واقعیت در لفافه معنویت

محبی | شهرآرانیوز؛ ناامیدی، ترس، غم، خشونت، جنگ و بسیاری مضامین دیگر، همگی، در زمره مفاهیم حساسی قرار می‌گیرند که توضیح مفهوم آن‌ها برای کودکان در قالب روایت و قصه چهارچوب‌ها و ظرایف مخصوص به خودش را دارد. هرچند این اصل کلی را در بیان تمام مفاهیم برای مخاطبان کم سن و سال باید در نظر داشت، به نظر می‌رسد که نوشتن و گفتن از اتفاقات خشونت آمیز و وضعیت‌هایی بحرانی،  چون جنگ وسواس بیشتری می‌طلبد. اما وسواس در چه زمینه‌ای و با رعایت چه نکاتی؟

ما این سؤال را، یعنی همین را که چنین مضامینی را با چه لحن و چه کلامی باید برای کودکان نقل کرد، از منیره هاشمی، یکی از نویسندگان حوزه کودک و نوجوان شهرمان، در میان گذاشتیم. او معتقد است که چنین مضامینی را باید در لفافه‌ای از امیدواری و آگاهی و معنویت پیچید و بعد عرضه کرد، کاری که -باز هم به قول او- البته بسیار سخت است و بسیار ساده. شرح کامل صحبت‌های این نویسنده را می‌توانید در ادامه بخوانید.

حساب شده، آرام، امیدوار

هرچقدر سن وسال مخاطب کمتر باشد، باید در القای مفاهیمی مانند ترس و مضامین نگران کننده محتاطانه‌تر عمل کرد. درواقع، نباید این مفاهیم را وارد دنیای داستان بچه‌ها کنیم؛ تا حد امکان، باید از مفاهیم امیدوارکننده‌ای مثل استقامت، شجاعت، مقاومت و روحیه میهن پرستی به آن‌ها بگوییم. اگر قرار است از مفاهیم صریح تری مثل آسیب‌های جنگ سخن بگوییم و بنویسیم، باید بسیار حساب شده و آرام باشد، مخصوصا اگر در لحظه درگیر این قضیه باشیم و در موقعیت کنونی با این اتفاقات روبه رو باشیم. مهم است این انتقال مفاهیم طوری صورت بگیرد که بچه‌ها نترسند و در عین حال تا حدودی از وضعیت موجود آگاه شوند.

کاری است سهل و ممتنع، هم سخت است و هم آسان، مخصوصا برای بچه‌هایی که سن کمتری دارند. هر کلمه باری دارد؛ باید از بیان کلمه‌هایی که در آن‌ها خشونت وجود دارد و ترس را به بچه‌ها القا می‌کنند خودداری شود. واقعیت باید در لفافه امیدواری گفته شود؛ مثلا، به بچه‌ها بگوییم درست است که این شرایط وجود دارد و این اتفاق رخ داده است، اما ما باید امیدوار باشیم، چون کشور ما سربازانی دارد که همیشه مواظب ما هستند. 

در قدم بعد، باید بحث معنویت را پررنگ کنیم: باید بگوییم ما خدا را داریم و نیروی خدا بالاتر و قوی‌تر از هر قدرت دیگری است. ذکر‌ها و دعا‌هایی را که ساده ترند هم می‌توانیم به آن‌ها یاد بدهیم. به هر حال، بچه‌ها از این طرف و آن طرف خبر‌هایی می‌شنوند، تلویزیون روشن است و پدرمادر‌ها صحبت می‌کنند. پررنگ کردن معنویت در چنین شرایطی به بچه‌ها آرامش درونی می‌دهد. این قبیل مفاهیم را هم می‌توانیم در داستان هایمان بیاوریم. 

جز این، باید نقش سربازان وطن و نیرو‌های نظامی را پررنگ کنیم تا بچه‌ها بدانند هستند کسانی که مواظب ما هستند، و بیاموزند که ما هم باید مثل آن‌ها قوی باشیم. در کنار روایت قصه ها، می‌توانیم از ابزار‌های دیگری مثل نقاشی و تصویرگری و حتی واردکردن بازی‌ها و اسباب بازی‌ها به داستان هم استفاده کنیم تا موضوع و مفهوم موردنظر بهتر برای بچه‌ها جا بیفتد.