جوان آنلاین: آنورا آخرین ساخته شان بیکر، فیلمساز امریکایی و برنده نخل طلای ۲۰۲۴ یکی از چالش برانگیزترین فیلمهای این سالهای سینمای جهان و پربحث و جدلترین فیلم ۲۰۲۴ است که موافقان و مخالفان دوآتشه بسیاری دارد؛ در حالی که خیلیها فیلم را یک فیلم خیلی عادی و معمولی میدانند که جشنواره این سالها مضمونزده کن سعی کرده به آن ضریب بدهد، گروه دیگر به طرزی مبالغهآمیز آن را در حد یک شاهکار سینمایی عنوان کردهاند و از جزئیات، مضامین و جوایز برجسته فیلم گفتند و نوشتند. این را هم نباید از نظر دور داشت که در غرب با یک جریان نوظهور در نقد فیلم مواجهیم که مانند دهههای قبل به شکلی مستقل عمل نمیکنند و به نظر میرسد از محافل فکری خاص برای حمایت از برخی فیلمهای مضمونزده حمایت میشوند.
یک درونمایه سبک و غیرسینمایی
از دلایل مهم برجسته و دیده شدن فیلم در وهله اول، جایزه نخل طلای آن است، حتی دوآتشهترین طرفداران فیلم نیز نمیتوانند ارتباط میان جایزه گرفتن فیلم و این حجم از دیده و پسندیده شدن آن را نادیده بگیرند، چه بسا اگر این فیلم در جشنواره فیلم کن نخل طلا را دریافت نمیکرد، این حجم از تعریف و تمجید از فیلم بالا نمیگرفت و اصلاً فیلم دیده نمیشد، چراکه شمار زیادی از افرادی که فیلم آنورا را دیدند (فارغ از اینکه پسندیدند یا راضی نبودند) دلیل اصلی و مهمشان این بوده که چرا این فیلم نخل طلا گرفته و لابد درونمایه یا مضمون خاص و اصیلی در فیلم بوده که از سوی کننشینان چنین منتخب و تحسین شده است. مضامین اصلی فیلم در چند بعد قابل تحلیل است؛ نخست پرداخت به ماهیت یک کارگر جنسی به عنوان یک انسان دارای حیات است که در فیلم اصالت و وجاهت پیدا کرده است. اینکه شان بیکر به آنورا به عنوان یک کارگر جنسی نگاه تحقیرآمیزی نداشته و آن را واجد حیات و مطرح شدن دانسته از سوی برخی از طرفداران فیلم یک امتیاز زایدالوصف عنوان شده که در سینمای روز جهان کمتر مورد توجه قرار میگیرد، اما حقیقت ماجرا این است که حتی تماشاگر غربی نیز چنین رویکرد عریانی را پس میزند و با آن ارتباط برقرار نمیکند و میتوان حجم قابل توجهی از چنین نقدهایی را سفارشی قلمداد کرد.
ژستهایی که به فیلم الصاق شده است
آنورا همچنین ژست مارکسیستی و ضدسرمایهداری تندی دارد که نمیتوان آن را باور کرد، بهطوری که در برخی لحظات از این فیلم سینمایی به یک بیانیه سیاسی بدل میشود و سعی دارد در ورای سرگرمی و فضای به ظاهر ساده خود، چنین مواضعی را نیز منتقل کند، اما مخاطب نمیتواند پیوند منطقی این ژستهای سیاسی را با مضمون جنسیتزده فیلم درک کند. جنگ میان کارگر جنسی فقیر و پسر جوان خوشگذران به نوعی تقابل دو دنیای متفاوت در جهانی مادیگرایانه است که پسرک تنها به خاطر ثروت پدر و دختر به جهت نداشتن خانواده و اصالت درست و حسابی، محکوم به زندگی متفاوتی هستند که شاید هیچ یک استحقاق چنین شرایطی را نداشته باشند. ایراد فیلم آنورا از همین مضمونزدگی آغاز میشود که مهمترین آفت فیلمهای جایزهبگیر این سالهای سینمای جهان (انگل ۲۰۱۹ و مثلث غم ۲۰۲۲) است. فیلمهایی که صرف پرداختن به مواضع خاص و حمایت از اقلیتهای بعضاً منحرف فکری و اجتماعی، چون دگرباشها و کارگران جنسی مورد توجه قرار میگیرند تا جایی که حتی شائبه سفارشی بودن اینگونه آثار نیز به ذهن متبادر میشود. در آنورا نیز گویا پرداخت به زندگی یک کارگر جنسی اینقدر برای برخی سینمادوستان و داوران جشنواره کن جذاب و جریانساز بوده که به صرافت دادن مهمترین جایزه فستیوال کن افتاده و شمار زیادی از تحلیلگران سینمایی و جامعهشناسان به تمجید از این بینش و رویکرد آوانگارد امریکایی پرداختهاند.
یک اثر سفارشی
د رباب محتوای جنسی فیلم نیز اختلافات زیادی میان مخاطبان شکل گرفته است، بهطوریکه بخش قابل توجهی از زمان فیلم صرف نشان دادن این تصاویر شده که به نظر نمیرسد تا این اندازه لازم و دارای کارکرد دراماتیک باشد. مسئله اصلی این است که زندگی کارگر جنسی لزوماً با نشان دادن تصاویر جنسی محقق نمیشود و تأکید روی صحنههای وقیح نشان میدهد که این فیلم بیشتر یک اثر سفارشی است که احتمالاً جشنواره کن ناگزیر آن را برجسته کرده است. ضمن اینکه فیلمسازی که ژست نقد سرمایهداری و مارکسیستی میگیرد و اینگونه شرق و الیگارشی منتسب به آن را مینوازد چرا باید از یک فضای حجیم جنسیتزده برای شروع فیلم خود استفاده کند و با وجود اینکه دوربین او قرار نیست همراهی اروتیکی با سوژه داشته باشد، نشان دادن این حجم از فضای اروتیک با چه توجیه منطقی صورت پذیرفته است؟ آیا نباید علاوه بر مضمونزدگی، جنسیتزدگی را آفت فیلم پرسروصدای شان بیکری دانست که خود را فیلمساز مستقل امریکایی عنوان کرده، اما در پرداخت روایی خود از مضامین اقلیتهای منحرف در امریکا استفاده و به شدت سمپات یک نوع تفکر ضدفرهنگی در غرب و ضدشرق بوده است؟
source