تولید درعرصه دفاع مقدس در انحصار برخی افراد و نهادها/ فیلم «بی‌پایان» با هدف معرفی شهید حسن تهرانی مقدم تولید شد

گفت‌وگو |

کارگردان فیلم «بی‌پایان»، تولید درعرصه دفاع مقدس را در انحصار برخی افراد و نهاد‌ها خواند، اما دغدغه‌مندی در این عرصه را بر طرف‌کننده موانع پیش رو برای معرفی فرماندهان شهید دانست.  

ساسان فلاح‌فر کارگردان فیلم «بی‌پایان» در گفت‌وگو با میزان درباره ساخت فیلم با مضمون پرتره شهدا و مشکلات آن گفت: ساخت فیلم به شیوه پرتره برای شهدا و فرماندهان بزرگ هشت سال دفاع مقدس مشکلات خاص خود را دارد. محدودیت‌ها از حوزه تنوع موضوعات، ابعاد و زاویه پرداخت به شهدا تا برخی مسائل امنیتی که هنوز زمان انتشار آن‌ها فرا نرسیده است، ادامه دارد. در این میان خانواده شهید و حتی برخی از همکاران آن‌ها نیز که ملاحظاتی دارند، سبب می‌شود ساخت فیلم و یا پرتره درباره شهدا با چالش‌هایی مواجه باشد.  

وی ادامه داد: کمبود امکانات به لحاظ دانش روز در تولید آثار با کیفیت تاثیر داشته و می‌توان آن را به عنوان یک چالش مطرح کرد. نکته دیگر این است که باید دید، آیا امکان گنجاندن تمام موضوعات و ابعاد شخصیت شهدا در یک فیلم پرتره وجود دارد یا خیر؟ من بعید می‌دانم که بشود، همه ابعاد یک فرد را در قالب فیلم پرتره انعکاس داد. حتی بهترین سازندگان فیلم نمی‌توانند همه ابعاد یک شخصیت و یا سوژه را در فیلم به نمایش بگذارند. سرمایه‌گذارانی که پای تولید فیلم‌های پرتره شهدا می‌آیند می‌خواهند همه مسائل را با همان یک فیلم حل کنند و همه زوایا را با همین فیلم مورد پرداخت قرار دهند. در چنین شرایطی یک ملغمه‌ای از همه افعال و ابعاد و زوایای یک سوژه شکل می‌گیرد و البته تا حدودی نیز ناگزیریم، زیرا نمی‌توان از این مسئله فرار کرد.  

فلاح‌فر درباره معرفی شخصیت شهید طهرانی مقدم افزود: فرماندهان هشت سال دفاع مقدس و کسانی که عموما امروز بسیاری از آنان را به عنوان شهید یاد می‌کنیم، آدم‌های سرسختی هستند؛ افرادی که در کارشان تعارف جایی ندارد، اما طی سال‌های فعالیتم در حوزه دفاع مقدس و شناخت از این فرماندهان چه به لحاظ حضور و در کنار آن‌ها و یا از بُعد پژوهشی در سبک زندگی و یا رویکردشان به این نتیجه رسیدم که یک ویژگی خاص دارند و آن رقت قلب عجیب آن‌ها است.

لزوم ریزبینی و ریزه‌کاری برای معرفی شخصیت‌ها

وی ادامه داد: برای ساخت فیلم و معرفی شهدا تلاش می‌شود تا با ریزه‌کاری و ریزبینی نکاتی از زندگی شهدا پررنگ شود که گفته نشده و یا مورد پرداخت قرار نگرفته است. برای مثال در مورد شهید حسن طهرانی مقدم بر اساس گفته‌های یکی از همکارانش، همراهی و همدلی او با نیرو‌های زیر دستش قابل توجه بود. زمانی که تست موشک‌های تولیدی با شکست روبه‌رو می‌شد، شهید طهرانی مقدم همانند زمانی که نتایج مثبت از آزمایشات به دست می‌آمد خوشحالی می‌کرد و سجده شکر به جا می‌آورد و تک تک نیرو‌ها را در آغوش می‌کشید.  

