رضا برجی، مستندساز در گفت‌وگو با ایکنا با بیان اینکه پرداختن به شخصیت‌های شاخصی مانند حسین فهمیده برای نسل امروز نوجوان اهمیت فراوانی دارد، اظهار کرد: پرداختن به این قهرمانان نه تنها تاریخ را زنده نگه می‌دارد بلکه امکان الگوسازی اخلاقی و شجاعت را برای نوجوانان فراهم میکند. یاد و خاطره حسین فهمیده در خرمشهر و آبادان هنوز زنده است و نسل امروز باید با مشاهده و شناخت این الگوها به درک واقعی از رشادت‌های نوجوانان شهید دست پیدا کند. این توجه به شخصیت‌های برجسته تاریخی سبب می‌شود نوجوانان احساس کنند که شجاعت، فداکاری و مسئولیت‌پذیری، حتی در سنین پایین، ارزشمند است و می‌تواند الهام‌بخش مسیر زندگی آنان باشد.
رضا برجی درباره پیچیدگی‌های فضای مجازی و تأثیر آن بر نوجوانان توضیح داد: امروز جهان نوجوانان با انواع شخصیت‌ها و الگوسازی‌های دیجیتال پر شده است و این فضا سبب شده اهمیت بازآفرینی شخصیت‌های تاریخی به صورت اصیل و تأثیرگذار دوچندان شود. مخاطب نوجوان در فضای مجازی با اطلاعات متنوع و گاه پراکنده مواجه است و اگر سینما و رسانه نتوانند شخصیت‌ها را به شکل مستمر و دقیق معرفی کنند، اثرگذاری آن‌ها کوتاه مدت خواهد بود. سینما باید فراتر از یک مقطع زمانی عمل کند و شخصیت‌ها را به گونه‌ای معرفی کند که تأثیرشان پایدار بماند و نوجوانان بتوانند الگویی واقعی از آن‌ها بسازند.
این جانباز جنگ تحمیلی با تأکید بر استمرار در تصویرسازی شخصیت‌ها گفت: متأسفانه بسیاری از آثار سینمایی بدون امتداد هستند و پس از یک فیلم یا مستند، شخصیت مورد نظر به فراموشی سپرده می‌شود. اگر شخصیتی مانند شهید بهنام طیبی را معرفی می‌کنیم، باید مسیر ادامه زندگی و کارهای او نیز به شکل مستمر به مخاطب نشان داده شود تا الگوسازی واقعی شکل گیرد. عدم پیگیری و مستندسازی دقیق زندگی شهدای نوجوان باعث می‌شود فرصت تربیت اخلاقی و اجتماعی مخاطب از دست برود و این خلأ باید با برنامه‌ریزی دقیق هنری و پژوهشی پر شود.
برجی درباره ویژگی‌های شخصیتی حسین فهمیده تصریح کرد: رشادت، فداکاری، مسئولیت‌پذیری و روحیه خودگذشتگی از مهم‌ترین ویژگی‌های وی است که می‌تواند نوجوانان امروز را تحت تأثیر قرار دهد. نوجوانان با مشاهده چنین نمونه‌هایی قادرند درک کنند که فداکاری و شجاعت تنها در میدان‌های جنگ محدود نمی‌شود بلکه در زندگی روزمره نیز ارزشمند است. ایجاد انگیزه و الگوپذیری صحیح از شخصیت‌های تاریخی سبب می‌شود نوجوانان احساس مسئولیت و تعهد اجتماعی پیدا کنند و برای تحقق اهداف اخلاقی و فرهنگی جامعه آماده شوند.
عدم پیگیری و مستندسازی دقیق زندگی شهدای نوجوان باعث می‌شود فرصت تربیت اخلاقی و اجتماعی مخاطب از دست برود و این خلأ باید با برنامه‌ریزی دقیق هنری و پژوهشی پر شود
کارگردان مستند «در امتداد غدیر» درباره چالش‌های بازآفرینی شخصیت شهدا اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات پژوهش ناقص درباره زندگی این شخصیت‌هاست. بسیاری از فیلمسازان به دنبال ساده‌ترین و دم‌دستی‌ترین نکات می‌روند و نمی‌توانند عمق و واقعیت زندگی شهدا را به تصویر بکشند. پرداختن به جزئیات دقیق، بررسی اسناد تاریخی و مصاحبه با همرزمان و خانواده شهدا از ملزومات تولید اثر معتبر است و بدون این پژوهش‌ها، تصویرسازی از شخصیت‌های نوجوان شهید کامل و تأثیرگذار نخواهد بود.
برجی درباره حساسیت بازسازی واقعیت‌های جنگ بیان کرد: سینمای جنگ نمی‌تواند با اغراق یا دروغ جلو برود، زیرا باورپذیری اثر برای مخاطب از بین می‌رود. تصویرسازی باید با واقعیت همراه باشد و شخصیت شهدا با تمام شجاعت و محدودیت‌های انسانی خود به نمایش گذاشته شود. اگر فیلمساز در پرداخت جزئیات زندگی و رشادت‌ها دقت نکند، نه تنها پیام اخلاقی منتقل نمی‌شود بلکه مخاطب نیز ارتباط عاطفی و فرهنگی با اثر برقرار نخواهد کرد.
