«اندیشه مقاومت» از قدرت نرم تا «آخرین روز جنگ»

«یکی از خصلت‌های ذاتی تشیع، از آغاز تاکنون، مقاومت و قیام در برابر دیکتاتوری و ظلم است که در تمامی تاریخ شیعه به چشم می‌خورد؛ هر چند اوج این مبارزات در بعضی از مقطع‌های زمانی بوده است.»(صحیفه امام(ره) ج 5؛ ص 407)

با نگاه به گستره تاریخ به‌وضوح درمی‌یابیم که از زمانی ‌که شاهد تولد پدیده شوم استعمار در جهان بودیم؛ به واسطه آن اندیشه شوم، نظامی با عنوان «نظام سلطه» حکومت خود را در جهان آغاز کرد. هم‌زمان با تولید این نطفه پلید؛ دنیا در نگاهی کلان به دو بخش «سلطه‌گر» و «سلطه‌پذیر» تقسیم شد.

اینجاست که ماهیت هویت و بن‌مایه مفهومی با عنوان انقلاب اسلامی در راستای ایستادگی در برابر سلطه‌گر و دفاع از مظلومِ سلطه‌پذیر نه ‌تنها رویدادی به واسطه یک کشور به‌نام جمهوری اسلامی ایران را رقم زد؛ که انتشار ندای پیروزی انقلاب اسلامی، خود به الگوی حرکتی در راستای پاسخ‌گویی به زیست جهان بشری در زمین اثیری در دنیای سیاست بدل شد.

جایی‌ که صدای فریاد تکبیر مردمان انقلابی مسلمان ایران در قالب «مرگ ‌بر امریکا» و «مرگ بر اسرائیل» در جهان پیچید و همین ندای فریاد تکبیر بود که خود دلگرم‌کننده تمامی مظلومان سلطه‌پذیر در برابر نظام اقلیت اما سلطه‌گر جهان شد. این مهم چیزی نبود جز یکی از معجزات بزرگ حرکت ملت ایران در قالب انقلاب شکوه‌مند اسلامی.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای؛ مقام معظم رهبری نیز بارها در بیانات و منویات خود ضمن اشاره به جایگاه و تبار اندیشه سلطه‌گر به پایگاه عظیم و رفیع اصل عنصر «مقاومت»، بنا بر اصالت و رسالت «پیروزی خون بر شمشیر» که از یک‌سو در دوران معاصر حاصل اندیشه‌های بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی؛ حضرت امام‌خمینی(ره) علیه رژیم طاغوت بود و از سوی دیگر، در عاشورای حسینی؛ همین پیروزی و ظفرمندی خون جبهه حق را بر شمشیر جبهه باطل و سلطه‌گر شاهد بودیم. این همان تفکری است که امروز از آن نه ‌تنها در کشورمان یا کشورهای همسو با تفکر انقلابی جمهوری اسلامی ایران یاد می‌شود که تمام آزادی‌خواهانی که مفهوم «مقاومت» را در برابر نظام سلطه دریافته‌اند، به بلندای همان تکبیر ایرانیان؛ فریاد مقاومت سر می‌دهند و این فریاد خود چراغ راه مسلمانان در برهه‌های تاریخی از صدر اسلام تا به امروز بوده است.

نمونه‌های دور و نزدیک آن فراوان است. از حماسه هشت سال دفاع مقدس رزمندگان جان‌برکف اسلام در جبهه‌های حق علیه باطل که با تکیه بر همان اندیشه در برابر هجوم دشمن بعثی مقاومت کردند و اجازه نداده‌اند حتی به‌قدر کفِ دستی از خاک میهن عزیز به دست دشمن بیفتد تا به امروز که مردمان فلسطین در برابر رژیم اشغالگر قدس و حامیان سلطه‌گر و مستکبر آن فریادِ ندای مقاومت را برای گرفتن حق خود که همان زمین زیستشان است به بلندای حق و حق‌طلبی در جهان گسترانیده‌اند یا کمی نزدیک‌تر در سال 2006 میلادی جایی ‌که با توجه به اهمیت همان اندیشه «پیروزی خون بر شمشیر»، شاهد نبردی میان حزب‌الله لبنان و رژیم اشغالگر قدس بودیم. نبردی که با هجوم رژیم جعلی اسرائیل آغاز شد و با خفت آن در قالب شکست هیمنه آن ارتش با همه هم‌پیمانان و یاری‌گران سلطه‌گرش چون ایالات متحده امریکا و دیگر کشورهای اروپای غربی یکی از مهمترین و درخشان‌ترین نبردهای قرن بیست‌ویکم را به‌نام رزمندگان حزب‌الله لبنان رقم زد.