این کارگردان به بخش‌هایی از فیلم «بی پایان» اشاره و تصریح کرد: ظاهرا در یکی از آزمایشات به دلیل جواب منفی موشک به آزمایش‌ها، دست‌اندرکاران بسیار خسته و ناراحت شدند، شهید طهرانی مقدم به آن‌ها تاکید کرد اگرچه آزمایش با خطا روبه‌رو شده است، اما یک مرحله جلو آمدیم. او هفته بعد تمام بچه‌هایی که در پروژه سهیم بودند به مشهد فرستاد. هنگامی که نیرو‌ها وارد اتاق‌های هتل شده بودند، متوجه لوح تقدیر‌هایی که توسط این شهید تهیه شده و با دست خط خودش نام افراد را نوشته و از آن‌ها قدردانی کرده بود، شدند. آن‌ها در ابتدا شرمنده و از سوی دیگر به آن افتخار کرده بودند. این رویکرد شهید طهرانی مقدم جزئیاتی از زندگی اوست که باید مورد توجه قرار گیرد و بازخورد و تاثیرش در عملکرد و بالا رفتن بهره‌وری همکارانش منعکس شود. نکته‌ای که در فیلم «بی پایان» در نظر گرفته شده است.  

وی اظهار کرد: سخن‌های شهید طهرانی مقدم درباره اهمیت و جایگاه نیروی انسانی نسبت به تجهیزات قابل تامل است. وقتی حال نیروی انسانی خوب باشد، کار به بهترین شکل پیش می‌رود. می‌خواهم بگویم اتفاقاً خیلی رئوف بودند و ما بر اساس واقعیت، بُعد دیگری از شخصیت شهید را مطرح کردیم. یک سکانس در فیلم در نظر گرفته شده اسا که در آن فردی که دچار اشتباه شده با محبت شهید حسن طهرانی مقدم متوجه اشتباهش می‌شود، اگرچه خیلی دیر شده بود.  

فلاح‌فر به ساخت فیلم درباره شهدا و مقوله دفاع مقدس و مدافعان حرم اشاره و تاکید کرد: تولید در این حوزه، انحصاری شده است، اما واقعیت این است که اگر ما بخواهیم کار‌های بزرگی کنیم، می‌توانیم آن را انجام دهیم و چنانچه کسی تولید این گونه آثار دغدغه‌اش باشد، به خوبی از پس آن بر می‌آید، زیرا این عرصه در حوزه مستند و یا داستانی وسعش زیاد است.

وی تاکید کرد: در فیلم «بی‌پایان» بر خلاف روند معمول به سراغ نهاد‌ها و یا سازمان‌های معروف و شناخته شده نرفتیم. مرکز هنری رسانه‌ای «مدار» که کار‌های رسانه‌ای و هنری در همین حوزه بر عهده دارد، به ما کمک کرد و انصافاً سنگ تمام در مراحل مختلف تولید این اثر گذاشت.  

این کارگردان افزود: در مراحل ساخت چه به لحاظ لجستیک و چه به لحاظ مالی و نیروی انسانی دشواری‌های بسیاری پیش پای ما قرار داشت، اما خوشبختانه توانستیم به نتایج خوبی برسیم.  

وی تاکید کرد: لازم است تا دایره فعالیت‌ها بازتر شود و فیلمسازان بیشتری وارد این عرصه شوند. از سوی دیگر باید برای تولید چنین فیلم‌هایی ارتباط قوی بین تولیدکننده، سوژه و عوامل تولید برقرار باشد در غیر این صورت اگر به سوژه به خوبی نزدیک نشوند، صرفاً متنی بی‌روحِ روی کاغذ فیلمنامه پیش رو دارند و نتیجه چندان خوبی به دست نخواهند آوردد و نمونه این گونه کار‌ها فراوان هستند.

اسطور‌های ملی را چگونه معرفی کنیم

این کارگردان تصریح کرد: مشخص است که وقتی عوامل تولید نتوانسته‌اند با شهید ارتباط برقرار کنند، پس نمی‌توانند فرماندهان اسطوره‌ای ایران را به خوبی مطرح کنند. این مهم نه تنها در پشت دوربین بلکه جلوی دوربین نیز برای مخاطب به وضوح مشخص است. کار باید به گونه‌ای باشد که همه بتوانند با آن همذات‌پنداری و با او زندگی کنند و یا حرف بزنند. به نظر من این اتفاق برای حمید ابراهیمی که نقش «حسن طهرانی مقدم» را بازی می‌کند و عبدالرضا انصاری که نقش مکمل در این فیلم دارد، افتاده و ارتباط کامل بین آن‌ها و شهید شکل گرفته است. حتی در مواردی احساس می‌کنم در این فیلم بازی متفاوت‌تری را انجام داده‌اند که بسیار تحسین برانگیز است.  

