمه دشمن علیه مداحان
در این مراسم اکبر شیخی -نوحهسرا و ستایشگر اهلبیت (ع) – در سخنانی با موضوع «استفاده از ظرفیت اشعار کلاسیک در قالب نوحهخوانی» گفت: باید تمرین کنیم تا بتوانیم همه ما یک سخن واحد را بر زبان بیاوریم و بتوانیم در جامعه تاثیرگذار باشیم و بتوانیم مصداقی از جهاد تبیین در جامعه باشیم.
این نوحهسرا در ادامه سخنان خود گفت: دشمن از چهار طریق به جامعه مداحان و ذاکران اهلبیت (ع) حمله کرده و آنها را مورد هجوم قرار میدهد که ما معمولاً نسبت به دو گونه از آن آگاهی داریم و دو گونه دیگر را نه تنها به درستی نمیشناسیم، بلکه حتی گاه در پازل فعالیت دشمن هم قرار میگیریم.
شیخی افزود: اولین برنامه دشمن برای مداحان ترور مستقیم اعم از فیزیکی یا شخصیتی است. این که یکباره یک شایعه درباره فلان ذاکر اهلبیت (ع) فراگیر میشود. در دومین نوع حمله از طراحی سناریو کمک میگیرد و با کنار هم گذاشتن چند اتفاق درست و واقعی، یک موضوع غلط را القا میکند. ما غالباً درباره این ۲ نوع حمله، واکنشها و برنامههایی داریم.
وی خاطرنشان کرد: در سومین و چهارمین مدل حمله، دشمن سراغ طراحی سیستم و طراحی فرهنگ میرود. مثلا مداح را به گونهای در یک جریان قرار میدهد که خود او هم نمیداند که در جریان دشمن بازی میکند. مثلاً این که او را در جریان تولید محتوایی قرار میدهد که متناسب با فرهنگ اهلبیت (ع) نیست. در این ۲ گونه حمله گاه خود ما هم متوجه نمیشویم که در مسیر برنامه دشمن قرار گرفتهایم و باید مراقب اینگونه رفتار باشیم.
ذات کار یک ذاکر اهلبیت (ع) جهاد تبیین است
احمد واعظی -ستایشگر اهل بیت (ع) و رئیس کانون مداحان کشو- با اشاره به ارتباط میان حماسه و ذکر اهلبیت (ع) گفت: فضای شعر و حماسه سرایی از دیرباز در بین اهالی شعر وجود داشته و شکل ویژه آن هم رجزخوانی بوده است. رجزخوانی هم کارکردهای متفاوتی دارد. در رجزخوانی، از ابراز حسب و نسب و معرفی رجز خوان و انتساب او به عشیره و خاندانش صورت میگیرد. از سوی دیگر، فضاهای تشبیهی نیز در آن وجود دارد که میخواهد در دل طرف مقابل ترس و واهمه ایجاد کند.
واعظی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر، رجزخوانی کاربرد اعتقادی و عقیدتی هم دارد. مثلاً در رجزخوانی اصحاب سید الشهدا (ع) داریم که «انی علی دین حسین و حسن» یا «انی علی دین علی و حسن» و یا «امیری حسین و نعم الامیر». همچنین رجزخوانی عقیده ناپاک دشمن و بدیهای او را نیز معرفی میکند. در شعر ما و حتی شعرهایی که در حوزه شعر حماسی هم تعریف نشده، باز هم حماسه وجود دارد. اشعاری که هم بار عاطفی و هم بار حماسی دارد، میتواند در شرایط مختلف و به شیوههای مختلف خوانده شود.
این ذاکر اهلبیت (ع) در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: ذات کار یک ذاکر اهلبیت (ع) جهاد تبیین است و آن «جهاد» در همه «جهات» است. جهاد فقط جنگ نظامی نیست. جهاد در همه حوزهها است و این نکته مورد اشاره رهبر انقلاب اسلامی نیز بوده است. شعر پارسی در حقیقت شعر پارسایی است و وقتی در حوزه شعر آیینی قرار میگیرد، جلوه بیشتری پیدا میکند.
