به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، «یک توصیهٔ مهم من به همهٔ کسانی که توانایی سخن گفتن با مردم را دارند و رسانه در اختیارشان است، چه در فضای مجازی، چه در مطبوعات، چه در صداوسیما، امیدآفرینی است. دشمن سعی می‌کند جوان‌های ما را ناامید کند؛ ما باید متقابلاً امیدآفرینی کنیم. مسائل امیدزا در کشور کم نیست. همه موظفند امیدآفرینی کنند.»
این بخشی از بیانات رهبر گرانقدر انقلاب در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در سخنرانی نوروزی ۱۴۰۲ است. از همین بند می‌توان دریافت یکی از راهبردهای مهم رسانهٔ تراز انقلاب اسلامی، امیدآفرینی و مقابله با مأیوس‌سازی مردم است.
در این گزارش به تبیین مفهوم امیدآفرینی در گفتمان رهبر انقلاب و استخراج راهبردها و راهکارهای عملیاتی رسانه‌ها برای تقویت امید و مقابله با جنگ روانی دشمن می‌پردازیم.
امیدآفرینی رسانه‌ها، راهبرد تمدنی در کلام رهبر
امیدآفرینی در گفتمان رهبر انقلاب، فراتر از یک واکنش روانی یا شعاری صرف است. این مفهوم، راهبردی تمدنی است که با تکیه بر ایمان به نصرت الهی، شناخت ظرفیت‌های بومی و تکیه بر باور به آیندهٔ عدالت‌محور اسلامی شکل می‌گیرد.
از نظر ایشان، امیدآفرینی پیش‌نیاز حفظ انسجام اجتماعی، مقاومت در برابر فشارهای دشمن، و تسریع روند توسعهٔ ملی و فرهنگی است. بنابراین، رسانهٔ انقلابی باید همت و ظرفیت خود را معطوف به تقویت نشاط عمومی، استقامت جمعی، روحیهٔ خودباوری و مقابله با القای ناامیدی و بن‌بست از سوی دشمن کند.
اما با بررسی بیانات اخیر رهبر انقلاب در خصوص امید و امیدآفرینی می‌توان به چند محور کلی در این حوزه رسید و چندین راهکار عملیاتی را برای تقویت امید توسط رسانه‌ها شناسایی کرد. در ادامه به بعضی از آنها می‌پردازیم.
۱. تهدید و راهبرد دشمن را بشناسیم
رهبر انقلاب با اشاره به لفظ «خنّاس» در سورهٔ ناس می‌فرمایند «خنّاسش همین تبلیغاتچی‌های خارجی و دنباله‌روهای آنها در داخل هستند؛ وسوسه می‌کنند، حقایق را دگرگون نشان می‌دهند؛ هدفشان سست کردن ارادهٔ ملت است… می‌خواهند شعلهٔ امید را در دل جوانان ما خاموش کنند…»
بنابراین حمله به باورهای دینی و سیاسی، بخشی از جنگ ترکیبی و جنگ نرم دشمن است که از طریق رسانه‌ها، فضای مجازی، ماهواره‌ها و شبکه‌های مزدور صورت می‌گیرد و سعی در تحریف حقایق و تضعیف اراده‌ها دارد.
رسانه‌ها باید محورهای اصلی جنگ روانی و عملیات ناامیدسازی دشمن را شناسایی و برای مردم تبیین کنند.
۲. با یأس‌پراکنی دشمن مقابله کنیم
یکی از مهم‌ترین شگردهای دشمن در کلام رهبر انقلاب «تزریق ناامیدی» به‌ویژه در جوانان است. «یأس یعنی بن‌بست؛ وقتی که جوان از پیشرفت مأیوس شد، از آینده مأیوس شد، احساس بن‌بست می‌کند.» و این احساس بن‌بست و بدبینی به آینده و مدیریت کشور، فرد را از حرکت و کار و تلاش باز می‌دارد. «از کسی که احساس بن‌بست می‌کند، نمی‌شود توقع داشت درست کار کند.»
راهبردی که رهبر انقلاب در این زمینه ارائه می‌دهند، حرکت ضد این رویکرد و در راستای «امیددهی» است. اساساً ایشان یکی از علائم و شاخص‌های ایران‌دوستی را «امیدآفرینی» می‌دانند و می‌فرمایند «شاخص عمدهٔ ایران‌ستیزی، یأس‌آفرینی است، امیدسوزی است، القای ناتوانی است، القای بن‌بست است… آنهایی که ایران را دوست دارند، نقطهٔ مقابل این، حرکت می‌کنند.»
ایشان ناامید کردن نخبه‌ها، مانع‌تراشی بر سر راه آنها و بی‌آینده نشان دادن آنها را نیز بخشی از جنگ نرم دشمن معرفی می‌کنند و می‌فرمایند «هر کسی که مردم را از آینده ناامید کند، برای دشمن دارد کار می‌کند؛ چه بداند، چه نداند.»