این پیروزی بهانه‌ای شد تا 23 مرداد در تاریخ فرهنگی ما به‌نام «روز مقاومت اسلامی» از آن یاد شود. روزی‌ که سردار دل‌ها، سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی؛ نیز تا پیش ‌از عروج ملکوتی و شهادتش، بارها بر اهمیت این روز و اندیشه مقاومت اسلامی در برابر نظام سلطه‌گر تأکید کرده و همان مؤلفه یکی از اصلی‌ترین چراغ‌های راه محور مقاومت در برابر قدرت‌های سلطه‌گر بود.

حال به این بهانه بر آن شدیم تا در قالب قرار گرفتن در ایستگاه تقویمی 23 مرداد -روز مقاومت اسلامی- مروری بر مهمترین کتاب‌های نگاشته شده به واسطه آن نبرد عظیم و حماسه 33 روزه حزب‌الله لبنان؛ پیامدها، داشته‌ها، آورده‌ها و رو کردن دست دشمنان مقاومت، ایادی استکبار و سلطه‌گر داشته باشیم. آنچه در ادامه از خاطر شما می‌گذرد مروری بر تورق کتاب‌های برتر در این حوزه است.

«اندیشه مقاومت» از منظر مقام معظم رهبری

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب؛ در سی‌امین سالگرد رحلت بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام ‌خمینی (ره)؛ مقاومت اسلامی را اینگونه تعریف فرموده‌اند: «معنای مقاومت این است که انسان یک راهی را انتخاب کند که آن را راه حق می‌داند، راه درست می‌داند و در این راه شروع به حرکت کند و موانع نتواند او را از حرکت در این راه منصرف کند و او را متوقف کند؛ این معنای مقاومت است.»

همچنین، معظم‌له در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان این مطالبه را داشته‌اند که «نظریه مقاومت باید هم از لحاظ عملی و هم از لحاظ نظری-از هر دو جهت- باید ترویج شود. معنای نظری این است که تبیین کنید.» در همین راستا و برای تبیین نظریه «مقاومت»؛ انتشارات انقلاب اسلامی اقدام به چاپ کتاب «اندیشه مقاومت از منظر حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای» کرده است.

کتاب «اندیشه مقاومت» شامل ۵۹۲ صفحه است که به همت سعید صلح‌میرزایی گردآوری شده است، این کتاب ۱۲ بخش دارد؛ بخش اول کتاب به «اصول، باور‌ها و منطق مقاومت» و بخش دوم به «اهمیت مقاومت» پرداخته و «عرصه‌های مختلف مقاومت» موضوع بخش سوم و «آثار و فواید مقاومت» موضوع بخش چهارم کتاب است.

بیشتر بخوانید:

«تویی به جای همه» و «آفتاب در سجده» سیدالساجدین(ع)

کتابی متقن در تبیین شخصیت حضرت فاطمه(س)

«گفتاری در باب صبر» تا «فریاد فَرمَند زینب(س)»

در بخش پنجم کتاب «۱۶ عامل مؤثر در تقویت مقاومت» طرح شده است. بخش ششم و هفتم به «مباحث سلبی مقاومت» نظیر عوامل از بین رفتن و زیان کناره‌گیری از مقاومت اشاره می‌کنند. «الگو‌های مقاومت» در بخش هشتم و «مثال‌های تاریخی برای مقاومت» در بخش نهم گردآوری شده است.

بخش دهم به «اقدامات دشمن علیه گفتمان مقاومت» و بخش یازدهم به «مسئولیت‌های همگانی و اختصاصی اقشار مختلف در زمینه مقاومت» مرتبط است. در آخر نیز کتاب در بخش دوازدهم به موضوع «آینده روشن جریان مقاومت» توجه می‌کند.

