گفت‌وگو|
استقبال از سریال «حکایت‌های کمال ۲» نه فقط یک موفقیت تلویزیونی، که زنگ خطری برای نظام آموزشی است. وقتی خانواده‌ها و کودکان با اشتیاق پای داستان‌های نوجوانان دهه‌های گذشته می‌نشینند، آموزش و پرورش امروز چه پاسخی برای این سوال دارد: چرا دیگر نمی‌توانیم قصه‌های نوجوانان زمان خودمان را خلق کنیم؟ این استقبال پرشور، آینه‌ای است که کم‌توجهی به پرورش خلاقیت و هویت‌سازی نسل جدید را بی‌رحم نشان می‌دهد.
قدرت الله صلح میرزایی، کارگردان سریال «حکایت‌های کمال ۲»، در گفت‌وگو با میزان درباره استقبال چشمگیر از این مجموعه و دلایل فاصله طولانی بین ساخت فصل اول و دوم آن توضیحاتی ارائه داد.
صلح میرزایی با اشاره به محبوبیت این سریال گفت: این سریال براساس رمان «حکایت‌های کمال» اثر محمد میرکیانی ساخته شده است. ما از ابتدا قرار بود کتاب را در قالب ۱۵۳ قسمت بسازیم اما متاسفانه در حین کار اتفاقاتی افتاد که امکان ساخت مجموعه دوم فراهم نشد.
وی در مورد ژانر این سریال هم تصریح کرد: داستان درباره یک نوجوان است، اما نوجوان بدون خانواده معنی ندارد. کمال، نوجوانی است که از پدرش دفاع می‌کند و مبارزه می‌کند. مادرش را از دست داده، پدرش زندانی بوده و حالا آزاد شده است، اما مأموران ساواک او را رها نمی‌کنند؛ طبیعتاً بچه‌هایش هم درگیر این ماجرا می‌شوند.
صلح میرزایی یادآور شد: وقتی درباره نوجوانان کار می‌کنید و پیام‌های انقلابی و انسانی می‌دهید، خانواده نقش بسیار مهمی دارد. هر دو این‌ها هدف من بودند، اما بخش نوجوان پررنگ‌تر است. خوشبختانه مردم از این مجموعه استقبال کردند و پیام‌های انسانی و انقلابی آن را پسندیدند.
این کارگردان درباره فاصله بین ساخت فصل اول و دوم این سریال توضیح داد: مشکلاتی پس از ساخت فصل اول وجود داشت که امکان ساخت فصل دوم فراهم نشد. ما از ابتدا می‌دانستیم چه چیزی می‌خواهیم بنویسیم، اما نیاز به پژوهش داشتیم. این داستان نزدیک به وقایع تاریخی است و نیاز به اسناد و مدارک داشت.
صلح میرزایی در پاسخ به این پرسش که آیا مسئولان به دلیل نمایش فضای دوران ستمشاهی، فشارهایی برای پخش سریال وارد کردند، گفت: نه، مسئولان ما را تحت فشار نگذاشتند. البته قرار بود این سریال در زمان دیگری پخش شود اما پس از جنگ ۱۲روزه تصمیم مدیران بر این شد که زمان خوبی برای پخش این سریال است. به همین دلیل هر روز مشغول تدوین و صداگذاری سریال هستیم.
وی در مورد واکنش مردم به این سریال خاطرنشان کرد: مردم این سریال را دوست دارند. شخصاً می‌بینم که خانواده‌ها با علاقه آن را تماشا می‌کنند. حتی در مطبوعات نوشته‌اند که مخاطبان این سریال از بسیاری از سریال‌های در حال پخش تلویزیون بیشتر است.
صلح میرزایی درباره تغییرات بازیگران در فصل دوم گفت: بعضی از بازیگران فصل اول در فصل دوم نیستند. برخی به دلیل مشغله کاری نیامدند و متأسفانه شهرام عبدلی هم از دنیا رفت. نوجوانانی هم که در فصل اول بازی می‌کردند، بزرگ شده بودند و سن‌شان با نقش همخوانی نداشت به همین دلیل تغییراتی در بازیگران اصلی داشتیم.
