هزار میلیاردی شدن گیشه سینماها رویایی است که سازمان سینمایی در سر دارد، رویایی که فروش کلی بالغ بر ۷۸۰ میلیارد تومانی فیلم‌ها باعث شده تا تنها چند قدم به تحققش باقی بماند. اگر نگاهی به گیشه امسال سینماها داشته باشیم می‌توانیم جهش در آمار و ارقام را مهمترین شاخصه آن بدانیم، موضوعی که اصلی‌ترین بازوی اجرایی‌اش فیلم‌های کمدی بوده‌اند، این فرمول گرچه با انتقادات تند و تیز سینماگران به واسطه کمرنگ شدن ساخت فیلم‌های اجتماعی، همراه بوده اما توانسته رضایت سینماداران را به خود اختصاص دهد. فیلم‌های اجتماعی با آنکه در تمام این سال‌ها به عنوان یک مزیت معرفی شده و توانسته‌اند پرچمدار سینمای ایران در محافل جهانی باشند اما به گفته سینماگران این سینما رو به احتضار است و باید سهمی بیشتر در سبد تولید و اکران داشته باشد با همه اینها اما نباید از یاد برد فروش ۲۰ میلیاردی و ۱۵ میلیاردی فیلم‌های اجتماعی در روزگار نه چندان دور و در همین دو سه سال گذشته یک آرزو بود که حالا در گیشه به آن دست پیدا کرده‌اند.
در این ۹ ماه «فسیل» یکه‌تاز گیشه‌ها و رقیب بلامنازع فیلم‌ها بوده است، فیلمی که فصلی طولانی از اکران و سهمی عمده از سانس سینماها را در بر داشت. همین هم باعث شد شورای صنفی نمایش در تصمیمی عنوان کند که این فیلم از ۸ آذر دیگر در سینماهای تهران سانسی نخواهد داشت اما کمی بعد این شورا یک قدم از این تصمیم عقب‌نشینی کرد به طوری که سینماهای تهران سانس‌های ساعت ۲۱ خود را همچنان به این فیلم اختصاص می‌دهند.
اما هفته گذشته بود که شورای صنفی نمایش از تازه شدن ترکیب فیلم‌های روی پرده از چهارشنبه ۱۵ آذر خبر داد، بر اساس تصمیم این شورا از امروز چهار فیلم «ضد» به کارگردانی امیرعباس ربیعی، «ویلای ساحلی» به کارگردانی کیانوش عیاری، «ورود و خروج ممنوع» به کارگردانی امید آقایی و مسافری از گانورا» به کارگردانی سید احمد علمدار روی پرده رفته‌اند.
در این گزارش نگاهی به فیلم‌های روی پرده خواهیم داشت:
ضد؛ روایت سینمایی از نفاق و نفوذ
این دومین فیلم سینمایی امیرعباس ربیعی است اما نخستین اثر سینمایی اوست که رنگ پرده را به خود می‌بیند، امیرعباس ربیعی گرچه پیش از این فیلم سینمایی «لباس شخصی» را با محوریت نفوذ ساخته و در جشنواره فیلم فجر به نمایش گذاشته بود اما در همان جشنواره سی و هشتم هم زمزمه‌های توقیف این فیلم شنیده می‌شد. سرانجام این فیلم به محاق توقیف رفت و از سال ۹۸ تاکنون فرصت نمایش را به آن ندادند. «نفوذ» اما مساله‌ای است که امیرعباس ربیعی دغدغه‌اش را دارد، آن را دنباله‌دار می‌داند و در دومین فیلمش هم به این موضوع پرداخته است. همان موضوعی که محمدرضا شفیعی تهیه کننده‌اش همزمان با رونمایی از این فیلم در جشنواره فیلم فجر به خبرنگار مهر عنوان کرد: «این جریان ظاهر و نقابش را عوض می‌کند، لحن و گریمش را تغییر می‌دهد اما همچنان در کشور حضور دارد، شاید با شکل و شمایلی متفاوت‌تر. یکی از دوستان می‌گفت ما این اندازه که از منافقین با ظاهر نزدیک به نظام ضربه خورده‌ایم، از دیگران ضربه نخورده‌ایم.»