حماسه جنگ 33 روزه حزب‌الله و روایت غافلگیری‌ها و تدبیرها

کتاب «جنگ غافلگیری‌ها و تدبیرها» با زیر عنوان «روایتی از جنگ 33 روزه در لبنان» به قلم «سمیر الخادم» و ترجمه مریم‌السادات امیرشاکرمی در 225 صفحه توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است.

پس از گذشت 18 سال از «جنگ 33 روزه حزب‌الله» و رژیم صهیونیستی، ابعاد پیچیده و حیرت‌آور این جنگ هنوز هم از جنبه‌های مختلف قابل بررسی است. در این جنگ، رژیم صهیونیستی به بهانه اسارت دو سرباز خود توسط «حزب‌الله»، حملات همه جانبه‌ای را علیه لبنان آغاز کرد که در نتیجه آن سخت‌ترین شکست این رژیم رقم خورد.

رژیم صهیونیستی که از ابتدای موجودیت جعلی خود در هیچ جنگی شکست نخورده بود، در این جنگ پس از 33 روز حمله گسترده به مواضع حزب‌الله؛ تخریب تاسیسات زیربنایی لبنان و کشتار غیرنظامیان نتوانست به اهداف ازپیش تعیین شده خود دست یابد.

برای اولین بار در طول تاریخ رژیم جعلی اسرائیل، موشک‌های حزب‌الله در اعماق خاک این رژیم فرود آمد و میلیاردها دلار بر اقتصاد اسرائیل خسارت وارد کرد. این رژیم تا روزهای پایانی جنگ هم با وجود حملات شدید به مواضع حزب‌الله، نتوانست جلوی موشک باران مناطق خود را بگیرد و حتی در آخرین روز جنگ، 200 موشک به مناطق مختلف اسرائیل اصابت کرد.

شکست خفت‌بار رژیم غاصب صهیونیستی که بنا بر روایات و آمار رسانه‌های بیگانه، چهارمین ارتش مدرن و مجهز دنیا را در اختیار دارد، نشان داد که گفتمان حزب‌الله یعنی «مقاومت»، تنها راه پیروزی و غلبه بر دشمن غاصب صهیونیستی است.

از آنجا که «سمیر الخادم»، نویسنده کتاب از نزدیک شاهد «جنگ 33 روزه» بوده و جزئیات زیادی را درباره آن ارائه کرده است، مطالعه این اثر می‌تواند ابعاد دیگری از مقاومت قهرمانانه حزب‌الله لبنان را به همراه مدیریت هوشمندانه جنگ از سوی حزب‌الله روشن کند.

لبنان دیروز و امروز در آئینه قبل و بعد از 33 روز

کتاب «لبنان قبل و بعد از 33 روز» با زیرعنوان «تغییرات پرشتاب در ساختار نظام سیاسی لبنان» اثری پژوهشی، گفت‌وگو محور با نگاه تحلیلی است که توسط سعید ابوطالب در 220 صفحه توسط انتشارات سروش به نگارش درآمده و به زیور چاپ آراسته شده است.

سعید ابوطالب، نویسنده این کتاب؛ از مستندسازان نامدار کشورمان است. وی آن‌طور که در مقدمه این اثرذ شرح داده در پی معرفی لبنان به عنوان کشور دوست، در بحبوحۀ جنگ معروف 33 روزه رژیم صهیونیستی با لبنان و در ایام پس از آن؛ ابوطالب با بیش از ۴۰ تن از شخصیت‌های تأثیرگذار در جریانات سیاسی این کشور از نزدیک ملاقات و گفت‌وگو کرده و مجموعه اطلاعات ناشنیده، جذاب و مفیدی را در قالب کتاب «لبنان قبل و بعد از 33 روز» فراهم آورده است.

این اطلاعات در کنار آنکه برای عموم خوانندگان جذاب و مفید است، برای دانشجویان و محققان رشته‌های علوم سیاسی، مطالعات جهان، روابط بین‌الملل و یا فعالان عرصه «بیداری اسلامی» به عنوان منبعی پژوهشی قابل استناد است.