وی در مورد موضوع حکایت‌های کمال بیان کرد: ما سعی داشتیم نشان دهیم در ایران گذشته مردم با چه سختی زندگی می‌کردند و امکانات در چه حد و اندازه‌ای بوده است، در واقع نقش کمال در این سریال انگار دوران نوجوانی خود من است، به همین دلیل به هنگام نگارش فیلمنامه این سریال کاملا با این نقش همذات‌پنداری می‌کردم.
این کارگردان بیان کرد: به هرحال در دوران ستمشاهی مردم ما با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کردند و باید این موضوعات به درستی روایت شود، ما هم در این سریال سعی کردیم مشکلات را با زبان طنز بیان کنیم.
کارگردان «حکایت‌های کمال» با تأکید بر اهمیت ساخت آثار برای نوجوانان گفت: یکی از دلایل استقبال از این سریال ژانر کودک و نوجوان آن است. متأسفانه به نوجوانان کمتر توجه می‌شود، در حالی که این سن، سن شکل‌گیری شخصیت است. من سال‌ها در حوزه فرهنگی و فیلمسازی فعالیت کرده‌ام و معتقدم نوجوانان باید بیشتر دیده شوند.
صلح میرزایی ادامه داد: نسل ما در دوران کودکی و نوجوانی با مشکلات زیادی روبه‌رو بود. من در روستا بزرگ شدم و شرایط سختی داشتیم. حتی برای رفتن به مدرسه باید ۱۵ کیلومتر پیاده راه می‌رفتیم.
وی با انتقاد از کم‌توجهی به سینمای کودک و نوجوان گفت: در گذشته، در آموزش و پرورش برنامه‌هایی برای ساخت فیلم‌های کودک و نوجوان داشتیم. حتی استان‌ها فیلم‌های خودشان را می‌ساختند، اما امروز این روند متوقف شده است. ما در صدا و سیما هم کمبود آثار کودک و نوجوان داریم. شبکه پویا بیشتر سریال‌های خارجی پخش می‌کند، در حالی که باید به فرهنگ بومی خودمان توجه کنیم.
کارگردان «حکایت‌های کمال» تصریح کرد: متأسفانه در نظام آموزشی ما به خلاقیت کودکان کمتر توجه می‌شود، در حالی که وظیفه معاونت پرورشی در وزارت آموزش و پرورش پرداختن به خلاقیت کودکان است اما متاسفانه شاهد این اتفاق نیستیم.
صلح میرزایی با اشاره به تجربیات خود در حوزه آموزش و پرورش و فیلمسازی کودک و نوجوان گفت: من سال‌ها در آموزش و پرورش به عنوان معاون فرهنگی و کارشناس فیلمسازی فعالیت داشتم. در دهه ۶۰ و ۷۰، ما در تمام استان‌ها واحدهای فیلمسازی فعال داشتیم. حتی مواد خام فیلم (نگاتیو ۱۶ میلیمتری) را از خارج وارد می‌کردیم و در اختیار استان‌ها قرار می‌دادیم و هر استان بر اساس فرهنگ بومی خود فیلم می‌ساخت.
وی با تأسف از وضعیت فعلی آموزش و پرورش در حوزه کودک و نوجوان افزود: متأسفانه امروز این سیستم کاملاً تعطیل شده است. در آن زمان حتی سالن‌های سینمایی در استان‌هایی مثل اصفهان، همدان و ارومیه داشتیم که فیلم‌های دانش‌آموزی را نمایش می‌دادند. شخصاً پیشنهاد داده بودم که زنگ سینما در مدارس ایجاد شود تا دانش‌آموزان با سینما آشنا شوند.
کارگردان «حکایت‌های کمال» با بیان اینکه صدا و سیما هم نسبت به برنامه‌های کودک و نوجوان کم‌توجهی می‌کند، گفت: امروز در صدا و سیما هم برنامه‌های کودک و نوجوان بسیار کم شده است. در حالی که ما فرهنگ غنی خودمان را داریم. در آموزش و پرورش هم معاونت پرورشی ضعیف شده است و کارشناسان فیلم مانند گذشته فعال نیستند.