«ضد» یک تریلر سیاسی است که بستر اتفاقاتش دهه ۶۰ است؛ دهه‌ای ملتهب که گروه‌ها و جریان‌های سیاسی همزمان با قدرت‌گیری، بخشی از تاریخ سیاسی ایران را رقم می‌زدند، «ضد» به موازات اینکه همین مساله را دستمایه روایت قرار داده و بخشی از خشونت‌ها و ترورهای منافقان را به تصویر کشیده پرده‌ای تازه از نفوذ برداشته است!
در این فیلم مهدی نصرتی به ایفای نقش پرداخته است، بازیگری که پیش‌تر در «لباس شخصی» با امیرعباس ربیعی همکاری کرده بود. این فیلم در جشنواره چهلم به نمایش درآمد اما حالا ۲ سال بعد از رونمایی اولیه فرصت نمایش پیدا کرده است.
ویلای ساحلی؛ امید به یک زوج طلایی
همین چند وقت پیش بود که اظهار نظرش درباره «فسیل» در صدر اخبار فضای مجزای قرار گرفت، همان جایی که می‌گفت «رفته بودم یک فیلم بنجل پرفروش ببینم اما با یک کمدی تازه که مهندسی خوبی در شکل‌گیری طنز دارد، مواجه شدم.» از کیانوش عیاری می‌گوییم؛ کارگردانی که گرچه بیشتر در اذهان مخاطبان با سریال «روزگار غریب» در دهه هشتاد نقش بسته است اما فیلم‌های سینمایی‌اش هم را می‌توان از جریان‌سازترین آثار برشمرد. «بیدار شو آرزو» که به زلزله بم می‌پردازد از جمله همین آثار است، او کارگردانی است که با آنکه آثار متاخرش در هزارتوی اکران سرگردان مانده اما این بار از فیلم‌های اجتماعی فرمان چرخانده و به سمت آثار طنز روی آورده است.
عیاری این بار «ویلای ساحلی» را با همین فرمول ساخته است اما طنز او هم نسبتی با مسایل اجتماعی دارد به طوری که فیلمش را یک طنز تلخ معرفی می‌کند. عیاری اما فیلمسازی است که واقع‌گرایی را می‌توان اصلی‌ترین ویژگی آثار او دانست و از همین منظر فیلمش بخشی از مشکلات روز را هم به نمایش می‌گذارد.
پژمان جمشیدی که این روزها فیلم‌هایش فاتح گیشه‌هاست در «ویلای ساحلی» هم حضور دارد، او که در یکی دو ساله گذشته عمدتاً در آثار کمدی نقش آفرینی کرده بار دیگر در کنار رضا عطاران قرار گرفته تا ترکیب اصلی بازیگران این فیلم را تشکیل دهند.
در این فیلم علاوه بر این ۲ بازیگر، ریما رامین‌فر، فرگل فربخش، یوسف خسروی، علی پناهی، شووار کریم‌زاده، علی سرتیپی و زنده‌یاد کیومرث پوراحمد نیز حضور دارند.
«ویلای ساحلی» که زمان اکرانش در چندین نوبت جا به جا شده از امروز روی پرده سینماها رفته است اما باید دید این فیلم می‌تواند مانند دیگر فیلم‌های پژمان جمشیدی مدعی گیشه‌ها باشد؟
ورود و خروج ممنوع؛ اولین روحانی کارگردان
فیلم سینمایی «ورود و خروج ممنوع» پروژه‌ای است که از سال ۹۸ به دلیل یک ویژگی خاص، نامش در فضای رسانه‌ای مطرح شد و حتی در همان سال و در فرآیند تصویربرداری گزارشی از پشت صحنه آن در بخش‌های خبری سیما هم پخش شد. ویژگی خاص این پروژه هم چیزی نبود جز روحانی بودن کارگردانش.
