بازتعریف جنگ در «تهران-تل‌آویو» | از درگیری‌های نظامی تا روایت‌های انسانی

به گزارش شهرآرانیوز، مستند «تهران-تل‌آویو» به کارگردانی میکائیل دیانی و تهیه‌کنندگی و اجرای سیدعلی صدری‌نیا، تلاشی است برای روایت همین لایه کمتر دیده‌شده؛ جایی که انسان‌ها، نهاد‌های مدنی و حتی کودکان به بازیگران اصلی میدان بدل می‌شوند.

این اثر که از تولیدات سازمان هنری رسانه‌ای اوج است، در واکنش به جنگ ۱۲ روزه ساخته شد و با فاصله‌ای اندک روی آنتن رفت و همچنان به ماجرا‌های پسا جنگ و تحرکات منطقه‌ای می‌پردازد. تمایز این مستند نسبت به بسیاری از مستند‌های مشابه، فاصله گرفتن از تصویر صرفاً نظامی و پرداختن به وجوه اجتماعی، فرهنگی و روانی جنگ است.

در این مجموعه، به جای تمرکز صرف بر تبادل آتش، دوربین به سراغ روایت‌های کوچک، اما مؤثر می‌رود؛ از خانواده‌هایی که اضطراب را با همبستگی تسکین می‌دهند تا امدادگرانی که شبانه در کوچه‌های تاریک به کمک آسیب‌دیدگان می‌شتابند. چنین رویکردی باعث شده مستند حال‌وهوایی انسانی پیدا کند؛ روایتی نه برای تهییج، بلکه برای درک و همدلی. تولید هم‌زمان با جریان وقایع، دشواری‌های خاص خود را داشته است. تغییرات سریع صحنه جنگ، مستندسازان را ناگزیر کرده تا روایت‌گری را به لحظه و تطبیقی پیش ببرند. همین ویژگی، به اثر حالتی زنده و واکنشی داده است.

«تهران-تل‌آویو» از جنس مستند‌های گزارش‌گرای صرف نیست. ساختار آن یادآور مجله تصویری است که در آن مسائل رسانه‌ای، اجتماعی و حتی فناوری نیز به موازات تجربه‌های انسانی بررسی می‌شوند؛ از نقش فضای مجازی در جنگ روانی تا اثرگذاری هوش مصنوعی بر جریان اطلاعات. گرچه عنوان اثر دو پایتخت را مقابل هم قرار می‌دهد، اما روایت محدود به تهران نمی‌ماند. بخشی از قسمت‌ها در شهر‌هایی مختلف ایران تصویربرداری شده تا نشان دهد جنگ در مقیاسی ملی اثرگذار بوده است. همین توسعه جغرافیایی باعث شده روایت فراگیرتر و ملی‌تر به نظر برسد.

ویژگی دیگر مستند، کارکرد آموزشی آن است. مثلاً در بخش‌هایی که به کودکان پرداخته شده، صرفاً ترس و نگرانی نشان داده نمی‌شود، بلکه راهکار‌هایی برای حمایت از کودکان در شرایط بحران نیز گنجانده شده است. در نهایت، «تهران-تل‌آویو» کوشیده از کلیشه‌های مرسوم فاصله بگیرد؛ نه در اغراق گرفتار شود و نه در ساده‌سازی واقعیت. تصویری که ارائه می‌دهد، ترکیبی است از ترس، امید، همدلی و مقاومت اجتماعی. همین انتخاب زاویه دید، آن را به نمونه‌ای موفق از مستندسازی بحران بدل کرده است؛ روایتی که می‌تواند هم در حافظه جمعی نقش ببندد و هم امروز الهام‌بخش باشد.

منبع: خبرآنلاین