توصیف قرآن و حدیث درباره اولین مکانی که سر از آب بیرون آورد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، روز بیست و پنجم ذی‌القعده در تقویم دینی، مصادف با دَحو الارض است. دحو (بر وزن مَحو) به‌معنى گستردن است، بعضى آن را به‌معنى تکان دادن چیزى از محل اصلی‌اش تفسیر کرده‏‌اند و چون این دو معنى لازم و ملزوم یکدیگرند، به یک ریشه بازمى‏‌گردند. خداوند در قرآن از این روز بزرگ یاد کرده اس، آنجا که فرمود «وَ اَلْأَرْضَ بَعْدَ ذلِکَ دَحاها» (نازعات30)؛ یعنی زمین را بعد از آن گسترش داد». علی‌اکبر قرشی در تفسیر احسن‌الحدیث در توضیح این آیه می‌نویسد «و زمین را بعد از آفریدن آسمان، دَحاها: بگسترد و منبسط کرد به‌جهت آرام گرفتن خلایق در آن. جمهور علما برآنند که آفرینش زمین پیش از خلق آسمان و گستردن آن بعد از آن است، چنانچه روایت شده است که حق‌تعالى زمین را بیافرید و همه را زیر کعبه جمع کرد و بعد آسمان را بیافرید و جبرئیل را فرمود تا زمین را از زیر خانه کعبه منبسط ساخت. (ج12، ص66)

علاوه بر این، به دحو الارض در روایات ائمه علیهم‌السلام اشاره شده است؛ به‌عنوان نمونه حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در خطبه89 نهج‌البلاغه فرمود «مَدْحُوَّةً فِی‏ لُجَّةِ تَیَّارِه‏»؛ یعنى زمین به حالت گسترده در دریایى موّاج و روان آرام گرفت. در خطبه 70 فرمود «اللَّهُمَّ دَاحِیَ الْمَدْحُوَّاتِ وَ دَاعِمَ‏ الْمَسْمُوکَات‏»؛ اى خدایى که گستراننده‌ی گسترده‏‌ها و برپاکننده بالا‌رفته‏‌هایى.»

مَدْحُوَّةً از ریشه‌ی «دحو» به‌معنای مبسوط و گسترده است. (فرهنگ نهج‌البلاغه، رحیمی‌نیا) و دَاحِیَ بر وزن فاعل به‌معنای گستراننده است که در اینجا خداوند است.

حضرت امام رضا علیه‌السلام ضمن توصیف روز بیست و پنجم ذی‌القعده، یکی از رویدادهای آن را دحو الارض و از آداب این روز را روزه‌داری معرفی کردند. محمّدبن عبداللّه صیقل می‌گوید: امام رضا علیه‌السلام، در روز بیست و پنجم ذی‌قعده به میان ما آمد و فرمود: «صوموا؛ فإِنّی أصبَحتُ صائِماً. قُلنا جُعِلنا فِداک، أی یومٍ هُوَ؟ فقالَ یومٌ نُشِرَت فیهِ الرَّحمَةُ، و دُحیت فیهِ الأَرضُ و نُصِبَت فیهِ الکعبَةُ وَ هَبَطَ فیهِ آدَمُ»؛ امروز را روزه بگیرید، من هم روزه هستم. گفتیم: قربانت شویم، امروز چه‌روزى است؟ فرمود: «روزى است که در آن رحمت منتشر شد و زمین گسترش یافت (دحو الارض) و کعبه برپا شد و آدم علیه السلام [به زمین‏] هبوط کرد». (اقبال الاعمال، ج‏1، ص31) از این روایت برمی‌آید که دحو الارض مقدم بر نصب کعبه و بعد هبوط آدم علیه‌السلام به‌روی زمین بوده است.

در روایتی دیگر می‌خوانیم حسن‌بن على وشّاء روایت می‌کند «من کودک بودم که با پدرم در شب بیست و پنجم ماه ذی‌القعده در خدمت امام رضا علیه‌السلام شام خوردیم. حضرت فرمود: امشب حضرت ابراهیم و حضرت عیسى علیهماالسلام متولد شده‌اند و زمین از زیر کعبه پهن شده است؛ پس هر که روزش را روزه بدارد، چنان است که شصت ماه روزه داشته باشد.»

انتهای پیام/+