این اولین فیلم سینمای ایران محسوب می‌شود که فیلمسازی با کسوت و پوشش روحانیت، بر صندلی کارگردانی آن تکیه زده و در فضایی کمدی آن را به سرانجام رسانده است. امید آقایی کارگردان این فیلم پیش‌تر و در مقطعی که فرم تقاضای حضور در جشنواره سی‌ونهم فیلم فجر در سال ۹۹ را برای این فیلم پر کرده بود، در گفت‌وگویی با خبرگزاری مهر، این فیلم را تجربه‌ای مشابه «مارمولک» در سینمای ایران توصیف کرد اما شاید خودش هم تصور نمی‌کرد رونمایی از این فیلم تا این اندازه به تاخیر بیفتد.
«ورود و خروج ممنوع» از طرف هیات انتخاب جشنواره سی‌ونهم رد شد و رونمایی از آن تا به امروز یعنی به مدت نزدیک به سه سال به تعویق افتاد. تعویقی که شاید محتوای فیلم هم در آن بی تاثیر نبوده است. آقایی خودش در توضیح محتوای این فیلم گفته بود: «می‌توان گفت که به نوعی «ورود و خروج ممنوع» نزدیک به «مارمولک» کمال تبریزی است، ما سعی کرده‌ایم که یک نقد جدی به روحانیت در قالب طنز داشته باشیم، متاسفانه ما اسیر خودسانسوری هستیم، این سانسور البته از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به فیلم ما اعمال شد، خودسانسوری و تنگ نظری مساله‌ای است که ما درگیر آن هستیم. فیلم سینمایی «مارمولک» توسط مقام معظم رهبری دیده شد و مورد توجه ایشان قرار گرفت.»
حضور اکبر عبدی و محمدرضا شریفی‌نیا در ترکیب بازیگران این فیلم یادآور همکاری‌های این ۲ بازیگر در سری فیلم‌های «اخراجی‌ها» است و در کنار آن‌ها هم هادی کاظمی از دیگر کمدین‌هایی است که ایفای نقش کرده است.
مسافری از گانورا؛ امید به موج «بچه زرنگ»
حال صنعت انیمیشن‌سازی ایران، این روزها خیلی خوب است. نماینده این صنعت در چرخه اکران عمومی سینماها، «بچه زرنگ» است که حسابی خوش درخشیده و هفته‌هاست که جایگاه دوم در جدول هفتگی پرفروش‌ترین‌های سینمای ایران را از آن خود کرده است. این انیمیشن حالا عنوان «پرمخاطب‌ترین انیمیشن تاریخ سینمای ایران» را هم کسب کرده و به همین پشتوانه مسیر درخشش هر چه بیشتر انیمیشن‌های سینمایی در اکران عمومی را هموار کرده است.
«مسافری از گانورا» تازه‌ترین نماینده جریان نوپا و پویای انیمیشن‌سازی سینمایی در ایران محسوب می‌شود که امید بسیار زیادی به استمرار استقبال مخاطبان کودک و نوجوان در امتداد توفیقات «بچه زرنگ» دارد.
این انیمیشن محصول مرکز انیمیشن سوره از زیر مجموعه‌های حوزه هنری است که پیش‌تر انیمیشن سینمایی «لوپتو» را هم به اکران عمومی رسانده بودند.
«مسافری از گانورا» در سی و پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان موفق به کسب پروانه زرین جایزه ویژه دبیر جشنواره، لوح تقدیر جایزه ستاد ملی خانواده و جوانی جمعیت و همچنین لوح تقدیر جایزه فرهنگ بنیان شد.
ظرفیت بالای سینمای کودک و به‌طور خاص انیمیشن‌های سینمایی برای ترغیب خانواده‌ها به سالن‌های نمایش طی سال‌های اخیر به‌اندازه‌ای بوده است که از امروز می‌توان امید داشت «مسافری از گانورا» به پشتوانه فضای خیال‌پردازانه روایتش، در این مسیر پرتوفیق ظاهر شود.
داستان «مسافری از گانورا» درباره موجودی فضایی است که به زمین می‌آید و با کمک پسری معلول و دوستانش به جستجوی فرمانروای سیاره گانورا که در زمین گم شده است، می‌پردازد تا صلح را به سرزمینش بازگرداند.
۲۲۰
source