بیشتر بخوانید:

شعشعه «آفتاب دانش» در «آفاق اندیشه»

«هفتمین فصل شکفتن» در «زندانی بی‌حصار»

حضرت جوادالائمه(ع)؛ «بخشنده غریب» با «آسمانی‌ترین مهربانی»

کتاب «لبنان قبل و بعد از 33 روز» دو ویژگی قابل توجه دارد؛ نخست آنکه اطلاعات گسترده و ارزشمندی از تاریخ لبنان و پیشینه سیاسی این کشور تا تحولات دهه‌های اخیر را به شکل جامع و خلاصه در متن کتاب گردآورده است و دو دیگر آنکه؛ حقایقی انحصاری و دست اول را در خِلال گفت‌و‌گوهای اختصاصی خود با مهمترین چهره‌های سیاسی لبنان به خواننده ارائه می‌کند.

بنا به آرای قاطبه کارشناسان، محققان و پژوهشگران حوزه ادبیات تحلیلی و سیاسی منطقه خاورمیانه، نثر ابوطالب در روایت این کتاب روان و خواندنی است و مورد پسند عموم مخاطبان قرار می‌گیرد.

کتاب «لبنان قبل و بعد از 33 روز» با ویرایش پروانه بیات در شش فصل با عناوین: «ساختار قدرت سیاسی لبنان»، «لبنان بعد از پیمان طائف»، «دگرگونی های لبنان در آغاز قرن ۲۱»، «جنگ سی‌وسه روزه»، «لبنان پس از سی‌وسه روز» و «لبنان آینده» در 220 صفحه توسط انتشارات سروش به نگارش درآمده و به چاپ رسیده است.

قدرت نرم حزب‌الله و پیامدهای جنگ 33 روزه در الگویی چون اباعبدالله

کتاب «قدرت نرم حزب الله: پیامدهای سیاسی و امنیتی جنگ 33 روزه»؛ پژوهشی است سترگ به قلم میثم شیروانی است که در 138 صفحه توسط انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) به چاپ رسیده و از زمان انتشار تا تنظیم این سیاهه از جمله مهمترین و پرفروش‌ترین آثار تحقیقی و پژوهشی یا محوریت حماسه «جنگ 33 روزه» حزب‌الله لبنان است که از سال 2006 میلادی تا به امروز در اختیار علاقه‌مندان این حوزه مطالعاتی قرار گرفته است.

کتاب حاضر درباره «جنگ 33 روزه» حزب‌الله و رژیم صهیونیستی به همراه بررسی پیامدهای آن در ابعاد سیاسی‌ ـ امنیتی در منطقه خاورمیانه است. در این کتاب، نگارنده به بررسی پیشینه منازعه میان حزب‌الله و رژیم صهیونیستی پرداخته، بستر و ریشه‌های این جنگ را بررسی کرده و سپس به شرح تأثیر آن بر هر یک از طرفین، متحدان آنها، و طرح‌ها و معادلات درون منطقه‌ای پرداخته است.

«بررسی قدرت نرم»؛ «بازخوانی الگوی جهاد حسین(ع)»؛ «تاریخ تحلیلی جنگ 33 روزه»؛ «تأثیرات جنگ 33 روزه بر طرح خاورمیانه جدید»؛ «تأثیرات جنگ 33 روزه بر قدرت‌های درون منطقه» و «تأثیرات جنگ 33 روزه بر منازعه اسرائیل‌ ـ فلسطین»؛ عناوین مباحث مندرج در کتاب را به خود اختصاص داده‌اند.

خاطرات واقعی زنی مبارز در «آخرین روز جنگ»

کتاب «آخرین روز جنگ»، خاطرات واقعی زنی از قلب جنگ 33 روزه رژیم صهیونیستی و حزب‌الله است که به قلم رقیه کریمی و با ویرایش حسین صادقی‌ فرد در 112 صفحه به همت انتشارات شهید کاظمی منتشر شده است.

گاهی ملتی که در وسط میدان جنگ و مقاومت زندگی می‌کنند؛ مقاومت و پایداری جزئی از زندگی عادی آنها می‌شود؛ در صورتی که همان اتفاق از نگاه نویسنده‌ای بیرون از این جامعه، یک حماسه و یک رمان و یک داستان بزرگ است.

در داستان‌های موجود مربوط به جنگ 33 روزه لبنان آنچه بیشتر بر آن تمرکز شده؛ داستان‌های قهرمانی و ایستادگی با نگاهی مردانه است و شاید به این جنگ از نگاه زنانه کمتر پرداخته شده باشد.