اسلامی که امامت ندارد، اسلام آمریکایی است
حجتالاسلام محمد میرزامحمدی- واعظ و ستایشگر اهل بیت (ع) – در سخنانی با موضوع «جلوههای حماسه حسینی» گفت: تکتک ما پرچمدار احیای امر ائمه معصومین (ع) در قالب برگزاری مجالس اهلبیت (ع) هستیم. بر اساس روایت نبوی (ص) اگر امام (ع) در جامعه اسلامی حاکم شود، همه امت لباس عزت بر تن میکنند.
میرزامحمدی خاطرنشان کرد: ولایت فقیه ادامه همان نظریه پیامبر در امامت امت اسلامی است و دشمنی تمدن غرب با جمهوری اسلامی نیز بر سر همین است. دشمن نمیخواهد امت اسلامی عزیز باشد. اسلامی که امامت ندارد، همان است که امام (ره) از آن به اسلام آمریکایی تعبیر میکرد.
وی تاکید کرد: امامت مایه عزت دین و اسلام است و ما میخواهیم رسانه چنین امامی باشیم. لذا شعر، روضه، سکنات و تربیت ما باید در لباس عزت باشد. افرادی مانند حاج قاسم نیز تربیتیافته این مکتب هستند که دنیا را تکان میدهند. بدانیم برای چه کسی ستایشگری میکنیم. کربلا نمایشگاهی از عزت و اقتدار و عاطفه و احساس در کنار یکدیگر است. عاطفه جزو مسلمات روضه بر اهلبیت (ع) است. اما ذاکر اهلبیت (ع) باید متوجه این موضوع باشد و استفاده از عنصر عاطفه نباید منجر به ترسیم ذلیلانه از اهلبیت (ع) شود.
وی تاکید کرد: زبان حال باید بیانگر عزت باشد. بیان مظلومیت معادل نشان دادن جلوه بدبختی نیست. مظلومیت معصومین (ع) در کنار عزت و اقتدار بوده است. روضهخوانی عمل عبادی است و قصد قربت میخواهد. ذاکران اهلبیت (ع) باید امامشناسی بخوانند و بدانند. روضهخوان باید ادب و حیا نسبت به اهلبیت (ع) را مراعات کند.
شغل خود را مداحی قرار ندهید
حجت الاسلام محمدکاظم راشد یزدی- استاد اخلاق و از وعاظ و خطبای کشور- با اشاره به این که مرکز شیعه اثنی عشری مشهد است، خاطرنشان کرد: شیعه اثنی عشری از امام رضا (ع) شروع میشود. تا قبل از زمان امام رضا (ع) بردن اسم «امام» ممنوع بود. واژه «امام» را امام رضا (ع) در کنار خلیفه عباسی و با حضور علمای مذاهب عنوان و اثبات کردند. بعد از امام رضا (ع) نیز آنقدر مسئله امام، امامت و ولایت روشن شد که دیگر انشعابی در شیعه دیده نمشود. همه انشعابات شیعه، قبل از امام رضا (ع) بوده است.
راشد یزدی در ادامه گفت: افتخاری هم که نصیب مداحان شده، افتخار ولایت است و هیچ یک از شعب شیعه، افتخار داشتن چنین گروهی را ندارد. فقط شیعه اثنیعشری است که چنین ویژگی دارد. این از انحصارات و ویژگیهای شما مداحان است و نقشی که ایفا میکنید، بسیار ارزنده است.
درجه غلامی اهلبیت (ع) را اول به مداحان میدهند
این استاد اخلاق در بخش دیگری از سخنان خود گفت: اگر درجه غلامی را به ارادتمندان اهلبیت (ع) بدهند، اولویت اول شما هستید و اگر ما لیاقت داشته باشیم، بعد از شما هستیم. شما روح مردم را تلطیف میکنید. معنای ولایت هم عشق و مهر و محبت است. مداح روح را قابل پذیرش میکند و بنیه انفعالی مردم را بالا میبرد. بعد از آن ما برای مردم حدیث میخوانیم. این نعمت را قدر بدانید و کار خود را درست انجام دهید.
