فیلم‌سازان با صداقت در روایت، امید را در دل مخاطب زنده کنند

امیرحسین کشمیری، کارگردان فیلم مستند «متا گیتا» در گفت‌وگو با ایکنا یکی از مهم‌ترین اهداف خود را از ورود به سینما بازنمایی محتوای دینی با زبان هنر هفتم دانست و گفت: در سال‌های گذشته بخش زیادی از تولیدات مذهبی به دلیل ضعف فنی و نبود درک درست از زیبایی‌شناسی، نتوانسته‌اند در میان مخاطبان ماندگار شوند. نسل جوان باید سینما را با همان جدیت و وسواس هنری که برای ساخت آثار جریان اصلی وجود دارد، بیاموزد تا بتواند جوابگوی نیاز فرهنگی انقلاب باشد. سینمای دینی زمانی تأثیرگذار خواهد بود که از کلیشه فاصله گیرد و با بهره‌گیری از روایت‌پردازی صحیح، شخصیت‌سازی دقیق و زبان تصویری عمیق، بتواند روح ایمان، عدالت‌خواهی، امید و کنش اجتماعی را به نمایش بگذارد. فیلم مذهبی الزاماً نباید خشک، شعاری یا کم‌کیفیت باشد؛ بلکه می‌تواند زیبا، جذاب و در عین حال وفادار به حقیقت دینی باشد.

وی با اشاره به موانع تولید در مشهد گفت: من سینما را در زادگاهم شهر مشهد آموختم اما با اینکه مشهد یک شهر مذهبی، جوان و دارای ظرفیت‌های عظیم انسانی است، ولی تولید حرفه‌ای در آن بسیار محدود است. بسیاری از استعدادها در این شهر به دلیل نبود زیرساخت‌های تولید، دیده نمی‌شوند. اگر در شهرهایی مثل مشهد حمایت مناسب وجود داشت، بسیاری از جوانان باانگیزه و مذهبی برای ادامه مسیر به تهران مهاجرت نمی‌کردند. مشهد شهری است که هم نیروی انسانی متعهد دارد و هم موضوعات دینی و اجتماعی فراوان که قابلیت تبدیل به آثار قوی سینمایی را دارند. این محدودیت‌ها باعث شده هنرمندان مشهدی چند پله عقب‌تر بایستند، هرچند کیفیت برخی آثارشان در جشنواره‌های معتبر کشور همواره تحسین شده است.

نقش تعیین‌کننده جشنواره عمار در کشف استعدادهای جوان

این فیلم‌ساز جوان با اشاره به نقش تعیین‌کننده جشنواره عمار در کشف استعدادهای جوان گفت: جشنواره عمار نه فقط یک جشنواره، بلکه یک بستر تربیتی و یک جریان فرهنگی است. اگر این جشنواره نبود، بسیاری از جوانانی که امکانات حرفه‌ای نداشتند، هیچ مسیری برای سنجش توانایی یا دیده شدن پیدا نمی‌کردند. در بسیاری از جشنواره‌ها، معیار اصلی داوری کیفیت فنی و قابلیت پخش رسانه‌ای است؛ معیارهایی که ساختن آن‌ها نیازمند هزینه‌های بالا و تیم‌های حرفه‌ای است. در چنین شرایطی بخش بزرگی از جامعه اصلاً فرصت ورود پیدا نمی‌کنند؛ اما در جشنواره عمار، گاهی یک اثر ساده و کم‌هزینه که تپش قلب مردم و صدای حقیقت را روایت کرده، در کنار آثار حرفه‌ای قرار می‌گیرد و با آن‌ها رقابت می‌کند. این یعنی جشنواره عمار یک جشنواره طبقه‌محور نیست، بلکه مردمی و عدالت‌گستر است؛ درست مطابق با روح انقلاب اسلامی.

کشمیری ادامه داد: مهم‌ترین کارکرد جشنواره عمار این است که اجازه نمی‌دهد روایت‌های اصیل دینی و انقلابی در میان انبوه روایت‌های تحریف‌شده گم شوند. در سال‌هایی که رسانه‌های جریان اصلی، گاهی تصویر کم‌رنگی از کنش‌های مردمی، روحانیت فعال، کارهای جهادی و زیست مؤمنانه ارائه می‌دهند، عمار جایگزینی برای بازنمایی حقیقت است. این جشنواره نشان می‌دهد که جریان خدمت‌رسانی، کار فرهنگی محله‌محور و فعالیت جهادی روحانیون یک واقعیت زنده در جامعه است؛ نه یک تصویر کلیشه‌ای و قدیمی.

