قم، دومین قلب معنوی کشور| معرفی جاذبه های گردشگری شهر قم

به گزارش بولتن نیوز قم از دیرباز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شهرهای مذهبی جهان تشیع شناخته می‌شود و پس از مشهد مقدس، بزرگ‌ترین حجم زائر داخلی و خارجی را دارد. سالانه بیش از ۲۰ میلیون نفر به این شهر سفر می‌کنند که بخش عمده آن‌ها برای زیارت حرم حضرت معصومه(س) و مسجد مقدس جمکران راهی قم می‌شوند. اما این شهر فقط یک مقصد زیارتی نیست؛ مجموعه‌ای از آثار تاریخی، بازارهای سنتی، طبیعت کویری، موزه‌ها و حتی جاذبه‌های تفریحی مدرن باعث شده قم به مقصدی چندمنظوره تبدیل شود. فاصله ۱۴۰ کیلومتری با پایتخت و دسترسی عالی از طریق جاده و ریل، سفر به قم را به سفری کوتاه و کم‌دردسر تبدیل کرده است.

موقعیت جغرافیایی و راه‌ های دسترسی به قم

قم در حاشیه کویر مرکزی ایران و در ارتفاع حدود ۹۳۰ متری از سطح دریا قرار دارد. این شهر از شمال به دریاچه نمک حوض سلطان، از جنوب به دلیجان، از شرق به کویر مسیله و از غرب به ساوه محدود می‌شود. قرار گرفتن در مسیر اصلی شمال به جنوب کشور باعث شده قم یکی از گره‌های اصلی حمل‌ونقل ایران باشد.

آزادراه تهران–قم کوتاه‌ترین و پرترددترین مسیر ارتباطی بین پایتخت و مرکز کشور است. جاده قدیم قم هم همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما راحت‌ترین و ارزان‌ترین راه برای بسیاری از مسافران تهرانی، خرید بلیط قطار تهران قم است. روزانه بیش از ۳۰ سیر قطار در مسیر تهران–قم و قم–تهران حرکت می‌کنند که زمان سفر را به حدود یک ساعت و چهل دقیقه تا دو ساعت کاهش داده‌اند.

در ادامه مهم‌ترین جاذبه‌های قم را معرفی می‌کنیم.

حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه (س)

حرم حضرت معصومه (س) مهم‌ترین نماد شهر قم است. این بانوی بزرگوار خواهر امام رضا(ع) و دختر امام موسی کاظم(ع) هستند که در سال ۲۰۱ هجری قمری وارد قم شدند و ۱۷ روز بعد در همین شهر دار فانی را وداع گفتند. آرامگاه اولیه ایشان در منطقه بابلان (محل فعلی صحن جوادالائمه) بود و به مرور زمان بنای باشکوهی بر آن ساخته شد.

امروزه حرم دارای ۹ صحن، چندین رواق بزرگ، دو گنبد طلایی و چهار گلدسته است. گنبد اصلی که در دوره صفویه طلاکاری شد، بیش از ۱۶ هزار خشت طلا دارد. ایوان آیینه با آینه‌کاری‌های بی‌نظیر، رواق بالاسر با ضریح نقره‌ای و خاتم‌کاری‌شده و شبستان بزرگ از بخش‌های مهم حرم هستند.

موزه آستان قدس معصومیه در صحن صاحب‌الزمان قرار دارد و بیش از ۵ هزار شیء تاریخی شامل درب‌های قدیمی حرم، قرآن‌های خطی، تابلوهای نفیس، هدایای شاهان قاجار و پهلوی، سکه‌ها و ظروف دوره‌های مختلف را نگهداری می‌کند. کتابخانه بزرگ آستان نیز بیش از ۵۰۰ هزار جلد کتاب خطی و چاپی دارد که برخی از نسخه‌های آن به قرن چهارم هجری برمی‌گردد.

بسیاری از مردم برای رفت‌وآمد روزانه یا زیارت حرم حضرت معصومه (س) از سرویس قطار قم تهران استفاده می‌کنند، چون هم هزینه آن پایین است و هم در ترافیک آزادراه گیر نمی‌کنند.