راشد یزدی خاطرنشان کرد: خدا ۳ مسئله را در قرآن مورد تاکید قرار داده است. خدا فرموده بسیار دعا کنید، برای آن که میخواهد آن را مستجاب کند. هیچ دعایی رد نمیشود. دوم این که خدا فرموده استغفار کنید. برای این که میخواهد بیامرزد. سومین تاکید خدا شکر کردن است، برای این که میخواهد نعمت را زیاد کند. از جمله نعمتهایی که خدا به شما داده، صدای خوش است. این را باید قدر بدانید. بر اساس روایت نبوی، خداوند هیچ پیغمبری را نفرستاد، مگر آن که هم زیبا و هم خوش صوت بود.
راشد یزدی در بخش دیگری از سخنان خود باتاکید بر خواندن اشعار خوب و مناسب توسط مداحان گفت: شما افرادی هستید که باید با حفظ کردن و خواندن، از اشعار خوب پاسداری کنید. ضمن آن که باید شعر را درست بفهمید و بعد آن را برای دیگران بخوانید. شما به اصل شعر هم اعتبار میدهید. باید شعر را خوب و درست بخوانید و شعر ارزندهای بخوانید که ارزش آن از بین نرود.
راشد یزدی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: شغل خود را مداحی قرار ندهید، هر چند که کار ارزندهای است. در ازای آن پول ملاک نباشد. درغیر این صورت، مداحی «ارج» دارد، ولی «اجر» ندارد. شما مکمل و متمم روحانی هستید. اجر شما را خداوند میدهد و اجر مهم شما استغنا و بینیازی نسل است. آبرومندی و اکرام نسل است. این مزد کسی است که مومن باشد و کار او برای خدا باشد. مداحی را شغل قرار ندهید. آن را به عنوان افتخار الهی بپذیرید، ولی به عنوان اعتبار مردمی نپذیرید.
فراتر از حنجره، اندیشه مداح روی مخاطب اثرگذار است
رحیم آبفروش دبیر جامعه ایمانی مشعر، اظهار کرد: گاهی اگر حواسمان نباشد، با هیأت «بلاگری» میکنیم. حال آن که قرار است با هیأت زندگی کنیم. میان این دو، تفاوت زیادی وجود دارد. هیأت را نباید بازی بگیریم. باید هیأت را جدی بگیریم. با هیأت عشق بازی کنیم، نه این که با هیأت بازی کنیم.
وی تاکید کرد: اگر حواس ما به این جهت ماجرا باشد، در این صورت مأموریت خود را در جایگاهی که ایستادهایم، هر لحظه بازبینی میکنیم. این که چرا باید به ستایشگری بپردازیم و ستایشگری، بالاترین مقامی است که میتوان ارزشهای والای انسانیت را با آن فریاد کرد. به همین جهت است که امام جامعه، مأموریتهای سنگین، استثنایی و انحصاری بر دوش ستایشگران گذاشته است.
آبفروش خاطرنشان کرد: این حنجره مداح نیست که ارزش دارد. آن چیزی که مداح را مداح میکند، عقلانیت و اندیشه او است که با عاطفه و عشق آمیخته شده و معجونی را عرضه میکند که مخاطب مسحور آن میشود. مداح در این جایگاه تبدیل به مربی و معلم و همچنین الگوی جامعه میشود.
وی تاکید کرد: شأن مداح این نیست که به هنرمند تبدیل شود. هر چند هنر مداحی، هنر ترکیبی پیچیدهای است که هیچ کجای دیگر یافت نمیشود. اما مداح متوقف در این مقام باقی نمیماند و از این مرحله عبور کرده و جایگاه والاتری برای خود دیده است. فراتر از حنجره مداح، اندیشه او است که بر جانها و دلها اثر میگذارد.
فرهنگ شهدا و دفاع مقدس گرهگشای مشکلات امروز است
علیرضا دلبریان – راوی خراسانی دفاع مقدس- در سخنانی با موضوع «حماسه و عزت در سیره شهدا» گفت: هر چه از کربلا گفتهاند، ما در دوران دفاع مقدس دیدهایم. وداعهای شب عاشورا، غربت سیدالشهدا (ع)، شهادتهای مظلومانه، لبهای تشنه را ما دیدهایم.
