دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بر پیوند ناگسستنی دین، اخلاق و عرفان تأکید کرد

همایش شهر معلمان دین و اخلاق در شاهرود؛

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما،  دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی  در همایش شهر معلمان دین و اخلاق که با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی استان سمنان، شهرستان شاهرود، نهادهای استانی و جمعی از روحانیون برگزار شد ضمن قدردانی از برگزارکنندگان و مشارکت‌کنندگان علمی، عنوان «شهر معلمان دین و اخلاق» که از سوی مقام معظم رهبری به شاهرود اعطا شده است را افتخاری معنوی و مسئولیتی تاریخی برشمرد که مصادیق آن در عالمان و عارفان گذشته این شهر هویداست.

تأکید بر ریشه اخلاق در فطرت و حکمت الهی

خسروپناه در تبیین نسبت بنیادین دین و اخلاق در فلسفه دین، دیدگاه‌هایی چون اعتقاد متکلمان اهل سنت (از جمله تفتازانی) مبنی بر حسن و قبح ذاتی افعال را مطرح کرد و دیدگاه شیعی مبنی بر نیکویی ذاتی عدالت و زشتی ذاتی ظلم را یادآور شد که نه صرفاً از امر شارع، بلکه از عقل و فطرت انسانی سرچشمه می‌گیرد. وی تأکید کرد که خداوند به‌واسطه حکمت ذاتی، هرگز فرمانی غیراخلاقی صادر نمی‌کند.

عدالت؛ رکن مشترک اندیشه بشری

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ، عدالت را مفهومی جهانی و ازلی دانست که دغدغه متفکرانی چون افلاطون، ارسطو، مارکس، راولز و نیچه بوده است. وی جایگاه عدالت را در ساحت‌های گوناگون معرفتی فقه (قاعده عدالت)، اخلاق (اعتدال میان افراط و تفریط)، حکمت و عرفان محوری توصیف کرد و آن را واقعیتی ازلی و ابدی خواند که هم عقل و هم وحی بر آن صحه می‌گذارند.

سه ستون اخلاق دینی: عدالت، صداقت و محبت

خسروپناه در بخش دیگری از سخنان خود، سه رکن اساسی اخلاق دینی را عدالت، صداقت و محبت معرفی کرد و خاطرنشان ساخت که عقل به‌تنهایی برای تشخیص مصادیق عدالت کافی نیست و نیازمند هدایت الهی هستیم؛ لذا خداوند امر به «کونوا مع الصادقین» نموده است.

شاهرود؛ مهد پیوند عرفان، فقه و اخلاق جهانی

وی با اشاره به احترام عمیق مردم به عارفانی چون ابوالحسن خرقانی و بایزید بسطامی، دلیل این جایگاه را پیوند صادقانه و عاشقانه آن‌ها با خداوند دانست که منجر به تجلی عدالت، صداقت و محبت در رفتار با مردم می‌شود. دبیر شورا تصریح کرد که رهایی از گناه و کردار ناپسند در گرو اتصال صمیمانه و عاشقانه با خداوند است که روح را از خودخواهی رها می‌سازد. وی همچنین شهرت جهانی نام خرقانی و بسطامی را نشان‌دهنده جهان‌شمولی میراث معنوی شاهرود دانست.

مکتب فقهی و حکمی شاهرود

خسروپناه به جایگاه فقهی و فلسفی شاهرود، به‌عنوان زادگاه عالمان هم‌فقیه و هم‌عارف همچون آیت‌الله شیخ علی عابدی شاهرودی و مراجع بزرگی چون آیت‌الله‌العظمی سید محمود حسینی شاهرودی اشاره کرد و تأکید نمود که مهم‌ترین ویژگی مشترک آنان، پیوند فقه اصیل با اخلاق است (نظیر قاعده لا ضرر).

وی در پایان تصریح کرد : مکتب حکمی و عرفانی شاهرود که ریشه در اندیشه‌های خرقانی و بسطامی دارد، باید برای نسل جوان بازخوانی شود؛ چرا که آشنایی این نسل با این بزرگان، ضامن بقای هویت ایرانی-اسلامی در برابر خطرات غفلت و کوتاهی‌ها خواهد بود.