وی به پشت صحنه فیلم «بی پایان» اشاره و اظهار کرد: در زمان پیش تولید این فیلم یعنی در آبان ماه سال گذشته و در روز تولد شهید حسن طهرانی تهران مقدم، جشن تولدی برای این شهید گرفته شد. حتی مهم‌ترین سکانس فیلم در روز شهادت او فیلمبرداری شد، زیرا همه عوامل، ارتباطی تنگاتنگ با شهید برقرار کرده بودند.  

فلاح‌فر در مورد علل عدم حضور فیلم در جشنواره فیلم کوتاه گفت: هنوز در بهت و حیرتم، اگرچه منتظر دریافت جایزه از این جشنواره نبودم، اما انتظار حضور را داشتم. تصور می‌کردم اگر یک فیلم حداقل‌های اصول فنی را در فیلمنامه، تصویربرداری، تدوین، نور، بازیگری و کارگردانی و به طور کلی مسائل فنی رعایت کرده باشد، در چنین جشنواره‌ای دعوت شده و یا انتخاب می‌شود، آن هم در این ایام که در مورد موشک ایرانی سخن بسیار است. چرا چنین اتفاقی نیفتاد در حالی که من فیلم را پیش‌تر به تعدادی از سینماگران خوب و نامدار نشان داده بودم.  

فیلم بی‌پایان مورد تایید و توجه سینماگران قرار گرفت
 
وی تاکید کرد: فیلم «بی پایان» مورد توجه سینماگران قرار گرفت. مسعود سخاوت دوست یکی از افرادی است که در این فیلم هنرش را به اجرا گذاشت و موسیقی خوبی را ساخت. او به دلیل اینکه فیلم توانسته بود چهارچوب‌ها را به خوبی رعایت کند، پذیرفت تا آهنگ‌سازی برای این اثر را انجام دهد، اما این سوال باقی می‌ماند که چرا وقتی اصول فنی به خوبی در فیلم دیده شده و مد نظر قرار گرفته است در جشنوار حضور نداشت؛ نکته‌ای که باعث ناراحتی من و عوامل و همه کسانی شد که پیش‌تر این فیلم را دیده بودند.  

این کارگردان در مورد تغییرات ساز و کار انجمن سینمای جوانان ایران بیان کرد: اگر چه چندین سال در حوزه تولید مستند برای دفاع مقدس فعالیت کردم و به خوبی با فعالان و دست‌اندکاران و همچنین سیاست‌های این حوزه آشنایی دارم، اما اولین بار است که با انجمن سینمای جوانان مواجه می‌شوم و نمی‌دانم واقعا در این سال‌ها پیشرفت چشمگیری وجود داشته یا نداشته است، ولی نکته بسیار مهمی که من به آن توجه داشتم این بود که بسیاری از فیلم‌ها در بازه زمانی حداقل هفت یا هشت سال اخیر ارائه شده است از داستان خاصی بهره نمی‌بردند و به نتیجه نمی‌رسیدند، در حالی که در فیلم «بی پایان» با اینکه با دقت سعی شده تا همه اصول به درستی به کار گرفته شود و همه اتفاقات با جزئیات مورد پرداخت قرار گیرد، باز هم به جشنواره فیلم کوتاه دعوت نشد.  

وی درباره شهید حسن طهرانی مقدم تصریح کرد: این روز‌ها در رابطه با یکی از افتخارات بزرگ کشورمان که بعد از چهل و اندی سال صحبت به میان آمده است و به واسطه آن به مهم‌ترین دشمنان خودش در منطقه غرب آسیا یعنی رژیم صهیونیستی، یک حمله کوچکی کرده و سبب شده تا اقتدار ایران در حوزه تسلیحات دفاعی و موشک به رخ همه جهان کشیده شود، خوب است تا دینمان را نسبت به شهید حسن طهرانی مقدم ادا کنیم.

 انتهای پیام/