سینمای انقلاب نیازمند نسلی تازه است

وی افزود: یکی از اتفاقات مهمی که عمار رقم زده این است که روایت مذهبی و انقلابی را از قالب رسمی و اداری خارج کرده و آن را به زبان جوان، محله، مسجد و مردم بازگردانده است. بسیاری از فیلم‌هایی که در عمار دیده می‌شود، فضای زندگی دینی را نه در شعار، بلکه در عمل و رفتار روزمره مردم نشان می‌دهد. این رویکرد نقش مهمی در تقویت هویت معنوی نوجوانان و جوانان دارد، چراکه آن‌ها تصویر «واقعی» ایمان را می‌بینند، نه تصویر رسانه‌ای و گاه تحریف‌شده‌ای که در برخی آثار وجود دارد.

کشمیری تاکید کرد: امروز بیش از هر زمان دیگر، سینمای انقلاب نیازمند نسلی تازه است؛ نسلی که هم ایمان و اعتقاد داشته باشد، هم مهارت و تکنیک. جشنواره عمار با دوره‌های آموزشی، کارگاه‌ها، نقد فیلم‌ها و فرصت اکران مردمی، در حال تربیت همین نسل است. امیدوارم کیفیت آثار سالانه ارتقا پیدا کند و عمار بتواند به‌صورت مستمر فیلم‌سازانی تربیت کند که قادر باشند سنگر فرهنگی انقلاب را در سال‌های آینده حفظ کنند.

این فیلمساز در بخش دیگری از سخنان خود تأکید کرد: یکی دیگر از مهم‌ترین ویژگی‌های جشنواره عمار، زنده نگه‌داشتن مسئولیت دینی در عرصه روایت‌گری است. فیلم‌سازی صرفاً یک مهارت هنری نیست، بلکه نوعی امانت‌داری در برابر حقیقت و مردم است؛ امانت‌داری‌ای که ریشه در باورهای دینی دارد. وقتی شما به عنوان یک جوان وارد دنیای رسانه می‌شوید، اولین چالش این است که از قدرت رسانه چگونه استفاده کنید. رسانه می‌تواند امید بسازد یا امید را از بین ببرد؛ می‌تواند روایت حقیقت باشد یا ابزار تحریف. جشنواره عمار دائماً این پیام را به ما می‌دهد که فیلم‌سازی یعنی انتخاب جبهه؛ جبهه حقیقت یا جبهه تحریف. این همان روحی است که از انقلاب اسلامی به ما رسیده و در عمار زنده نگه داشته شده است. برای نسل جدید، چنین یادآوری‌هایی حیاتی است، چراکه فضای رسانه‌ای امروز پر از سروصدا و روایت‌های صنعتی است و اگر فیلم‌ساز جوان به یک ریشه اعتقادی متصل نباشد، به راحتی در این هیاهو گم می‌شود.

ضرورت تغییر رویکرد سینمای دینی و انقلابی

کشمیری سپس به اهمیت محور روایت فیلم «متاگیتا» اشاره کرد و گفت: یکی از دلایل ساخت این مستند، نشان دادن چهره واقعی و مردمی روحانیت در میدان عمل بود. بسیاری از مردم، به‌ویژه نسل‌های جوان‌تر، تصویری ناقص و رسانه‌ای از طلبه‌ها و روحانیون دریافت می‌کنند؛ در حالی که بخش عظیمی از فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و جهادی محلات، توسط روحانیونی انجام می‌شود که بی‌سروصدا و بی‌ادعا کار می‌کنند. فیلم «متا گیتا» فقط یک مستند محله‌ای نیست، بلکه بازنمایی یک تفکر است؛ تفکری که ریشه در انقلاب دارد و معتقد است تغییر اجتماعی از دل مردم، مسجد و گروه‌های کوچک اما عمیق آغاز می‌شود. 

کشمیری به ضرورت تغییر رویکرد سینمای دینی و انقلابی اشاره کرد و گفت: اگر بخواهیم سینمای انقلاب امروز تأثیرگذار باشد، باید از سطح شعار عبور کنیم و واقعیت زندگی مردم را نشان دهیم؛ واقعیتی که هم تلخی دارد و هم امید، هم سختی دارد و هم راه‌حل. نسل جدید دیگر هیچ چیز کلیشه‌ای را نمی‌پسندد و اگر اثری بخواهد روی آن‌ها اثر بگذارد، باید هم زیبا باشد، هم صادق، هم دقیق و هم پرامید. جشنواره عمار دقیقاً همین مسیر را باز کرده؛ اینکه فیلم‌ساز جوان تکلیف خود را با مردم روشن کند و به جای تقلید از سینمای غرب یا تکرار کلیشه‌های کهنه، از حقیقت زندگی ایرانی ـ اسلامی الهام گیرد. سینمای انقلاب اگر به همین مسیر ادامه دهد، می‌تواند نه‌فقط در داخل کشور بلکه در جهان هم حرفی تازه برای گفتن داشته باشد، زیرا پیام‌های آن ریشه در عدالت، معنویت و امید دارد؛ ارزش‌هایی که برای همه انسان‌ها قابل درک است.

انتهای پیام