به گزارش شهرآرانیوز؛ عکاسی، از مهم‌ترین هنر‌هایی است که می‌تواند در انتقال مفاهیم دینی نقش آفرین باشد. ثبت و نمایش جنبه‌های بصری و نمادین باور‌ها و آیین‌های مذهبی، در انتقال این مفاهیم به مخاطبان تأثیر زیادی دارد. عکاسی از مراسم و مناسک مذهبی، ابنیه و اماکن مقدس و همچنین چهره‌ها و حالات معنوی افراد می‌تواند در ترویج و گسترش فرهنگ دینی و تقویت حافظه تاریخی و مذهبی جامعه مؤثر واقع شود.
از جمله مهم‌ترین جلوه‌های عکاسی از اماکن دینی و مذهبی در ایران، عکاسی در حرم مطهر رضوی است. در این میان، عکاسان حرفه‌ای و آماتور توانسته‌اند با استفاده از دوربین‌های حرفه‌ای یا حتی گوشی‌های تلفن همراه، لحظه‌های نابی را در حرم مطهر رضوی به ثبت برسانند.
با توجه به تقارن ۱۹ آگوست، روز جهانی عکاسی، و به مناسبت ایام شهادت امام رضا (ع)، در گفت‌و‌گو با تعدادی از عکاسان حرفه‌ای که مدتی در حرم مطهر رضوی عکاسی کرده‌اند، از اتفاقاتی که در عکاسی از حرم مطهر برای آن‌ها رخ داده سخن گفته‌ایم.
در حرم هر تصویر حامل احساسی عمیق است
نرجس شاکری، عکاس خبری، درباره عکاسی در حرم رضوی بیان می‌کند: «اولین تجربه عکاسی من در حرم مطهر، تیرماه ۱۴۰۲ رقم خورد. بیشتر از هر چیزی، تپش قلب و شوق همراه با کمی استرس داشتم. باورم نمی‌شد بالاخره به آرزویم رسیده‌ام. حس می‌کردم نگاهم به حرم مثل قبل نیست. هر قاب و نوری که می‌دیدم، انگار دریچه‌ای تازه به رویم باز می‌کرد.
آن روز به دنبال ثبت لحظه‌ای بودم که فقط یک تصویر ساده نباشد.» وی می‌افزاید: «بهمن سال ۱۴۰۳ با من تماس گرفتند و گفتند دو روز دیگر صبح اول وقت در حرم باشم. جالب این بود که همان روز دقیقا با روز تولدم یکی شد. آن روز یکی از زیباترین و ماندگارترین اتفاقات عمرم رقم خورد. آرزویی که سال‌ها در دلم داشتم، به لطف عنایت امام رضا (ع) برآورده شد.»
شاکری به تفاوت‌های عکاسی در حرم مطهر رضوی با دیگر نقاط اشاره می‌کند و می‌گوید: «تفاوت بزرگ عکاسی در حرم مطهر رضوی با جا‌های دیگر، در همان بار معنوی فضا و حضور نگاه امام رضا (ع) است. در مکان‌های دیگر بیشتر به دنبال زیبایی‌های بصری یا سوژه‌های خاص و… هستیم، اما در حرم هر تصویر حامل احساسی عمیق است. به نظرم عکس‌هایی که در حرم ثبت می‌شوند، تمام حس درون عکاس را به بیننده منتقل می‌کنند. به گونه‌ای که انگار او هم در همان لحظه حضور داشته است.»
از «عکس با حرم» تا ثبت لحظه سال نو در حرم
علیرضا معصومی، عکاس خبری که اکنون در تهران مشغول است نیز می‌گوید: «نخستین تجربه من از عکاسی حرم، در خارج از فضای حرم و در عکاسی از افرادی بود که می‌خواستند عکس یادگاری با زمینه حرم مطهر داشته باشند و اصطلاحا به آن «عکس با حرم و بارگاه» می‌گفتند. اما پس از آن و به دنبال فعالیت رسانه‌ای، امکان آن فراهم شد که در فضای حرم نیز کار عکاسی را ادامه دهم.»
وی می‌افزاید: «اما جذاب‌ترین زمان‌هایی که در حرم عکاسی کرده‌ام، لحظات قبل و بعد از غروب آفتاب بود. از یک سو حس و حال متفاوتی که زائران داشتند و از سوی دیگر، نور‌های متفاوتی که در این بازه زمانی در حرم وجود داشت. البته یکی از جذاب‌ترین تصاویری که در حرم ثبت کرده‌ام، درست لحظه پیش از تحویل سال نو در سال ۱۳۹۸ بود. همه منتظر یک واقعه رو به سمت گنبد و گلدسته بودند و حسی متفاوت در آن موج می‌زد. ثبت این لحظه برای خود من ماندگار شد و متفاوت‌ترین تجربه حضورم در حرم بود.»