صلح میرزایی با اشاره به اهمیت برنامه‌محوری در مدارس تأکید کرد: مشکل اصلی این است که نظام آموزشی ما کتاب‌محور شده است. در حالی که در گذشته برنامه‌هایی مثل مسابقات قصه‌نویسی و جشنواره‌های فیلم باعث شکوفایی استعدادها می‌شد. امروز دانش‌آموزان فقط به کتاب محدود شده‌اند و خلاقیت آنها پرورش نمی‌یابد.
وی خطاب به مسئولان گفت: هشدار می‌دهم که هنوز افرادی با عشق و علاقه در آموزش و پرورش حضور دارند که می‌توانند این سیستم را احیا کنند. نیازمند توجه وزیر آموزش و پرورش و مسئولان هستیم. ما در دوران خودمان ۱۵ میلیون دانش‌آموز داشتیم که با برنامه‌های فرهنگی رشد می‌کردند؛ چرا امروز نباید این اتفاق بیفتد؟.
صلح میرزایی با تأکید ویژه بر وضعیت سینمای کودک و نوجوان در کشور گفت: زمانی که آقای بهشتی در بنیاد سینمایی فارابی بود، به فیلم‌های کودک و نوجوان اهمیت ویژه‌ای داده می‌شد. به یاد دارم زمانی که در شورای بررسی فیلمنامه حضور داشتم، آقای بهشتی حق رایت فرهنگی فیلم را می‌خرید و برای نمایش به مدارس کل کشور به استان‌ها ارسال می‌کردیم.
وی ادامه داد: یک زمانی هماهنگی کاملی بین آموزش و پرورش و مراکز فرهنگی وجود داشت، اما امروز این ارتباط از بین رفته است. در صدا و سیما هم با کمبود شدید تولیدات کودک و نوجوان مواجهیم. شبکه پویا را که نگاه کنید، بیشتر سریال‌های خارجی پخش می‌کند. ما حتی پنج سریال مناسب برای کودکان و نوجوانان نداریم.
کارگردان «حکایت‌های کمال» با اشاره به تجربیات بین‌المللی خود افزود: فیلم «خانه دوست کجاست» زنده‌یاد عباس کیارستمی از دل همین توجه به سینمای کودک بیرون آمد. ما باید به کودکان‌مان فرصت دیده شدن بدهیم. فرهنگ ما آنقدر غنی است که می‌تواند منبع الهام بزرگی برای ساخت آثار فاخر کودک باشد، اما متأسفانه از آن استفاده نمی‌کنیم.
صلح میرزایی با انتقاد از سیستم فعلی اظهار کرد: امروز در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم آن توجه سابق را نمی‌بینیم. زمانی ما جشنواره‌های قصه‌نویسی برگزار می‌کردیم که از تمام استان‌ها شرکت می‌کردند و استعدادهای درخشانی کشف می‌شدند، اما الان این برنامه‌ها یا تعطیل شده‌اند یا بسیار کمرنگ.
وی با اشاره به سریال خود گفت: من در «حکایت‌های کمال» سعی کردم دنیای نوجوانی را با تمام پیچیدگی‌هایش یه نمایش بگذارم. وقتی برای کودکان و نوجوانان کار با کیفیت تولید کنیم، آنها استقبال می‌کنند. سریال ما را حتی کودکان ۳-۴ ساله هم با علاقه تماشا می‌کنند و این نشان می‌دهد که چقدر تشنه محتوای خوب هستیم.
صلح میرزایی در پایان از سیاست‌های سازمان، وحید جلیلی و مجید اکبرشاهی تشکر کرد و گفت: امیدوارم به کودکان و نوجوانان بیشتر توجه شود. ساخت آثار برای این گروه سنی سخت است، اما تأثیر بسیار زیادی در شکل‌گیری شخصیت آنها دارد.
انتهای پیام/
source