وی افزود: بچههایی را دیدیم که مافوق اخلاص بودند و با هیچ قلمی نمیتوان آن را وصف کرد و رمز موفقیتهای ما همین بود. ما امدادهای الهی را در سایه ایمان و باور الهی دیدیم.
دلبریان با تاکید بر این که در روایت واقعه عاشورا و مصائب اهلبیت (ع) مستمع را نباید در ماورا نگه نداریم از زمین برای او بگوییم، خاطرنشان کرد: شهدا در همین زمانه نیز دیگران را به خود ترجیح میدادند. آن فرهنگ اگر باقی میماند، خیلی از گرههای امروز باز میشد.
وی افزود: آنها رفتند که هدف زمین نماند و در زمان شهادت به جای درد و ناله از جراحتی که به آنها رسیده بود، میپرسیدند به وظیفه عمل کردیم یا نه.
این راوی دفاع مقدس در ادامه گفت: این که شهدا چگونه به این درجه از ایمان رسیدند، به خاطر آن بود که تمرین کردند و روح خود را آماده کردند. از تعلقات دنیا دل بریدند. برای کارهای سخت از یکدیگر سبقت میگرفتند و در صف رفاهیات آخرین نفر بودند.
مذاکره با آمریکا به معنای دست کشیدن از استکبارستیزی نیست
در ادامه مهدی فضائلی- سخنگوی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب- گفت: اگر جمهوری اسلامی مذاکرات را نمیپذیرفت و میگفت نه به صورت مستقیم و نه غیرمستقیم به هیچ وجه مذاکره نمیکنیم و باب مذاکره بسته میشد، در صورتی که دشمن حماقت میکرد و هجمه نظامی صورت میگرفت، همه دنیا به ترامپ حق میدادند. بهانه خوبی به دست دنیا میدادیم که او خواست مذاکره کند و جمهوری اسلامی کلا راه را بست. اینها اتفاقات مهمی است که به سادگی نباید از کنار آن گذشت.
وی ادامه داد: افکار عمومی دنیا هم حق را به ترامپ میداد. حتی در داخل کشور هم این سوال مواجه میشدیم و برای بخش زیادی از جامعه سوال پیش میآمد که شاید میتوانستیم راهی پیدا کنیم که مانع آنها میشد.
فضائلی تاکید کرد: پذیرش مذاکرات غیرمستقیم، هوشمندانهترین تدبیری بود که به کار گرفته شد. ما به همه دنیا اعلام کردیم که طرف مقابل خود را قبول نداریم و به او اعتماد نداریم و با او به صورت غیرمستقیم مذاکره میکنیم. این رفتار نظام عزتمندانه و مقتدرانه بود. موضوع مذاکرات هم به بحث هستهای محدود شد.
سخنگوی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب تصریح کرد: فراموش نکنیم همین ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود، ۱۲ موضوع برای جمهوری اسلامی گذاشته بود که هستهای فقط یکی از آنها بود. اما الآن پذیرفته است که فقط در موضوع هستهای مذاکره کند. موضوع غیرمستقیم بودن هم برای آنها نقطه ضعفی بوده است.
فضائلی خاطرنشان کرد: معنای موضوع، این نیست که نظام اسلامی از مبارزه با استکبار دست برداشته است. مواضع و نگاهها به دشمن و مقابله با نفاق، شرک و بیدینی عوض نشده است. استکبارستیزی یکی از راهبردهای نظام جمهوری اسلامی است.
وی افزود: نظام اسلامی اگر بخواهد اهداف بلند خود را محقق کند، نیازمند جریان داشتن است، یعنی باید بماند تا این اهداف را محقق کند. بماند تا قوی شود و مشکلات خود را حل کند و در آینده در صحنه جهانی آرمانهای خود را محقق کند.
