کشف نخستین مدرک از حضور روسایکم پادشاه اورارتویی در شرق دریاچه ارومیه

به گزارش خبرگزاری صداوسیما صخره نبشه باقی مانده از دوران حکومت پادشاه اورارتویی، روسا یکم، که در ارتفاعات مشرف به دژ تاریخی «یدی‌اوتاق» در نزدیکی شهرستان اهر قرار دارد، به عنوان نخستین سند مستند از حضور مستقیم روسای یکم (فرزند ساردوری دوم) در شرق دریاچه‌ی ارومیه شناخته می‌شود.

پیش از این، تنها شواهد مربوط به شاهان دیگر اورارتو مانند آرگیشتی یکم، ساردوری دوم و آرگیشتی دوم در این منطقه یافت شده بود.

بر اساس بررسی‌های انجام‌شده توسط مریم دارا (عضو هیئت علمی پژوهشگاه)، حسین ناصری (پژوهشگر پسادکتری دانشگاه بوعلی سینا) و محمدرضا رکنی (کارشناس باستان‌شناسی پژوهشگاه)، این کتیبه سنگی با وجود آسیب‌های گسترده طبیعی و انسانی، همچنان بخش‌هایی از متن اورارتویی را حفظ کرده است.

در بخش خوانای این متن آمده است؛ «خدای خالدی، مقتدر و سرور من. روسا، پسر ساردوری، می‌گوید: این سرزمین را فتح کردم… و این دژ را ساختم…»

براساس محتوای خوانش شده، این متن بیانگر فتح منطقه‌ی قره‌داغ توسط روسا یکم و ساخت یک دژ نظامی در این ناحیه است. به گفته پژوهشگران، مسیر احتمالی لشکرکشی پادشاه از دره آهارچای و کوه‌های قره‌داغ عبور کرده و نشان می‌دهد اورارتو‌ها نسبت به اهمیت راهبردی سواحل شرقی دریاچه ارومیه آگاهی کامل داشته‌اند.

کتیبه قره‌جالو با استفاده از روش فتوگرامتری ثبت و مستندسازی شده و به عنوان نقطه عطفی در مطالعات مربوط به گسترش حکومت اورارتو در شرق دریاچه ارومیه شناخته می‌شود.

گفتنی است؛ براساس شواهد تاریخی حضور روسا یکم، پادشاه دوران اورارتویی در شمال غرب ایران بررسی شده و این نخستین مدرک تاریخی دال بر تایید این مقوله است.

دوران اورارتو در منطقه‌ی قره‌جالو (که در استان آذربایجان غربی ایران، به‌ویژه در نزدیکی شهرستان نقده قرار دارد)، مربوط به قرن ۹ تا ۷ پیش از میلاد (حدوداً ۸۵۰ تا ۶۰۰ پیش از میلاد) است.

• اورارتوها یک تمدن باستانی بودند که در ناحیه‌ی کوهستانی شرق آناتولی (ترکیه امروزی)، ارمنستان، و شمال غرب ایران می‌زیستند.

• در دوره پادشاهی آرگیشتی یکم و ساردوری دوم، نفوذ اورارتو به مناطق شرقی از جمله حاشیه دریاچه ارومیه و منطقه قره‌جالو رسید.