کارگردان مستند «مادران سربرنیتسا» درباره تأثیر تصویرسازی شهدا بر مسئولیت اجتماعی نوجوانان چنین توضیح داد: ابزارهای مختلف باید به کار گرفته شود و تنها سینما کافی نیست. کتاب‌های مصور، فیلم‌های کوتاه و محتواهای فضای مجازی می‌توانند به شکل موثرتری نوجوانان را با زندگی شهدا آشنا کنند و حس مسئولیت و تعهد در آنان ایجاد کند. تولید محتوای کوتاه، جذاب و قابل دسترس برای نوجوانان می‌تواند اثرگذاری را افزایش دهد و مخاطب را به دنبال کردن ارزش‌ها و رفتارهای الگویی سوق دهد.
این فیلمساز درباره ضرورت کوتاه‌سازی و تقسیم‌بندی محتوا گفت: برای جذب نوجوانان، آثار باید به بخش‌های کوتاه دو تا سه دقیقه‌ای تقسیم شوند تا مخاطب انگیزه پیدا کند پارت‌های بعدی را دنبال کند. استفاده از فناوری‌های نوین و حتی هوش مصنوعی می‌تواند به بیان مؤثرتر پیام‌ها و الگوسازی کمک کند. این روش امکان می‌دهد محتوای آموزشی و اخلاقی در قالبی جذاب و قابل دسترس ارائه شود و نوجوانان بدون احساس خستگی به مشاهده ادامه دهند.
برجی درباره نیاز به پژوهش و تحقیق مستمر تصریح کرد: باید برای هر شهید یک تیم تحقیقاتی مجزا وجود داشته باشد تا زندگی و فعالیت‌های آنان به دقت مستندسازی شود. این رویکرد امکان تولید آثار متنوع با پارت‌های متعدد را فراهم میکند و تأثیرگذاری فرهنگی و هنری آن‌ها افزایش می‌یابد. تحقیقات دقیق و سازماندهی شده موجب می‌شود نوجوانان با مشاهده زندگی واقعی شهدا، الگوهای اخلاقی و رفتاری صحیح را دریافت کنند و با انگیزه بیشتری برای مسئولیت اجتماعی و فداکاری آماده شوند.
این فیلمساز ادامه داد: تلاش برای آشنا کردن نسل امروز با نوجوانان قهرمان جنگ، ارزش‌های اخلاقی، شجاعت و مسئولیت‌پذیری را به شکل مؤثر منتقل میکند. سینما، کتاب، فضای مجازی و فناوری‌های نوین باید دست در دست هم دهند تا الگوسازی واقعی و پایدار شکل گیرد و یاد شهدا همیشه زنده بماند. ایجاد آثار هنری و محتوای فرهنگی دقیق، منسجم و جذاب می‌تواند نسل جدید را با هویت و ارزش‌های ملی و اخلاقی آشنا کند و تأثیرگذاری آن را در جامعه تقویت کند.
باید برای هر شهید یک تیم تحقیقاتی مجزا وجود داشته باشد تا زندگی و فعالیت‌های آنان به دقت مستندسازی شود
کارگردان مستند «عراق سرزمین جنگ‌ها» به اهمیت آموزش و تربیت نسل نوجوان از طریق شناخت درست شهدا اشاره کرد و افزود: این آموزش باید از مدارس آغاز شود و تنها به سینما محدود نشود. محتوای کوتاه و قابل دسترس مانند فیلم‌های دو دقیقه‌ای، کتاب‌های مصور و محتوای تعاملی در فضای مجازی می‌تواند انگیزه نوجوانان برای شناخت زندگی شهدا و الگوبرداری از آن‌ها را افزایش دهد. نوجوانان در این مسیر یاد می‌گیرند که مسئولیت‌پذیری، شجاعت و فداکاری ارزش‌هایی هستند که حتی در زندگی روزمره و تصمیمات کوچک نیز می‌توانند نقش‌آفرینی کنند و حس تعلق به جامعه و ارزش‌های اخلاقی در آنان تقویت شود.
برجی درباره نقش فناوری‌های نوین در بازآفرینی زندگی شهدا توضیح داد: هوش مصنوعی و تولید محتوای دیجیتال می‌تواند بخش‌های مهم زندگی شهدای نوجوان را با دقت و جذابیت بیشتر به تصویر بکشد و مخاطب را با داستان‌های واقعی و الهام‌بخش مواجه کند. استفاده از فناوری‌های تصویری و صوتی به تولید محتوای آموزشی و فرهنگی کمک میکند تا نوجوانان بتوانند با مشاهده شخصیت‌ها و رویدادهای واقعی، ارتباط عاطفی برقرار کنند و ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی را درک نمایند. این رویکرد سبب می‌شود الگوسازی از شهدا به شکلی پایدار و مؤثر در ذهن نسل جدید باقی بماند.
وی در پایان تأکید کرد: برای حفظ و گسترش فرهنگ رشادت و فداکاری، همزمان با تولید آثار هنری، باید ساختارهای پژوهشی و تحقیقاتی نیز تقویت شود. اختصاص تیم‌های پژوهشی به هر شهید و جمع‌آوری دقیق اطلاعات از زندگی، فعالیت‌ها و ویژگی‌های شخصیتی آن‌ها امکان تولید محتوای دقیق و مستند را فراهم میکند و از ارائه روایت‌های ناقص و سطحی جلوگیری میکند. چنین برنامه‌ریزی دقیق و منسجم باعث می‌شود نوجوانان با شناخت صحیح از قهرمانان تاریخی، روحیه اخلاقی، اجتماعی و مسئولیت‌پذیری خود را تقویت کنند و در مسیر تربیت نسل آینده با هویت پایدار و متعهد قرار گیرند.
گفت‌وگو از داوود کنشلو
انتهای پیام
source