اگر جبهه مقاومت بخواهد باشد، باید مستظهر به دولت مقاومت باشد
فضائلی خاطرنشان کرد: اولویت رهبری، نظام جمهوری اسلامی است. رهبر انقلاب اسلامی چند سال پیش فرمودند ما یک دولت مقاومت و یک جبهه مقاومت داریم. دولت مقاومت، دولت جمهوری اسلامی است و اگر جبهه مقاومت بخواهد باشد، باید مستظهر به دولت مقاومت باشد. اگر دولت مقاومت وجود نداشته باشد، آنها هم نیستند.
سخنگوی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب گفت: این به بیان دیگری در وصیتنامه شهید حاج قاسم سلیمانی نیز آمده که حرم، جمهوری اسلامی است. اگر این حرم نباشد، بقیه حرمهای اهلبیت (ع) نیز با تهدید مواجه میشوند.
وی تاکید کرد: همه ما باید درتقویت و کاهش مشکلات و ایجاد امید و تقویت ایمان در جامعه دست به دست دهیم تا این حرم و این دولت مقاومت بماند و معنای آن، این سخن نیست که نظریه مقاومت و استکبارستیزی را کنار گذاشته باشیم.
اولویت در هیأتداری با عالم دین است و بعد مداح
مهدی رسولی- ستایشگر اهلبیت (ع) – در بیان شاخصههای یک مداح و ذاکر اهلبیت (ع) گفت: ذاکر اهلبیت (ع) باید به شعر خوب مسلط باشد. صدای پرقدرت داشته باشد. به روایات اهلبیت (ع) مسلط باشد و از سوی دیگر، روانشناسی جلسه هم داشته باشد و مردمدار باشد. ذاکر اهلبیت (ع) نیاز به کسب تخصص در کار و همچنین کار تشکیلاتی نیز دارد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع مدیریت در جلسات مذهبی اشاره کرد و خاطرنشان کرد: اولویت در تشکیلات هیأت با عالم دین است، مگر آن که آن عالم توانایی مدیریت را نداشته باشد و پس از اوست که این وظیفه متوجه مداح میشود. اگر مداح هم شاخصه مدیریتی نداشته باشد، بهتر آن است که میاندار یا هرکس که این توانایی در او است، عهده دار این مسئولیت شود.
رسولی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به برقراری توازن میان جلسات خانگی و جلسات بزرگ گفت: به همان میزان که به برگزاری مجالس و جلسات خانگی و محافل کوچک ذکر اهلبیت (ع) احتیاج داریم، به هیأتهای بزرگ هم نیاز داریم و باید بین این دو توازن برقرار کنیم.
این مداح اهل بیت (ع) گفت: نباید هر یک از این مدل جلسات را به خاطر دیگری تعطیل کنیم و هر کدام از آنها، کارکرد خودشان را دارد.
مداحان باید شعر و ادبیات فارسی را بشناسند
ابوذر بیوکافی -ستایشگر اهلبیت (ع) – در سخنانی با موضوع «استفاده از ظرفیت اشعار کلاسیک در قالب نوحهخوانی» گفت: ذاکران اهلبیت (ع) میتوانند بنا به موقعیت ۴ نوع اجرا داشته باشند: طنازانه بخوانند، طربناک بخوانند، مهیب بخوانند و یا این که متحیرکننده بخوانند. شاعران گذشته و معاصر هم در این زمینه گنجینهای بزرگ را به یادگار گذاشتهاند و باید از ظرفیت ادبیات در آن به درستی استفاده شود. باید اوزان شعر فارسی را به درستی بشناسیم تا بتوانیم به درستی از آن استفاده کنیم.
بیوکافی خاطرنشان کرد: شاعر در برخی موارد در کنار صنایع ادبی، مضمون و تصویر را نیز به خوبی خلق کرده است. گاه اصلا نیاز نیست شعر دیگری هم در کنار این اشعار خوانده شود و خود این اشعار همه چیز همراه خود دارند. با بازشناخت اوزان، دستگاه بهتری هم برای اجرا میتوان انتخاب کرد و باید در کنار شناخت شعر، اوزان شعر را هم شناخت و از آن بهره برد. بار زیادی از شور جلسات را از همین طریق میتوان به وجود آورد.
انتهای پیام/
source