عکس در حرم باید رزق عکاس باشد
ایمان جنتی، مدرس عکاسی و عکاس خبری، درباره تجربیات خود از حضور و عکاسی در حرم می‌گوید: «اولین تجربه عکاسی من در حرم، عکاسی با یک دوربین کامپکت کوچک بود که به صورت پنهانی، آن را به حرم برده بودم و با آن چند فریم عکس گرفتم. در دومین تجربه هم به همراه یک تیم تصویربرداری به حرم رفتم و دوربین خودم را هم به صورت غیرمجاز به حرم بردم. اما مأموران انتظامات متوجه شدند. دوربین را توقیف کردند و عکس‌ها را پاک کردند و در نهایت با وساطت دوستان اداره خبر و رسانه، دوربین را به من پس دادند.»
وی می‌افزاید: «اما در اولین تجربه رسمی عکاسی در حرم، سال ۱۳۹۰ از طرف خبرگزاری ایکنا در شب عید غدیر به حرم رفتم. قرار بود از چراغانی و حال و هوای شب عید غدیر عکاسی کنم. حس عجیبی داشتم که بالاخره با مجوز می‌توانم در حرم عکاسی کنم.»
جنتی تأکید می‌کند: «طی این سال ها، به این باور رسیده‌ام که اگر عکس خوبی در حرم می‌گیریم، حتما خود حضرت رضا (ع) در ثبت آن کمک می‌کنند. در حقیقت این عکس، روزی و رزق عکاس می‌شود. مثلا در تمام روز‌هایی که من از گنبد و گلدسته عکاسی کرده‌ام، فقط یک روز بوده که رنگین کمان در زاویه‌ای خاص با یکی از گلدسته‌های صحن جمهوری تلاقی کرد و من این عکس را ثبت کردم. آن هم روزی که قرار بود از یک رویداد خبری در رواق امام خمینی (ره) عکاسی کنم.»
این عکاس خبری در ادامه می‌گوید: «بعضی از عکس‌هایی که در حرم می‌گیریم، احتمالا در جا‌های مختلف منتشر می‌شود. اما نکته جالب، آنجایی است که مثلا در یک نمایشگاه مردمی حضور پیدا کنی و ببینی عکس تو در آن قرار داده شده و مورد توجه قرار گرفته است.» وی می‌افزاید: «تفاوت تجربه عکاسی در حرم که کار را کمی سخت می‌کند، اصل اول، رعایت حس و حال زائر است. یعنی عکسی که گرفته می‌شود، نباید مزاحم حال و هوای معنوی زائر باشد. این برای خود من همیشه خط قرمز بوده است.»
ثبت غم انگیزترین عکس از حرم در دوره کرونا
وحید بیات، عکاس خبری و مدرس مشهدی، درباره تجربه عکاسی در حرم مطهر رضوی می‌گوید: «شاید برای جمع زیادی از همکاران عکاس که در حرم حضور پیدا می‌کنند، عکاسی از فضای معماری حرم اولویت داشته باشد، اما به نظر من، عکاسی از اهالی حرم و زائرانی که از جای جای دنیا به حرم مطهر می‌آیند، جذابیت متفاوتی دارد.
تفاوت در پوشش، دیدگاه، نگرش و حالات مختلف رویارویی با حرم، جذابیت‌هایی منحصر‌به‌فرد دارد که به ثبت تصویری خاص منجر می‌شود؛ تصویری که از کلیشه‌ها خارج است. برای من، پرتره‌های اهالی حرم، شیرین‌ترین و جذاب‌ترین تصاویری بود که از زائران ثبت کردم.»
وی می‌افزاید: «در مدتی که در حرم عکاسی کرده‌ام، تجربه‌ای بسیار غم انگیز نیز داشته‌ام و آن مربوط به ایام کروناست؛ زمانی که در‌های حرم مطهر به روی زائران بسته شده بود. در این روزها، با بالگرد بر فراز حرم مطهر پرواز کردم و تصاویری ثبت کردم که در آن‌ها زائری وجود نداشت. این تصاویر برای من بسیار غم انگیز بود.»