مسجد مقدس جمکران

مسجد جمکران در شش کیلومتری جنوب شرقی قم و در حاشیه جاده قم–کاشان قرار دارد. طبق روایت تاریخی، در سال ۳۷۳ هجری قمری شیخ حسن بن مثله جمکرانی به دستور امام زمان(عج) مأمور ساخت این مسجد شد. این مکان از قدیم‌الایام مورد توجه مردم بوده، اما در سه دهه اخیر توسعه چشمگیری پیدا کرده است.

مسجد فعلی دارای صحن اصلی بزرگ، شبستان‌های متعدد، ایوان‌های بلند و مناره‌های مرتفع است. چاه معروف «دعای صاحب‌الزمان» که زائران در آن نامه می‌اندازند، در ضلع شرقی مسجد قرار دارد. در سال‌های اخیر مجموعه فرهنگی-رفاهی بزرگی شامل پارکینگ طبقاتی، مهمانسرا، رستوران و فروشگاه در کنار مسجد ساخته شده است. شب‌های چهارشنبه و نیمه شعبان شلوغ‌ترین زمان مسجد جمکران است.

مدرسه فیضیه

مدرسه فیضیه که در ضلع شرقی حرم قرار دارد، مهم‌ترین جاذبه حوزه علمیه قم است. این مدرسه در دوره صفویه ساخته شد و در دوره فتحعلی شاه قاجار بازسازی گردید. حیاط مرکزی، حجره‌های دوطبقه و بادگیرهای بلند از ویژگی‌های معماری آن هستند. مدرسه فیضیه شاهد سخنرانی تاریخی امام خمینی در عاشورای سال ۱۳۴۲ و یورش مأموران رژیم پهلوی به طلاب بود. امروز تابلوهای یادبود و عکس‌های آن روزها در مدرسه نگهداری می‌شود.

بیت تاریخی امام خمینی (ره)

خانه ساده امام در محله یخچال قاضی یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی معاصر قم است. این خانه که مساحتی حدود ۶۰۰ متر دارد، در سال ۱۳۳۹ خریداری شد و امام تا سال ۱۳۴۳ در آن ساکن بودند. اتاق کوچک مطالعه، حیاط خلوت، حوض کوچک و زیرزمین از بخش‌های اصلی خانه هستند. وسایل شخصی امام از جمله عینک، قلم و لباس‌ها به همان شکل حفظ شده است.

خانه ملاصدرا

فیلسوف بزرگ صدرالمتدین (ملاصدرا) در روستای کهک (۴۰ کیلومتری قم) به دنیا آمد، اما سال‌های زیادی را در قم گذراند. خانه‌ای که به نام او معروف است در محله چهل اختران قرار دارد و امروزه به‌عنوان موزه فلسفه اداره می‌شود.

کاروانسرای دیرگچین

کاروانسرای دیرگچین معروف به «مادر کاروانسراهای ایران» در ۶۰ کیلومتری قم و در جاده قم–گرگان قرار دارد. این کاروانسرای ساسانی–سلجوقی یکی از قدیمی‌ترین بناهای از این نوع در کشور است و مساحت آن بیش از ۱۲ هزار متر مربع است.بازارها و سوغات قمبازار سنتی قم از میدان کهنه شروع می‌شود و تا حرم ادامه دارد. این بازار در دوره صفویه ساخته شد و هنوز ساختار اصلی خود را حفظ کرده است. تیمچه بزرگ با گنبد آجری و نورگیرهای زیبا یکی از شاهکارهای معماری قاجاری است. سرای ملک‌التجار و کاروانسرای ملاحسین هم از بخش‌های مهم بازار هستند.

سوغات قم

مهم‌ترین سوغات خوراکی قم سوهان است که انواع سنتی، گازی، بادامی، کنجدی و پسته‌ای دارد. مهر و تسبیح خاک قم (سجاده‌ای)، حلوا سوهانی، کلوچه سنتی و باقلوای قم هم طرفداران زیادی دارند. در بخش صنایع دستی، پارچه‌های دست‌باف، قلم‌زنی و میناکاری هم خریداری می‌شوند.

