گروه علوم دامی دانشگاه تهران با ایجاد طرح یک نژاد ترکیبی گوسفند چند قلوزا و بی‌دنبه برای جلوگیری از واردات بی‌رویه گوشت قرمز و تأمین نیاز داخلی به محصولات پروتئینی به‌عنوان هدف اصلی قطب علمی ارائه، تصویب و با همکاری مرکز اصلاح نژاد اجرا شد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، استاد ژنتیک و اصلاح نژاد گروه علوم دامی دانشگاه تهران گفت: در صورت تأمین اعتبار و انجام حمایت‌های لازم از طرح ایجاد یک نژاد ترکیبی گوسفند چند قلوزا و بی‌دنبه، امکان معرفی حداقل یک نژاد جدید پربازده گوسفند سازگار و با کیفیت گوشت شبیه به نژاد‌های بومی، برای پرورش در سامانه‌های غیر مرتعی با عملکرد هر میش ۲.۵ برابر میش‌های بومی وجود دارد.
در دنیای امروز ایجاد نژاد‌های ترکیبی (سنتز نژاد) در دام برای پاسخ دادن به نیاز سامانه‌های پرورشی و بازار بسیار استفاده شده است. به طوری‌که تاکنون بیش از ۴۰۰ نژاد ترکیبی گوسفند در دنیا ایجاد شده است.
در گروه علوم دامی دانشگاه تهران هم طرح «ایجاد یک نژاد ترکیبی گوسفند چند قلوزا و بی‌دنبه» برای جلوگیری از واردات بی‌رویه گوشت قرمز و تأمین نیاز داخلی به محصولات پروتئینی به‌عنوان هدف اصلی قطب علمی ارائه، تصویب و با همکاری مرکز اصلاح نژاد اجرا شد.
این طرح، عملکردی برابر با اهداف از پیش تعیین‌شده داشت و پس از دسترسی به اهداف اولیه و اثبات این‌که این ترکیب نژادی ایجادشده می‌تواند به یک نژاد دارای عملکرد مناسب و اقتصادی منجر شود، مقرر شد تا با تأمین اعتبار لازم این طرح به شکل کامل اجرا شود، اما به‌علت تأمین نشدن منابع مالی مورد نیاز از حدود ۵ سال پیش تاکنون اجرای طرح عملاً متوقف شد.
محمد مرادی شهربابک، استاد ژنتیک و اصلاح نژاد گروه علوم دامی دانشگاه تهران، با بیان این‌که نژاد‌های برتر گوسفند به نام قبائل ایران متعلق به این کشور است، به ایسنا گفت: بخش پرورش گوسفند و بز در ایران حدود ۴۸ درصد گوشت قرمز با کیفیت کشور و اشتغال‌زایی برای بیش از یک میلیون خانوار را به عهده دارد.
وی، با اظهار تأسف از نبود برنامه‌ریزی‌های صحیح توسعه‌ای، عدم اختصاص منابع لازم و حتی ارائه ندادن خدمات فنی و پشتیبانی در مقایسه با دیگر بخش‌های دامپروری کشور گفت: این موضوع سبب شده است با وجود توانمندی و ظرفیت موجود، نقش پرورش گوسفند در تولید محصولات مورد نیاز سیر کاهشی را طی کند.
این عضو هیئت علمی دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، افزود: این در حالی است که در سال گذشته (۱۴۰۳) بیش از ۲۵۰ هزار تن گوشت قرمز به ارزش بیش از ۱.۲ میلیارد دلار به‌منظور تأمین بخشی از نیاز کشور وارد شده است. در حالی‌که سرانه مصرف گوشت قرمز به‌علت وضعیت اقتصادی خانوار‌ها به‌شدت کاهش یافته است.
دکتر مرادی، با بیان این‌که با تأمین اعتبار این طرح میانگین در هر زایش دو بره (دو قلوزایی) حاصل می‌شد و و هر میش طی دوسال سه زایش داشت در نتیجه از شیرگیری ۲.۵ بره در سال به ازای هر میش می‌داشتیم، گفت: با اصلاح نژاد میزان دنبه یا ۵۰ درصد کاهش می‌یافت یا کلاً حذف می‌شد.
وی، خاطرنشان کرد که با اجرای طرح ایجاد یک نژاد ترکیبی گوسفند چند قلوزا و بی‌دنبه سن باروری بره‌های ماده به حدود ۱۰ – ۹ ماه به‌جای بیش از ۱۲ ماه فعلی کاهش می‌یافت و در نتیجه هر میش مولد بره‌گیری بیشتری در طول عمرش می‌داشت.
استاد ژنتیک و اصلاح نژاد گروه علوم دامی دانشگاه تهران، تولید حدود۵۰ کیلوگرم لاشه با کیفیت به ازای هر میش در مقابل کمتر ۲۰ کیلوگرم فعلی را از دیگر فوائد این طرح برشمرد و افزود: طی سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ بیش از دو میلیارد دلار برای واردات گوشت قرمز (گاهاً بسیار بی‌کیفیت) ارزی یارانه‌ای اختصاص داده شد و اگر بخش بسیار ناچیزی از این منابع مالی را به چنین طرح‌هایی و سایر طرح‌های پرورشی دام سبک کشور اختصاص داده می‌شد امروز می‌توانستیم همانند گذشته صادرکننده گوشت گوسفند باشیم و یا حداقل برای تأمین نیاز‌های حداقلی کشور مجبور نباشیم با ارز یارانه‌ای بیش از ۲۵۰ هزار تن در سال گوشت قرمز وارد کنیم.
دکتر مرادی، تصریح کرد: در صورت تأمین اعتبار و انجام حمایت‌های لازم از طرح ایجاد یک نژاد ترکیبی گوسفند چند قلوزا و بی‌دنبه امکان معرفی حداقل یک نژاد جدید پربازده گوسفند سازگار و با کیفیت گوشت شبیه به نژاد‌های بومی، برای پرورش در سامانه‌های غیر مرتعی با عملکرد هر میش ۲.۵ برابر میش‌های بومی وجود داشت.
وی، افزود: با خشکسالی‌های اخیر و فقیر شدن مراتع تولید شیر و گوشت، اشتغال‌زایی، تولید محصولات مورد نیاز دیگر صنایع و ایجاد ارزش‌افزوده و ثروت از دام سبک کاهش یافته است؛ بنابراین با توجه به تغییر سامانه پرورشی از سامانه مرتعی به سامانه‌های روستایی و نیمه‌صنعتی، به تولید دام‌های مولد پربازده نیاز ایجاد شده است تا پرورش‌دهنده از حاشیه سود مناسبی برای ادامه کار برخوردار باشد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در ادامه توضیح داد: نژاد‌های بومی به‌علت عدم اجرای برنامه‌های اصلاح نژادی و پرورشی مناسب، طی دهه‌های گذشته و پایین بودن سطح عملکرد از نظر اقتصادی برای پرورش در سامانه‌های غیرمرتعی مناسب نیستند.
دکتر مرادی، یادآور شد: هدف اصلی این طرح هم ایجاد یک نژاد ترکیبی تثبیت‌شده، با بازدهی اقتصادی مناسب به‌منظور پرورش در واحد‌های پرورش «روستایی – مزرعه‌ای» و نیمه‌صنعتی در حال گسترش در کشور با عملکرد تولیدی مناسب بود که به‌علت عدم تأمین اعتبار عملاً متوقف شد.
source