بهترین عکس هایم را هم در دهه کرامت ثبت کرده‌ام
محمد زائرنیا که مدت‌ها عکاس خبری بوده و اکنون در حوزه روابط عمومی مشغول به کار است، درباره عکاسی در حرم مطهر می‌گوید: «نخستین تجربه عکاسی من از حرم رضوی، به ماه رمضان سال ۱۳۸۷ و آغاز همکاری با روزنامه جام جم بازمی گردد. آن زمان به عکاسی به عنوان حرفه و شغل نگاه نمی‌کردم و تنها انگیزه‌ام برای آغاز همکاری با جام جم، عکاسی در حرم مطهر بود که این فرصت هم به واسطه ارتباط با رسانه‌ها به دست آمد.
برای من که بچه خیابان امام رضا (ع) بودم و هر روز را با سلام به حضرت آغاز می‌کردم، نخستین ورودم به حرم به عنوان عکاس، تجربه‌ای متفاوت و توصیف ناپذیر بود. پس از آن، بار‌ها به عنوان عکاس خبری یا به دعوت دوستان قدس، در حرم مطهر حضور پیدا کرده و عکاسی کرده‌ام. طی این سال ها، یک آرشیو بسیار غنی از تصاویر نقاط مختلف حرم و در زمان‌های گوناگون گردآوری کرده‌ام.»
وی می‌افزاید: «یکی از نکاتی که برایم بسیار جذاب است، این است که تعداد زیادی از عکس‌هایی که گرفته‌ام و به صورت رایگان در پرتال آستان قدس بارگذاری شده، بار‌ها چاپ و در نقاط مختلف مشهد و کشور دیده شده است. این حس را دارم که امام رضا (ع) این کار را از من پذیرفته‌اند. اینکه توانسته‌ام در نشر فرهنگ رضوی نقشی داشته باشم و حضرت آن را قبول کرده باشند، یک دنیا ارزش دارد. با وجود همه تجربیاتی که در حوزه عکاسی خبری داشته‌ام، برای من هیچ تجربه‌ای پرهیجان‌تر از عکاسی در حرم مطهر نبوده است و بهترین عکس هایم را نیز در دهه کرامت ثبت کرده‌ام.»
عکاسی در حرم، لحظه‌های نابی است که زندگی کرده‌ام
محمدحسن صلواتی، عکاس خبری، درباره تجربه عکاسی در حرم می‌گوید: «گرفتن عکس خوب در حرم برای عکاسان، مثل رزق و روزی است. آن زمان است که احساس می‌کند در پشت آن عکس، نگاه حضرت هم وجود داشته است. هر بار که عکس هایم را نگاه می‌کنم، نه تنها به عکس، بلکه به داستان‌ها و حس وحال هر فریم فکر می‌کنم.
عکاسی در حرم امام رضا (ع) برای من، بیشتر از یک کار یا هنر، یک روایت از عشق، ایمان و لحظه‌های ناب است که تک تک آن‌ها را زندگی کرده‌ام.» وی می‌افزاید: «هر زمان که دوربین به دست می‌گیرم و در حرم می‌گردم، گویا دنیای جدیدی را کشف می‌کنم. عکاسی در حرم، تماشای لحظات ناب عاشقی است. زائرانی که دست به دعا برمی دارند و در مناجات خود غرق می‌شوند.
زمزمه‌های دور از نگاه دیگران و اشک‌های پنهانی که جاری می‌شود. سعی می‌کنم این خلوت‌های ناب را با احترام کامل ثبت کنم.» این عکاس خبری در ادامه می‌گوید: «لحظات تحویل سال نو، یکی از به یادماندنی‌ترین تجربه‌های من در حرم بوده است. هزاران نفر یک دل و یک صدا، «یا مقلب القلوب» می‌خوانند و روح آدم را به پرواز درمی آورند. روزی از روی گلدسته صحن پیامبر اعظم (ص) یک قاب باشکوه ثبت کردم. آنجا بود که فهمیدم عکس حتی می‌تواند همراه خود، بوی عطر گلاب، صدای صلوات و حس خوب امید داشته باشد.»
وی از مهم‌ترین خاطرات خود درباره عکاسی در حرم می‌گوید: در بین خاطراتی که از عکاسی در حرم دارم، فرود با بالگرد روی دارالشفای حرم بود. شاهد یه اتفاق تکرارنشدنی بودم. مثل یکی از کبوتر‌های حرم، دور گنبد طلایی و صحن‌های شلوغ می‌چرخیدیم. حس و حال عجیبی داشت. دیدن حرم از آن ارتفاع، عظمت دیگری داشت. آنجا بود که فهمیدم عکاسی فقط ثبت یه لحظه نیست، بلکه ثبت یک حس، یک راز و یک حس پرواز است.
source