طبیعت اطراف قم

اگر در شهر قم به دنبال مکان‌های طبیعی هستید، در ادامه مهم‌ترین این مکان‌ها را معرفی می‌کنیم:

دریاچه نمک حوض سلطان

در ۳۵ کیلومتری شمال قم قرار دارد و با مساحت حدود ۲۴۰ کیلومتر مربع یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های نمک ایران است. در فصل بارندگی، لایه نازکی از آب روی نمک‌ها را می‌پوشاند و منظره‌ای شبیه به آینه ایجاد می‌کند. این دریاچه به نام «دریاچه قم» یا «کویر سفید» هم معروف است.

غار وشنوه

در ۶۰ کیلومتری جنوب غربی قم و در دامنه کوهی به همین نام قرار دارد. این غار آهکی دارای استالاگمیت و استالاکتیت‌های زیبا است و عمق آن به بیش از ۳۰۰ متر می‌رسد. برای بازدید نیاز به تجهیزات غارنوردی و راهنما است.

منطقه حفاظت ‌شده پلنگ ‌دره

در ۳۰ کیلومتری شرق قم قرار دارد و زیستگاه گونه‌های مختلفی از جمله پلنگ، کل و بز، قوچ و میش است. کوه دوبرادران با دو قله موازی هم از نقاط محبوب کوهنوردی اطراف قم است.

خرید بلیط قطار از سفرمارکت

یکی از ساده‌ترین و مطمئن‌ترین راه‌ها برای خرید بلیط قطار به مقصد قم، استفاده از پلتفرم سفرمارکت است. برخلاف برخی سایت‌های دیگر که فقط نقش واسطه و مارکت‌پلیس را دارند و پس از انتخاب قطار شما را به سایت شرکت ریلی منتقل می‌کنند، سفرمارکت فروش مستقیم بلیط قطار را انجام می‌دهد. یعنی تمام مراحل جستجو، انتخاب صندلی، وارد کردن اطلاعات و پرداخت در همان سایت سفرمارکت انجام می‌شود و نیازی به ورود دوباره به سایت‌های دیگر نیست.

این روش هم زمان کمتری می‌گیرد و هم خطای احتمالی در انتقال اطلاعات را حذف می‌کند. پشتیبانی ۲۴ ساعته سفرمارکت هم باعث شده بسیاری از مسافران برای خرید بلیط قطار تهران قم از این پلتفرم استفاده کنند.

بهترین زمان سفر و نکات اقامتی

قم آب‌وهوای گرم و خشک کویری دارد. تابستان‌ها دما گاهی به بالای ۴۵ درجه می‌رسد. بهترین زمان سفر از اوایل آبان تا اواسط اردیبهشت است. در این ماه‌ها هم هوا خنک و معتدل است و هم از ازدحام ایام محرم، صفر و تعطیلات نوروزی خبری نیست.

برای اقامت، هتل‌های چهار و پنج ستاره کریمه، الماس، پارسیان و بین‌المللی قم در خیابان‌های اطراف حرم قرار دارند. زائرسراهای آستان قدس معصومیه و مسجد جمکران هم آیتم‌های ارزان‌تری هستند. مهمان‌پذیرهای خیابان ارم و صفائیه هم برای بودجه‌های محدود مناسب‌ هستند. در ایام شلوغ حتماً از قبل رزرو کنید.

کلام آخر

قم بیش از آن‌که فقط یک شهر زیارتی باشد، مقصدی چندوجهی است که تاریخ، فرهنگ، طبیعت و معنویت را در کنار هم دارد. فاصله کم با تهران، دسترسی عالی با قطار و جاده، تنوع جاذبه‌ها و هزینه پایین سفر باعث شده این شهر به یکی از محبوب‌ترین مقاصد سفرهای کوتاه‌مدت در ایران تبدیل شود. چه برای زیارت قصد سفر داشته باشید و چه برای گشت‌وگذار تاریخی و طبیعی، قم همواره به عنوان شهری پرجاذبه، می‌درخشد.