رهبر انقلاب افراد و رسانه‌هایی را که در داخل کشور با ادبیات «فایده‌ای ندارد»، «به جایی نمی‌رسیم»، و… القای ناامیدی می‌کنند، امتداد رسانه‌های دشمن می‌دانند و می‌فرمایند «در مقابل القای آنها یک واقعیتی وجود دارد. آن واقعیت این است که ما داریم پیش می‌رویم، ما داریم جلو می‌رویم.»
۳. هشدار؛ امیدآفرینی، خودفریبی نیست!
امیدآفرینی رسانه‌ها در منظومهٔ فکری رهبر انقلاب، پنهان کردن کاستی‌ها یا غرق شدن در توهم نیست. بلکه در واقع، تولید محتوای خنثی‌کنندهٔ شایعات و عملیات روانی جبههٔ مقابل است.
با نگاهی به عملکرد دشمن، می‌بینیم که رویکرد آنها بزرگ‌نمایی عیب‌های کوچک و کوچک‌نمایی یا حتی انکار محسنات بزرگ ماست. طبیعتاً رسانهٔ انقلابی نباید خواسته یا ناخواسته در این مسیر با دشمن هم‌صدا شود.
رهبر انقلاب می‌فرمایند «بعضی‌ها خیال می‌کنند امیدآفرینی پنهان کردن ضعف‌ها است، خودفریبی است؛ نه، ضعف‌ها هم باید بیان بشود… اما در کنار بیان ضعف‌ها بایستی امیدآفرینی هم بشود، آینده و افق روشن در مقابل چشم قرار بگیرد و نشان داده بشود.»
بنابراین رسانه‌های انقلابی باید با پاسخ‌گویی تحلیلی و اقناعی به سیاه‌نمایی‌های داخلی و خارجی، در مسیر واقع‌بینی، امیدآفرینی کنند.
۴. امید، موتور پیشرفت و حلال مشکلات است
رهبر انقلاب در بیانیهٔ گام دوم انقلاب خطاب به ملت ایران «امید و نگاه خوش‌بینانه به آینده» را کلید اساسیِ همهٔ قفل‌ها می‌نامند که بدون آن هیچ گامی نمی‌توان برداشت.
«امید صادق و متکی به واقعیت‌های عینی»، «پرورش نهال امید به آینده در خود و دیگران» و «راندن ترس و نومیدی از خود و دیگران» به عنوان نخستین و ریشه‌ای‌ترین جهاد هر فرد از ملت ایران در این بیانیه نام برده شده است.
ایشان امید را مهم‌ترین ابزار پیشرفت معرفی می‌کنند که دشمن بر آن متمرکز شده و اگر تبلیغات دشمن بر جوان اثر بگذارد و او را مأیوس کند، جوان دیگر کار نمی‌کند.
از سوی دیگر، در نگاه رهبر انقلاب، حضور جوان‌ها، به‌خصوص جوانان نخبه، به خودی خود ایجاد امید می‌کند. به همین خاطر «کسانی که با پیشرفت کشور موافق نیستند، با حضور جوانان نخبه در آن جایی که باید حاضر باشند، موافق نیستند.»
۵. بازنمایی واقعی پیشرفت‌ها وظیفهٔ ماست
رهبر انقلاب بارها تأکید کرده‌اند که رسانه‌ها نباید در دام سیاه‌نمایی گرفتار شوند. چون این امر نه‌تنها حقیقت را تحریف می‌کند، بلکه روح امید را می‌کشد. امید واقعی زمانی شکل می‌گیرد که تصویر دقیق و مستندی از پیشرفت‌ها به جامعه ارائه شود. بازنمایی موفقیت‌ها، باعث تقویت اعتماد عمومی و کاهش شکاف میان واقعیت‌ها و ادراکات مردم می‌شود.
مثلاً رسانه‌ها می‌توانند با ساخت مستندهایی مانند «موفقیت‌های صنعت هسته‌ای ایران» یا «پیشرفت‌های نظامی در ساخت موشک و پهپادهای بومی» نشان دهند که کشور در عرصه‌های مهمی از فناوری به خودکفایی و پیشرفت‌هایی در سطح جهانی رسیده است.
۶. اعتماد به نفس ملی را تقویت و الگو‌سازی کنیم
اعتماد به نفس ملی بر اساس شناخت دقیق ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی شکل می‌گیرد. این اعتماد، قدرت مقابله با فشارها و سوءاستفاده‌های دشمن را افزایش می‌دهد. رهبر انقلاب تأکید دارند که برجسته کردن «ما می‌توانیم» در همهٔ عرصه‌ها به ویژه برای جوانان یک ضرورت است.
