ضرورت حفظ یاد شهدا برای مقابله با شکاف نسلی

به گزارش ایکنا، آیین رونمایی از ۲۴ عنوان کتاب وصیت‌نامه کامل شهدا «مشعل هدایت»، امروز 11 آذر در موزه مرکزی شهدا برگزار شد.

در آغاز مراسم، سعید اوحدی، معاون رئیس‌ جمهور و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران با اشاره به پرسش‌هایی که گاه درباره ضرورت ثبت، احیا و بازخوانی وصیت‌نامه‌های شهدا مطرح می‌شود، اظهار کرد: برخی ممکن است با دیدن آمارهای متفاوت از ۲۵ تا ۳۵ هزار سند و اثر برجای‌مانده از شهدا این سؤال را مطرح کنند که چه نیازی به این حجم از تلاش برای انتشار وصایای شهدا پس از گذشت ۴۲ یا ۴۴ سال از شهادت آنان وجود دارد. 

وی افزود: اگر امروز بنیاد شهید، ۱۴۴ اثر مکتوب و مجموعه‌های بلندتری را به ثبت رسانده و اکنون ۲۴ جلد دیگر را رونمایی می‌کند، این اقدام نه یک کار اداری بلکه تلاشی عمیق و حساب‌شده برای حفظ مشعل هدایت نسل‌هاست؛ مشعلی که پشتوانه فکری و معنوی آن به حکمت و تدبیری الهی گره خورده است.

اوحدی یکی از دغدغه‌های اصلی جوامع امروز را مسئله «شکاف نسلی» دانست و توضیح داد: در همه کشورها، گذر زمان اگر با غفلت همراه شود می‌تواند به آفتی بزرگ تبدیل گردد؛ آفتی که آرام‌ آرام پیوند نسل‌ها را سست و سپس گسسته می‌کند. جامعه‌شناسان همواره هشدار می‌دهند که وقتی نسل جدید در برابر رخدادهای تاریخی یا فرهنگی گذشته احساس بیگانگی می‌کند، نخستین پیامد آن بحران هویت است؛ بحرانی که در رفتارها، فرهنگ، باورها و حتی سبک زندگی نمود پیدا می‌کند. امروز این شکاف میان نسل‌ها تنها در سطح جامعه نیست، در درون خانواده‌ها نیز دیده می‌شود؛ جایی که گاهی پدر و مادر دیگر نمی‌توانند با فرزندانشان گفت‌وگوی مؤثر داشته باشند و زبان ارتباطی مشترک از میان می‌رود.

رئیس بنیاد شهید با اشاره به نقش فناوری و دنیای دیجیتال در تشدید این فاصله، افزود: توسعه سریع فناوری اطلاعات، هوش مصنوعی و زندگی دیجیتال علاوه بر همه برکات، اگر بدون مراقبت باشد میان اعضای خانواده دیوارهایی نامرئی ایجاد می‌کند. امروزه بسیاری از خانواده‌ها با کاهش معنادار گفت‌وگو و افزایش انزوای دیجیتالی مواجه‌اند؛ پدر و مادر پس از یک روز کاری خسته به خانه می‌آیند و هرکس به موبایل خود پناه می‌برد و روابط روزمره به حداقل می‌رسد. این روند، اگر بدون برنامه رها شود، سرعتِ فاصله‌گرفتن نسل‌ها از یکدیگر را چند برابر می‌کند؛ مسیری که دشمنان این کشور سال‌هاست برای تعمیق آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

وی ادامه داد: آنچه امروز ضرورت بازخوانی وصایای شهدا را دوچندان می‌کند، همین نیاز به «پیوند نسلی» است. وصیت‌نامه شهدا صرفاً چند صفحه نوشته یا احساسات شخصی یک رزمنده نیست؛ بلکه عصاره جان انسان‌هایی است که در شرایطی آمیخته به الهام، مکاشفه و حضور معنوی، تجربه‌های ژرف خود را مکتوب کردند. این نوشته‌ها حلقه ارتباطی مطمئن میان نسل انقلاب، نسل جنگ و نسل‌های امروز است و می‌تواند در برابر شکاف نسلی نقش ترمیم‌کننده داشته باشد. 

اوحدی تأکید کرد: استمرار یاد شهدا همان چیزی است که امیرالمؤمنین (ع) از آن به‌عنوان «دوام ذکر» یاد کرده‌اند؛ ذکری که دل‌ها را نورانی می‌کند و مسیر حرکت جامعه را روشن نگاه می‌دارد. در عاشورا همه یاران سیدالشهدا (ع) به شهادت رسیدند، اما امروز ۱۴۰۰ سال بعد، میلیون‌ها نفر از سراسر جهان در اربعین به کربلا می‌روند و این خود نشان‌دهنده آن است که یاد و روایت‌گری، چگونه می‌تواند پیوندی ماندگار میان نسل‌ها ایجاد کند. 

وی اضافه کرد: پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) نیز با وجود تقدیم بهترین یاران خود در میدان‌های نبرد، همواره بر حفظ یاد و روایت حماسه‌ها تأکید داشتند؛ زیرا راز تداوم جریان حق در «استمرار ذکر» نهفته است. این مشعل هدایت، وقتی در قالب وصیت‌نامه‌ها ثبت و برای نسل‌های آینده روایت می‌شود، در حقیقت همان تدبیری است که بزرگان دین برای جلوگیری از فراموشی و انقطاع فرهنگی توصیه کرده‌اند.

