آیت‌الله سبحانی؛
آیت‌الله سبحانی گفت: میراث آیت‌الله نائینی نه تنها نمایانگر یک امت در عرصه علم و عمل است، بلکه محور مکتب‌سازی و پیوند حوزه‌های علمیه ایران و عراق است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما و به نقل از شبستان، آیت‌الله جعفر سبحانی امروز در مراسم افتتاحیه کنگره بین‌المللی میرزای نائینی که در مدرسه علمیه امام کاظم (ع) در قم برگزار شد، گفت: هدف از برگزاری این نشست تکریم عالمی بزرگ و مرجع عالیقدر است که خدمات ارزنده‌ای به تشیع و جامعه اسلامی ارائه کرده است.
وی افزود: مرحوم نائینی ثمره حوزه علمیه نجف بود و حوزه نجف در سال ۴۴۷ قمری تأسیس شد و اکنون بیش از هزار سال از شکل‌گیری آن می‌گذرد.
آیت الله سبحانی با طرح پرسشی درباره وضعیت نجف قبل از مهاجرت شیخ طوسی، افزود: نجف قبل از شیخ طوسی یک شهرک جامع‌الجهات بود و شواهد تاریخی متعدد این امر را اثبات می‌کند و از جمله، ابن‌حجاج بغدادی در حرم حضرت علی (ع) اشعاری سروده و عبدالکریم ابن طاووس گزارش کرده که عضدالدوله در سال ۱۳۷۱ قمری به نجف رفت و به فقها و مجاوران کمک مالی کرد، که نشان از وجود نظام اجتماعی و علمی مستحکم در آن زمان دارد.
این مرجع تقلید ادامه داد: کتابخانه شیخ طوسی در نجف اهمیت بالایی داشت و مرحوم نائینی از این ظرفیت بهره برد تا آثار علمی بزرگی تولید کند و از جمله نگارش کتاب «تنبیه الامه» که مرحوم خراسانی و شیخ عبدالله مازندرانی تقریر کرده بودند و در میان فقها به‌عنوان کاری از صفوه علما و مجتهدین شناخته شد.
آیت الله سبحانی با اشاره به مراحل زندگی مرحوم نائینی اظهار کرد: وی در نائین، سامراء و نجف تحصیل و فعالیت داشت و در فقه و اصول نوآوری‌های چشمگیری داشت و در عرصه سیاسی نیز فعال بود و اهل کناره‌گیری نبود. نائینی تحصیلات مقدماتی را تا سال ۱۲۹۳ قمری در نائین گذراند و سپس به اصفهان رفت و از استادانی همچون شیخ محمدباقر و ابوالمعالی کلباسی بهره برد.
وی افزود: بعد از ده سال تحصیل در اصفهان، مرحوم نائینی عازم عراق و سامراء شد و تحت تربیت و کاتب مرحوم میرزای شیرازی قرار گرفت و پس از وفات وی تا سال ۱۳۱۴ قمری در این شهر ماند و سپس به نجف مهاجرت کرد و تا پایان عمر در آنجا اقامت داشت.
آیت‌الله سبحانی با اشاره به دیدگاه امام خمینی (ره) درباره آیت الله نائینی اظهار کرد: حضرت امام (ره) فرمودند مطالعه کتاب نائینی ارزشمند است، اما شاگرد ایشان آنچه استاد بیان کرده بود، بهتر تقریر کرده است و مرحوم نائینی رساله‌ای در ترتب و تزاحم نوشت که پیش از او کسی به این شکل آن را ارائه نکرده بود.
وی دربارۀ ویژگی‌های اخلاقی و علمی مرحوم نائینی توضیح داد: مرحوم تهرانی وی را فردی صالح، نقی و با تقوا معرفی کرده و گفته شده عصمت، محصول علم است و هرچه دانش شخص بیشتر باشد، فاصله او از خطا و گناه نیز بیشتر است و نائینی با حساسیت نسبت به اوضاع کشور، هرچند از برخی سیاست‌ورزان فاصله گرفت، اما نسبت به مسائل اجتماعی و دینی بی‌تفاوت نبود و در سال ۱۳۴۰ قمری نسبت به تحریم انتخابات مجلس شورای اسلامی فتوا داد.
این مرجع تقلید درباره ابداعات علمی آیت الله نائینی گفت: وی کلید‌هایی برای حل مسائل علمی و فقهی ایجاد کرد و معتقد بود احکام شرعی، قضایای حقیقی هستند. مرحوم نائینی حافظه‌ای بسیار قوی داشت و می‌توان او را از حفاظ قرآن دانست.
وی با بهره‌گیری از تدریس مرحوم میرزای شیرازی و مرحوم فشارکی و همچنین مطالعات فلسفی نزد مرحوم جهانگیرخان، افکار نو و گسترده‌ای داشت و نسبت به شاگردان خود احترام زیادی قائل بود.
آیت الله سبحانی تأکید کرد: قرآن کریم ابراهیم را یک امت معرفی کرده است، اگرچه مرحوم نائینی فردی واحد بود، اما آثار و تالیفات متعدد او نشان می‌دهد وی به واقع نماینده یک امت در عرصه علم و عمل بود و میراث علمی و سیاسی او همچنان محور پیوند حوزه‌ها و جامعه اسلامی است.
source