رسانه باید فضای عمومی را با روایت‌های موفقیت و پیشرفت‌های بومی تقویت کند و تصویر واقعی و باورپذیر از «توانمندی ما» ارائه دهد تا احساس خودباوری و همبستگی ملی افزایش یابد.
استفاده از الگوهای موفق داخلی در عرصه‌های مختلف به‌عنوان مصادیق «ما می‌توانیم»، روایت تجربه‌های موفق بومی برای اثبات توان پیشرفت در شرایط دشوار، حمایت رسانه‌ای از جوانان مبتکر، کارآفرین و شرکت‌های دانش‌بنیان، و… می‌توانند در این زمینه مورد توجه رسانه‌ها قرار گیرند.
۷. افق روشن آینده را ترسیم کنیم
بیانیهٔ گام دوم انقلاب، چارچوبی روشن برای آیندهٔ ایران ترسیم می‌کند که مبتنی بر عدالت، پیشرفت علمی و فرهنگی و تمدن نوین اسلامی است. رسانه‌ها باید این چشم‌انداز را به زبان روز و قابل‌فهم برای همهٔ نسل‌ها به تصویر بکشند تا امید به آینده در روحیهٔ آنها متجلی شود.
رهبر انقلاب در تبیین آیندهٔ روشن ایران می‌فرمایند «مردم را باید امیدوار کنیم و این امیدواری، امیدواری کاذب هم نیست. واقعیت قضیه همین است؛ یعنی واقعاً باید امید داشت. چون آینده، آیندهٔ خوبی است. آیندهٔ روشنی است.»
با ایمان به این وعدهٔ صادق، رسانه‌ها موظفند با ترسیم تصویری زنده و ملموس از افق‌های پیشرفت، نسل‌های جوان را جذب و به مشارکت در فرآیند تمدنی دعوت کنند و ناامیدی را به انگیزه تبدیل کنند.
تبیین چشم‌انداز پیشرفت بر پایهٔ بیانیهٔ گام دوم انقلاب، تصویرسازی از تمدن نوین اسلامی به‌عنوان آیندهٔ مطلوب ملت ایران و نمایش مسیرهای روشن پیشرفت با تمرکز بر امید نسل جوان محورهای کلیدی عملکرد رسانه‌ها در این مسیر خواهد بود.
۸. صاحبان تریبون به میدان جهاد تبیین بشتابند
رهبر انقلاب در توضیح اهمیت «تبیین» آن را علاج تبلیغات و پروپاگاندای دشمن می‌دانند و تصریح می‌کنند «تبیین حقیقت از زبان‌های مختلف، از حنجره‌های مختلف، با تعبیرات مختلف، با ابتکارات مختلف. وسوسه‌ای را که روی آن جوان یا نوجوان اثر می‌گذارد… باتوم که نمی‌تواند برطرف کند؛ آن وسوسه را تبیین می‌تواند برطرف کند.» این خود فراخوانی برای جهاد تبیین و شکستن محاصرهٔ تبلیغاتی دشمن است.
بنابراین همهٔ فعالان رسانه‌ای، نخبگان علمی و فرهنگی و اجتماعی، و مسئولان در این میدان مسئولیتی دارند. صاحبان تریبون باید در تولید محتوای امیدآفرین بکوشند. نخبگان باید به‌عنوان «خالقان امید» در صحنه‌های علمی، فرهنگی و اجتماعی حضور فعال داشته باشند. رسانه‌ها نیز باید فعالیت‌های فرهنگی، جهادی، علمی و مردمی امیدبخش را پوشش مؤثر رسانه‌ای دهند.
در این مسیر، آموزش مهارت‌های روایتگری صحیح برای مقابله با روایت‌های دشمن از اهمیتی دوچندان برخوردار است. چون رسانه باید این پیشرفت‌ها را با زبانی جذاب و هنرمندانه و همراه با مستندسازی عینی ارائه دهد تا مخاطب علاوه بر اطلاع، نسبت به آیندهٔ کشور احساس امید و انگیزه کند.
حرف آخر…
امیدآفرینی در نگاه رهبر انقلاب، ستون فقرات پیشرفت و استحکام ملی است؛ راهبردی که با شناخت تهدیدات دشمن، بازنمایی واقعیت‌های پیشرفت، تقویت اعتماد به نفس ملی، ترسیم افق روشن آینده و حضور فعال در میدان جهاد تبیین معنا می‌یابد.
رسانهٔ تراز انقلاب، با پرهیز از سیاه‌نمایی و خودفریبی، باید روایتگر صادق ظرفیت‌ها و موفقیت‌های ایران باشد تا روحیهٔ ایران‌دوستی و انگیزهٔ حرکت در مسیر تمدن نوین اسلامی در دل‌ها زنده بماند.
source