اوحدی با اشاره به فعالیت دشمنان در حوزه رسانه اظهار کرد: امروز بیش از ۴۰۰ شبکه تلویزیونی فارسی‌زبان توسط مراکز خارجی فعال شده‌اند تا باورها و ارزش‌های جامعه ایران را هدف قرار دهند. اسناد منتشرشده نشان می‌دهد برخی جریان‌ها ۲۰ سال برای ایجاد یک گسست نسلی گسترده برنامه‌ریزی کرده‌اند؛ از حوزه رسانه تا مطبوعات، از جنگ روانی تا تحریف تاریخی. نظریه‌پردازانی اعلام کرده‌اند که جمهوری اسلامی پس از جنگ تحمیلی باید با «جنگ نرم» و تخریب بنیان‌های هویتی مواجه شود؛ جنگی که فاصله نسل‌ها را بیشتر و زمینه بحران‌های اجتماعی و سیاسی را فراهم می‌کند.

معاون رئیس‌ جمهور ادامه داد: در چنین شرایطی بازخوانی وصایای شهدا نه یک کار نمادین بلکه یک جبهه مهم فرهنگی است. دشمن وقتی تلاش می‌کند جامعه را از تاریخ و ارزش‌های خود جدا کند، مؤثرترین پاسخ آن است که روایت‌های اصیل، صادقانه و نورانی شهدا را زنده نگه داریم و نسل جدید را با این گنجینه‌ها پیوند بزنیم. همان‌گونه که در حوادث اخیر دیدیم، دشمن می‌کوشید با ترسیم بحران‌های ساختگی، جامعه را دچار وحشت و بی‌اعتمادی کند، اما با تدبیر رهبری و استواری مردم، این برنامه‌ها ناکام ماند.

وی در بخش پایانی سخنان خود با یادآوری حضور در دومین کنگره شهدای مازندران، گفت: روزی که خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم، جمعی از مسئولان آمارهای فراوانی از تعداد شهدا، آثار و اقدامات ارائه دادند. اما معظم‌له با درایت فرمودند آنچه اهمیت دارد «اثرگذاری حقیقی» یاد شهدا بر نسل امروز است، نه صرف ارائه آمار. امروز نیز با همین نگاه، بنیاد شهید انتشار این ۲۴ جلد را نه به‌عنوان یک کار نمایشی، بلکه یک حرکت راهبردی برای حفظ هویت ملی، تحکیم پیوند نسل‌ها و مقابله با جنگ نرم دشمن می‌داند؛ حرکتی که ادامه راه شهدا و پاسداری از میراث معنوی آنان است.

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدرمضان موسوی مقدم، نماینده ولی فقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران نیز در بخش دیگری از مراسم بر اهمیت آثار شهدا و وصیت‌نامه‌های آن‌ها تأکید کرد و افزود: وصیت‌نامه شهدا بخشی از ادبیات دینی و تاریخی کشور است. این وصیت‌نامه‌ها نه تنها توصیه‌هایی برای آینده‌نگری هستند بلکه مفاهیم بلندی چون توحید، ولایت فقیه، ارزش شهادت، و خودسازی را در خود جای داده‌اند.

وی با اشاره به اهمیت زبان و ادبیات در دوران جنگ، اظهار کرد: در دوران دفاع مقدس، زبان خاصی برای انتقال مفاهیم ایجاد شد که در قالب ادبیات جنگی و اسناد جنگی ثبت شد. این ادبیات و زبان در واقع نماد مقاومت و باورهای مذهبی مردم ایران است. حتی در روزنامه‌نگاری‌های آن دوران، کلمات و جملاتی مانند «خوشبختانه» به عنوان نماد پیروزی در جنگ و شهادت استفاده می‌شد.

حجت‌الاسلام موسوی مقدم همچنین به پژوهش‌های جدیدی که در زمینه زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی وصیت‌نامه‌های شهدا انجام شده است، اشاره کرد و گفت: در یکی از پژوهش‌ها مشخص شد که بیش از 33 درصد از کنش‌های گفتاری در وصیت‌نامه‌ها، جنبه ترغیبی و تشویقی دارند. شهدا در وصیت‌های خود عمدتاً به تربیت نسل‌های آینده و حفظ اصول و ارزش‌های انقلاب تأکید کرده‌اند.

نماینده ولی فقیه در بنیاد شهید در بخش دیگری از سخنان خود به اندیشه‌های بلند شهید ناصر کاظمی اشاره کرد و گفت: شهید ناصر کاظمی در وصیت‌نامه‌اش در سال 1361 به ضرورت حضور افراد مکتبی و متعهد در وزارتخانه‌های مختلف اشاره کرده است. اگر به این توصیه‌ها در سال‌های گذشته عمل می‌شد، بسیاری از مشکلات امروز کشور برطرف می‌شد.

وی همچنین به بخشی از وصیت‌نامه شهید مهدی رجب‌بیگی اشاره و اظهار کرد: این شهید بزرگوار در وصیت‌نامه خود نکات بسیار مهمی را ذکر کرده است که نشان‌دهنده درک و معرفت عمیق ایشان بود. این وصیت‌نامه‌ها به ما نشان می‌دهند که چگونه می‌توان از مشکلات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی عبور کرد.

حجت‌الاسلام موسوی مقدم در پایان سخنان خود تأکید کرد: امروز باید وصیت‌نامه‌های شهدا را در قالب گفتمان‌های علمی و فرهنگی مورد تحلیل قرار دهیم تا بتوانیم از تجربیات و اندیشه‌های شهدا برای رفع مشکلات جامعه استفاده کنیم. همچنین باید با زبان و ادبیات جدید، مفاهیم دینی و فرهنگی را در فضای مجازی و دنیای مدرن منتقل کنیم تا فرهنگ ایثار و شهادت همچنان زنده بماند.

در انتهای مراسم از ۲۴ کتاب وصایای شهدا «مشعل هدایت» رونمایی به عمل آمد.

انتهای پیام