آنچه خواننده در کتاب «آخرین روز جنگ» با آن مواجه می‌شود، فقط روایت زندگی یکی از مردم مقاوم در جنگ 33 روزه است. خاطرات زنی که در جنگ 33 روزه در روستای خود باقی مانده و جنگ را با نگاه یک همسر؛ یک مادر و از پشت پنجره‌های خانه و زیر باران گلوله و صدای شنی‌های تانک و جنگنده‌ها دنبال می‌کند.

خاطراتی که به ما کمک می‌کند در شرایطی که بیشترِ شناخت ما از این جنگ، حاصل تحلیل‌های سیاسی و کتاب‌های علمی و بررسی‌ها و پژوهش‌های سیاسی است، با جزئیات زندگی مردم عادی در جریان این جنگ و مقاومت آشنا بشویم.

داشته‌ها و پیامدهای جنگ 33 روزه از دیدگاه پژوهشگر لبنانی

کتاب «جنگ سی‌وسه روزه؛ اهداف و پیامدها» به قلم «احسان مرتضى» از پژوهشگران لبنانى است که با ترجمه سیدمرتضی حسین‌فاضل و صفر سفیدرو به همت انتشارات زمزم هدایت به چاپ رسیده است.

جنگ 33 روزه تابستان 2006 از رویدادهاى مهم اوایل قرن 21 میلادى است که رژیم جعلی اسرائیل ضد مقاومت اسلامى لبنان و به طور کلى ملت لبنان آغاز کرد. این جنگ که 33 روز به طول انجامید، ابهت رژیم تا دندان مسلح اسرائیل را در هم شکست.

پس از این تاریخ، بسیارى از پژوهشگران درصدد برآمدند که رویدادها و تحولات پس از جنگ را در رژیم صهیونیستى واکاوى کنند.

«احسان مرتضى» از پژوهشگران لبنانى است که این موضوع را در کتاب خود با عنوان «حرب ال 33 یوماً، الأهداف و التداعیات» بررسى کرده و مرکز پژوهش‌هاى «باحث» در بیروت آن را به زیور طبع آراسته است.

نویسنده در این اثر تلاش مى‌کند که پس از تبیین پیشینه‌هاى وقوع این جنگ، پیامدهاى آن را بر اساس گفته‌ها و اظهارات مقامات رژیم صهیونیستى، مقالات مطبوعات، رسانه‌ها و همچنین مراکز پژوهشى این رژیم بازگوید و دلایل ضعف و شکست چهارمین ارتش پیشرفته جهان را در رویارویى با یک گروه اندک، اما مسلح به نیروى پایان‌ناپذیر ایمان براى خواننده بیان دارد.

نویسنده اثر خود را در سه بخش «پیشینه جنگ و اهداف اسرائیل»؛ «مقاومت در پرتو تحولات راهبردى منطقه» و «پیامدهاى جنگ»، خاتمه و یک ضمیمه سامان داده است.

بیان این مهم خالی از لطف نیست که در ضمیمه کتاب،‌ بخش‌هایی از گزارش کمیته تحقیق «وینوگراد» را ارائه می‌کند که در آن، ناتوانی‌ها و کوتاهی‌های سطوح سیاسی و نظامی اسرائیل بازگو شده است.

پشت‌ پرده سیاسی جنگ 33 روزه از زبان عضو جنبش امل

کتاب «ناگفته‌های جنگ 33 روزه» که عنوان عربی آن «صفحات مجهوله من حرب تموز ۲۰۰۶» است، روایتی از پشت پرده جنگ 33 روزه رژیم صهیونیستی علیه مقاومت اسلامی لبنان است. این کتاب که توسط «علی حسن خلیل» وزیر اسبق دارایی لبنان و عضو هیئت‌رئیسه «جنبش امل» نوشته‌شده، مشتمل بر نکاتی در باب پیام‌های سری میان «سیدحسن نصرالله» و رئیس مجلس لبنان؛ متن‌ها و درگیری‌های پشتِ‌پرده سیاسی میان بازیگران منطقه‌ای و فضای دیپلماتیک پشت جبهه است.

یادداشت‌های «علی حسن خلیل» درباره جنگ 33 روزه اولین بار به صورت پاورقی در روزنامه «السفیر» درج می‌شد و کتاب «صفحات مجهوله من حرب تموز ۲۰۰۶» در سال 2012 به صورت مستقل در لبنان منتشر شد.

این کتاب اولین کتابی است که خواننده را با پشت‌پرده سیاسی جنگ 33 روزه آشنا می‌کند. کتاب‌هایی که پیش از این درباره جنگ 33 روزه منتشر شده بود، اغلب به مسائل نظامی می‌پرداخت، اما این کتاب به بررسی و روایت پشت‌پرده‌های سیاسی اختصاص دارد.

بیشتر بخوانید:

انس و خوانش «صحیفه حضرت هادی(ع)» در «زیر نور چراغ»

مگر این شانه‌ها چقدر تحمل دارند؟

نظاره «شکوه سامرا» در انوار «مشعل هدایت» امام هادی(ع)

کتاب فوق که با عنوان «ناگفته‌های جنگ 33 روزه» از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی و توسط صفاءالدین تبرائیان به فارسی ترجمه شده، در نوزدهمین دوره انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس، در بخش مقاومت بین‎الملل اسلامی شایسته تقدیر شناخته شد. یکی از نکات برجسته ترجمه فارسی این اثر، گفتار اختصاصی نبیه برّی، رئیس مجلس لبنان در مقدمه آن است.

همچنین ترجمه دیگری از این کتاب به همت انتشارات شهید کاظمی و با ترجمه «وحید خضاب» منتشر شده که عنوان آن «پشت صحنه سیاسی جنگ 33 روزه» نام دارد.

بازتاب شکست هیمنه آمریکا و اسرائیل در جنگ 33 روزه

کتاب «تأثیر جنگ 33 روزه لبنان بر سیاست خاورمیانه‌ای نو محافظه‌کاران آمریکا» به قلم ایوب پورقیومی به همت انتشارات اعتدال در 312 صفحه به چاپ رسیده است.

پس از 11 سپتامبر، دموکراسی‌سازی بر مبنای ارزش‌های آمریکایی محوریت اصلی سیاست هژمون‌گرایی یک‌جانبه آمریکا را در منطقه خاورمیانه تشکیل داده است؛ اما به تدریج واقعیت‌ها و شرایط خاص منطقه که مورد غفلت نومحافظه‌کاران قرار گرفته بود، موجب شد آنها نتوانند با این شیوه به نتایج مطلوب، اهداف تعیین شده، استراتژی مقابله و مهار اسلام سیاسی و بیداری اسلامی را در قالب طرح خاورمیانه جدید برگزیدند.

مرحله اول این استراتژی با حمله به حزب‌الله لبنان در جنگ 33 روزه آغاز شد، اما نتایج خیره‌کننده مقاومت لبنان سبب شد هیمنه نظامی اسرائیل شکسته شد؛ به تبع آن طرح خاورمیانه جدید نیز با ناکامی مواجه و تغییرات عمده‌ای در سیاست خاورمیانه‌ای نو محافظه‌کاران آمریکا ایجاد شود.

جنگ 33 روزه؛ اقتدار حزب‌الله، زبونی صهیونیسم

کتاب «جنگ 33 روزه: اقتدار حزب‌الله، زبونی صهیونیسم» اثر پژوهشی به قلم طاهره بنی‌اسدی در 196 صفحه به همت انتشارات نور محبت به چاپ رسیده است.

موضوع کتاب حاضر، بررسی ریشه‌ها و پیامدهای جنگ 33 روزه رژیم صهیونیستی علیه لبنان است. نگارنده پس از شرح مختصر تاریخ کشور لبنان تا زمان استقلال و از آن دوران تا به امروز، ساختار حکومتی رژیم صهیونیستی را بر اساس جنگ سی‌وسه روزه تحلیل کرده و سپس، ژئوپلیتیک و جغرافیای سیاسی شیعه در لبنان، قبل و بعد از جنگ را توضیح داده است.

فصل پایانی اثر، به تشریح تاریخ شکل گیری حزب‌الله لبنان اختصاص یافته است. در این بخش با ایدئولوژی‌ها و استراتژی حزب‌الله، عملیات‌های مهم و تأثیرگذار، تحولات اخیر و چند تن از بزرگان حزب‌الله آشنا می‌شویم.

گزارش از امین خرمی

انتهای پیام